Radio-televizija Republike Srpske (RTRS) organizovala je 8. i 9. septembra 2022. godine izbornu debatu između kandidata/kinja za predsjednika/cu Republike Srpske, odnosno za člana/icu Predsjedništva BiH. Iako su se u TV duelu, od ukupno šest pozvanih kandidata/kinja, pojavili/e samo predstavnici/ce SNSD-a i DNS-a, nijedan/na od prisutnih govornika/ca obraćanje nije završio/la bez neistinitih tvrdnji.
Na debatu za predsjednika/cu Republike Srpske pozvani/e su Milorad Dodik (SNSD), Radislav Jovičić (DNS) i Jelena Trivić (PDP). Međutim, Trivić je nekoliko sati prije početka debate saopćila da neće učestvovati u TV duelu.
Kako je kandidatkinja PDP-a navela u objavi na Facebook nalogu, na pozive režimskih televizija, kako je oslovila i RTRS, neće se odazivati, dodavši da i Mirko Šarović, kandidat SDS-a za člana Predsjedništva BiH, ima isti stav.
Vidim da režimski mediji spominju nekakav TV duel večeras, iako dobro znaju da ja neću uzeti učešće u istom. Javnost obavještavam da ni ja ni gospodin Šarović nemamo namjeru učestvovati u bilo kakvim TV duelima koje organizuje RTRS, niti druge režimske televizije. Isti stav ima i Nebojša Vukanović. RTRS je davno prestao biti javni servis građana, a to će ponovo postati nakon izbora 2. oktobra.
Jelena Trivić, 8.9.2022.
Iz RTRS-a su naveli da su svi kandidati/kinje u emisiju pozvani/e još 19. augusta, kao i da su ih u međuvremenu “više puta kontaktirali, pozvali na sastanak, obavještavali o pravilima emisije” te da su dan ranije svim kandidatima/kinjama proslijeđene teme emisije.
Uprkos tvrdnji Trivić da “nema namjeru učestvovati u bilo kakvim TV duelima koje organizuje RTRS”, indikativno je da je ona nekoliko puta bila gost emisije “Telering”, koju realizuje upravo ova televizija. Na YouTube nalogu Trivić moguće je pronaći njena gostovanja u ovoj emisiji iz 2019, 2020. i 2021. godine.
Nedosljednost Jelene Trivić ogleda se i u činjenici da je kao poslanica u Narodnoj skupštini Republike Srpske, u obraćanju 10.10.2019. godine, kritikovala rad RTRS-a i tada navela da bi ovaj javni servis trebao, između ostalog, omogućiti sučeljavanje mišljenja i stavova:
Televizija je program, ideje, sučeljavanje mišljenja, stavovi, kontrastavovi i tu definitivno, po mom sudu, po mojoj ocjeni, vi padate na svakom mogućem ispitu.
Jelena Trivić, 10.10.2019.
S druge strane, Mirko Šarović je svoj nedolazak na debatu za člana Predsjedništva BiH, u izjavi za medije sutradan, opravdao tvrdnjom da uopšte nije znao da će se ona održati:
Moram priznati da ja i ne znam za tu debatu, moram priznati. Apsolutno nisam u toku. Toliko o njihovom insistiranju da eventualno budem na dom “dileu”. Јa od vas čujem za taj duel. Pitanje je da li bih se odazvao. Ne žalim uopšte za tim duelom, ali svoju neku odluku vjerovatno bih donio da se o tome povela diskusija kako ćemo i na koji način da diskutujemo u toj debati.
Mirko Šarović, 10.9.2022.
Međutim, iz RTRS-a su istog dana u Dnevniku prikazali dio sadržaja poziva koji su 19.8.2022. poslali SDS-u, odnosno Šaroviću, u kojem se navodi da će debate “Srpska bira” za poziciju na koju se on kandiduje biti organizovane 9. i 29. septembra:
Suočavanje kandidata/kinja za izvršne funkcije iz Republike Srpske organizovano je i bez prisustva predstavnika/ca PDP-a i SDS-a, a prva na redu bila je debata za predsjednika ovog entiteta. Učestvovali su Radislav Jovičić (DNS) i Milorad Dodik, aktuelni član Predsjedništva BiH (SNSD), a Istinomjer je, u skladu sa svojom metodologijom, kod obojice zabilježio po jednu neistinitu tvrdnju.
Tako je Jovičić, u izlaganju o ulozi međunarodnih faktora u Bosni i Hercegovini, nazvao BiH “državnom zajednicom”:
Pa evo, već smo malo načeli tu temu oko međunarodne zajednice i odnosa međunarodne zajednice prema državnoj zajednici Bosni i Hercegovini, posebno prema Republici Srpskoj.
Radislav Jovičić, 8.9.2022.
Da BiH nije “državna zajednica”, već “država s unutrašnjom strukturom modificiranom” postojećim ustavom, jasno je već iz prvog člana najvećeg pravnog akta BiH, koji, između ostalog, potvrđuje i kontinuitet njenog pravnog postojanja:
Republika Bosna i Hercegovina, čije je zvanično ime od sada “Bosna i Hercegovina”, nastavlja svoje pravno postojanje po međunarodnom pravu kao država, sa unutrašnjom strukturom modificiranom ovim Ustavom, i sa postojećim međunarodno priznatim granicama.
Oslovljavanje BiH “državnom zajednicom” Istinomjer je u nekoliko navrata već ocijenio neistinitim, a u analizi “Niz netačnih interpretacija Ustava i tvrdnji o BiH: Šta je BiH, a šta nije?” bavili smo se nizom netačnih tumačenja Ustava BiH i tvrdnji koje su se posljednjih godina mogle čuti u javnosti – od toga da je “BiH sastavljena od dva entiteta – RS-a i FBiH” i “tri konstitutivna naroda – Srba, Hrvata i Bošnjaka”, do toga da je BiH “dejtonska tvorevina”, “zajednica” sa “zajedničkim institucijama”, ali i onim o postojanju bosanskog jezika i njegovog naziva.
Milorad Dodik, kao predsjednik stranke koja je na vlasti u Republici Srpskoj, u svojim izlaganjima osvrnuo se na dosad postignute rezultate entitetske vlade, ali je pritom iznio neistinit podatak o zaduženosti ovog entiteta:
Naša zaduženost je manja, javna zaduženost je 35%, ukupna zaduženost je 41%.
Milorad Dodik, 8.9.2022.
Najrecentnije podatke o stanju zaduženosti Republike Srpske prezentovala je ministrica finansija ovog entiteta Zora Vidović na sjednici Narodne skupštine u junu 2022. godine. U Informaciji o dugu sa stanjem na dan 31.12.2021. godine stoji da je, suprotno Dodikovoj tvrdnji, javni dug Republike Srpske na kraju 2021. godine iznosio 41,39% bruto domaćeg proizvoda (BDP), a ukupni dug 50,13%.
Navedeni podaci ukazuju da je zaduženost Republike Srpske porasla u mandatu aktuelnog premijera Radovana Viškovića, budući da je na kraju 2018. godine javni dug iznosio 38,14% BDP-a, a ukupni 48,39%.
Sljedećeg dana upriličena je debata između kandidata/kinja za člana/icu Predsjedništva BiH, a ponovo su učestvovali/e predstavnici/e dvije stranke, Nenad Nešić kao predsjednik DNS-a te aktuelna predsjednica Republike Srpske Željka Cvijanović ispred SNSD-a.
Cvijanović je već u svom uvodnom izlaganju govorila o takozvanim zajedničkim institucijama BiH, što je, kako smo naveli, termin koji Ustav BiH ne poznaje.
Naravno, uz to sve, raditi na svaki mogući način da se otvori prostor za jednu činjenicu koja je nepobitna i koja je zaista nešto što nam je neophodno, a to je da institucije BiH, bez obzira koje su to institucije, dakle zajedničke institucije, treba da postanu servis entitetima u izvršavanju njihovih teških obaveza.
Željka Cvijanović, 9.9.2022.
Podsjećamo, kao što je to slučaj i sa “državnom zajednicom”, Ustav BiH ne poznaje ni “zajedničke institucije”, što je očito, pored ostalog, i iz njegovog člana III “Nadležnosti i odnosi između institucija Bosne i Hercegovine i entiteta”, iz kojeg se jasno vidi da izraz “zajedničke institucije Bosne i Hercegovine” kao takav ne postoji te da se u čitavom tekstu Ustava BiH u tom kontekstu koristi isključivo termin “institucije Bosne i Hercegovine”.
Konačno, Nenad Nešić je tokom obraćanja lošim okarakterisao rad Željke Cvijanović, ali i Mirka Šarovića, za kojeg je ustvrdio da je na sjednici Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH (PSBiH) bio “jedini Srbin koji je glasao da zastava BiH bude na svim graničnim prijelazima”.
Gospodin Šarović je neki dan bio jedini Srbin koji je glasao da zastava BiH bude na svim graničnim prijelazima. Jedini Srbin.
Nenad Nešić, 9.9.2022.
Iako je internet-stranici PSBiH već nekoliko dana nemoguće pristupiti zbog navodnih hakerskih napada, na osnovu Twitter objave zastupnice u Predstavničkom domu PSBiH Snježane Novaković-Bursać jasno je da Nešić govori o inicijativi zastupnika Denisa Zvizdića kojom “Predstavnički dom PSBiH zadužuje Upravu za indirektno oporezivanje BiH, da u saradnji s Graničnom policijom BiH, u što kraćem roku, u skladu sa Zakonom o graničnoj kontroli i Pravilnikom o standardima i uslovima izgrađenosti i opremljenosti graničnih prijelaza postavi na svim graničnim prijelazima uredne, čiste i pravilno istaknute zastave Bosne i Hercegovine”.
Novaković-Bursać je u svojoj objavi priložila dio izvoda glasanja o spomenutoj inicijativi, iz kojeg je evidentno da Mirko Šarović nije bio jedini zastupnik koji je podržao inicijativu, a koji se po etničkoj pripadnosti izjašnjava kao Srbin. Osim Šarovića, na isti način glasali su i Predrag Kojović i Mirjana Marinković-Lepić.
Debate RTRS-a su dosad jedina emitovana TV suočavanja kandidata/kinja za najviše izvršne funkcije u BiH u predizbornoj kampanji za Opšte izbore 2. oktobra 2022. godine. Iz BHRT-a su naveli da su planirali organizovati debatne emisije u kojima će sudjelovati kandidati/kinje za člana/icu Predsjedništva BiH iz sva tri konstitutivna naroda, ali da su do 8. septembra odgovor dobili samo od Mirsada Hadžikadića.
Finalni TV dueli u produkciji RTRS-a za člana/icu Predsjedništva BiH i predsjednika/cu Republike Srpske zakazani su za 29. i 30. septembar.
(Istinomjer.ba)