U emisiji “Pressing” televizije N1 28.9.2022. godine gostovali su predsjednik HDZ 1990 Ilija Cvitanović, predsjednik stranke Narod i pravda (NiP) Elmedin Konaković, predsjednik Naše stranke (NS) Edin Forto i predsjednik Ujedinjene Srpske (US) Nenad Stevandić. Tokom gostovanja Stevandić je, između ostalog, iznio i dvije tvrdnje koje je Istinomjer ocijenio kao neistinite.
Govoreći o tome šta je njegova stranka uradila dosad i šta se ne radi dobro, Stevandić je iznio i tvrdnju da Republika Srpska (RS) ima najveći broj obradive površine u Evropi, ali je govorio i o poljoprivrednoj proizvodnji u Izraelu.
Republika Srpska ima najveći broj obradive površine, obradive zemlje u Evropi, jedan hektar po stanovniku. To niko nema. Izrael ima istu površinu kao Republika Srpska, 25 hiljada kilometara, hrani devet miliona ljudi, izvozi 400%. Znači, mi to ne radimo dobro.
Nenad Stevandić, 28.9.2022.
Prema podacima Privredne komore Republike Srpske, ukupna površina poljoprivrednog zemljišta u Republici Srpskoj iznosi 1.299.000 ha (51,4% udjela u Bosni i Hercegovini), što u odnosu na broj stanovnika čini približno jedan hektar po stanovniku. No, prema strukturi ukupne površine poljoprivrednog zemljišta, oranice i bašte iznose 50,7%, livade i pašnjaci 45,5%, a ostale površine 3,8%.
Ako uzmemo u obzir da je procenat oranica i bašti 50,7% od ukupne površine poljoprivrednog zemljišta u RS, ukupna površina obradivog zemljišta ne iznosi jedan hektar po stanovniku, već gotovo 0,5 hektara po stanovniku.
Podaci statističkog biltena Republičkog zavoda za statistiku iz 2020. godine govore da je obradiva površina u Republici Srpskoj u 2019. godini ukupno iznosila 1.008.000 hektara. Obradivih površina bilo je 816.000 hektara, oranica i bašti 577.000 hektara, voćnjaka 52.000 hektara, vinograda 1.000 hektara, livada 185.000 hektara i pašnjaka 191.000 hektara.
Što se tiče obradivog zemljišta (arable land) u Evropskoj uniji, prema podacima Svjetske banke, prosjek u 2020. godini iznosio je 0,22 hektra po stanovniku, dok je za države centralne Evrope i Baltika ovaj prosjek iste godine iznosio 0,36 hektara po stanovniku. Države koje prednjače su Litvanija (0,80 hektara po stanovniku), Latvija (0,70 hektara po stanovniku), Estonija (0,52 hektra po stanovniku) i Bugarska (0,50 hektara po stanovniku).
Ukrajina je, prema podacima iz 2018. godine, imala 32,8 miliona hektara obradivog zemljišta (arable land) ili 0,74 hektara po stanovniku.
Podaci web stranice Global Economy iz 2018. godine Bosnu i Hercegovinu pozicioniraju na 21. mjesto liste zemalja prema procentu poljoprivredne površine (agricultural land), sa 43,18%. Prema procentu obradivog zemljišta (arable land), Bosna i Hercegovina se u istoj godini nalazila na 27. mjestu, sa 20,1%.
Što se tiče Izraela, tačno je da je površina ove države (22,145 km²) približna površini entiteta Republika Srpska (24,857 km²), no nije tačno da Izrael izvozi 400%. Prema podacima sa službene web stranice Uprave za međunarodnu trgovinu, Izrael nema samoodrživu poljoprivrednu proizvodnju i zavisi od uvoza.
Ova situacija se neće promijeniti u narednim godinama zbog nedostatka obradivog zemljišta i slatke vode pogodne za poljoprivredu. U 2020. (posljednji zvanični izraelski podaci), uvoz poljoprivrednih proizvoda (HS kodovi 1-24) dostigao je 7,09 milijardi dolara. Otprilike 7,1% ovog uvoza dolazi iz Sjedinjenih Američkih Država. Izraelski ograničeni zemljišni i vodni resursi onemogućuju poljoprivrednu samoodrživost i utiču na troškove lokalne proizvodnje i potrošačke cijene. Naprimjer, potreba za uvozom stočne hrane za proizvodnju mesa peradi i jaja dolazi iz inostranstva, pa je cijena domaće proizvedene hrane podložna oscilacijama uvoznih cijena. Zemlja ima znatne trgovinske deficite u hrani i poljoprivrednim proizvodima, uvozeći velike količine žitarica za životinje i značajne količine poljoprivrednih proizvoda orijentisanih na potrošače.
Uprava za međunarodnu trgovinu
Iz svega navedenog vidi se da Stevandić nije iznio istinitu tvrdnju u pogledu količine obradivog zemljišta u RS niti u pogledu procenta izvoza poljoprivrednih proizvoda Izraela.
Da li je RS više multietnički entitet u odnosu na FBiH?
Na pitanje voditelja da li u programu Ujedinjene Srpske ima Bosne i Hercegovine, Stevandić je konstatovao da je RS više multietnički entitet od FBiH.
RS je multietnički entitet mnogo više nego što je to FBiH, jer se mnogo više ljudi vratilo i imamo mnogo više zaposlenih Hrvata i Bošnjaka u institucijama i u gradovima.
Nenad Stevandić, 28.9.2022.
Prema podacima popisa stanovništva iz 2013. godine, u Federaciji BiH živjelo je 2.219.220 stanovnika. Od toga, 1.562.372 Bošnjaka (70,4%), 497.883 (22,4%) Hrvata, 56.550 (2,5%) Srba i 102.415 (4,6%) ostalih. U Republici Srpskoj, prema istim podacima, 2013. godine živjelo je 1.001.299 (81,5%) Srba, 171.839 Bošnjaka (14,0%), 29.645 (2,4%) Hrvata i 25.640 (2,1%) ostalih.
Ovi podaci ukazuju na to da Republika Srpska nije više multietnička nego što je to Federacija BiH. Dominantnog, većinskog naroda u FBiH manji je procenat, dok drugih naroda u FBiH procentualno živi više nego što je to slučaj u Republici Srpskoj.
Što se tiče zaposlenih Hrvata i Bošnjaka u institucijama entiteta Republika Srpska, Istinomjer je već ranije pisao o tome. Prema podacima posljednjeg specijalnog izvješća Ombudsmena za ljudska prava o zastupljenosti konstitutivnih naroda i ostalih u institucijama, upravnim organizacijama i regulatornim tijelima u BiH, FBiH, RS, Brčko distriktu i kantonima FBiH iz 2020. godine, u RS je na dan 30.9.2019. udio zaposlenih Bošnjaka u institucijama i tijelima na nivou entiteta iznosio 1,3%.
Shodno navedenim podacima, koji nam pokazuju da Republika Srpska nema najveći broj obradive površine u Evropi, da Izrael ne izvozi 400% poljoprivrednih proizvoda te da RS nije više multietničan entitet od FBiH, Istinomjer tvrdnje Nenada Stevandića ocjenjuje neistinitima.
(Istinomjer.ba)