Zastupnik u Narodnoj skupštini Republike Srpske i potpredsjednik Ujedinjene Srpske Milan Petković bio je gost emisije “Plenum”, emitovane na Federalnoj televiziji 31. januara 2022. godine, zajedno sa Enverom Bijedićem, predsjednikom Socijaldemokrata BiH.
U kontekstu prenosa nadležnosti s entitetskih na državne institucije, Petković je ustvrdio sljedeće:
Ne može se reći da se odustaje od prenosa nadležnosti, kao što Vi to definišete, ja ovdje smatram da se ovdje ne vrši prenos nadležnosti nego se vrši povrat nezakonito i nelegalno oduzetih nadležnosti Republike Srpske.
Milan Petković, 31.1.2022.
Ustav Bosne i Hercegovine, u članu III, “Nadležnosti i odnosi između institucija Bosne i Hercegovine i entiteta”, definiše koje nadležnosti pripadaju državnom nivou vlasti, entitetima, pravni poredak i nadležnosti institucija, koordinaciju te dodatne nadležnosti.
U stavu (1) člana III, kao nadležnosti institucija Bosne i Hercegovine navedene su: “a) Vanjska politika; b) Vanjskotrgovinska politika; c) Carinska politika; d) Monetarna politika, kao što je predviđeno članom VII; e) Finansiranje institucija i međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine; f) Politika i regulisanje pitanja imigracije, izbjeglica i azila; g) Provođenje međunarodnih i međuentitetskih krivičnopravnih propisa, uključujući i odnose sa Interpolom; h) Uspostavljanje i funkcionisanje zajedničkih i međunarodnih komunikacijskih sredstava; i) Regulisanje međuentitetskog transporta. j) Kontrola vazdušnog saobraćaja.”
Osim navedenih, Ustav definiše i nadležnosti entiteta, pa je tako u stavu (2) istog člana, između ostalog, istaknuto da “entiteti imaju pravo da uspostavljaju posebne paralelne odnose sa susjednim državama, u skladu sa suverenitetom i teritorijalnim integritetom Bosne i Hercegovine”, kao i da “svaki entitet može također sklapati sporazume s državama i međunarodnim organizacijama uz saglasnost Parlamentarne skupštine”.
Međutim, u stavu (5) člana III spominju se i dodatne nadležnosti, pa je tako precizirano da BiH može preuzeti nadležnosti s entiteta ukoliko bude saglasnosti za tako nešto:
Bosna i Hercegovina će preuzeti nadležnost u onim stvarima u kojima se o tome postigne saglasnost entiteta; stvarima koje su predviđene u Aneksima 5 – 8 Opšteg okvirnog sporazuma; ili koje su potrebne za očuvanje suvereniteta, teritorijalnog integriteta, političke nezavisnosti i međunarodnog subjektiviteta Bosne i Hercegovine, u skladu sa podjelom nadležnosti među institucijama Bosne i Hercegovine. Dodatne institucije mogu biti uspostavljene prema potrebi za vršenje ovih nadležnosti.
Kao primjer ove prakse može poslužiti Zakon o odbrani BiH, kojim su formirane Oružane snage BiH, a koji je usvojila PSBiH na sjednici Predstavničkog doma, održanoj 28. septembra 2005. godine, i na sjednici Doma naroda, održanoj 5. oktobra 2005. godine. U zaglavlju Zakona, navodi se da je donesen “na osnovu člana III. 5. a) i IV.4. a) Ustava Bosne i Hercegovine”.
Istinomjer je nedavno u opširnoj analizi pisao kako su pojedine zakone, čijim je usvajanjem izvršen “prenos nadležnosti” sa entitetskog na državni nivo, u značajnoj mjeri podržavali upravo zastupnici/e i delegati/kinje iz Republike Srpske.
Među brojnim zakonima koje su u oba doma Parlamentarne skupštine BiH (PSBiH) podržavali zastupnici/e i delegati/kinje političkih partija iz RS našli su se i Zakon o visokom sudskom i tužilačkom vijeću BiH, Zakon o parničnom postupku pred Sudom BiH, Zakon o izvršenju krivičnih sankcija, pritvora i drugih mjera BiH, Zakon o državljanstvu BiH, Zakon o Državnoj graničnoj službi Bosne i Hercegovine, Zakon o graničnoj kontroli, Zakon o Državnoj agenciji za istrage i zaštitu, Zakon o Direkciji za koordinaciju policijskih tijela i o agencijama za podršku policijskoj strukturi BiH, Zakon o postupku indirektnog oporezivanja, Zakon o postupku prinudne naplate indirektnih poreza, Zakon o Upravi za indirektno oporezivanje, Zakon o akcizama u BiH, Zakon o porezu na dodanu vrijednost, Zakon o službi u Oružanim snagama BiH, ali i drugi zakoni.
Također, navodi da su nadležnosti s entiteta Republika Srpska na državu BiH prenesene mimo zakonskih procedura već su bili predmet ocjena Istinomjera, pa smo tako neistinitim ocijenili tvrdnje Zore Vidović, ministrice finansija RS, kao i Nebojše Radmanovića, zamjenika predsjedavajućeg Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH.
Dakle, suprotno izjavi Milana Petkovića, nadležnosti s entiteta na BiH nisu “nezakonito i nelegalno oduzete”, već za takav čin postoji ustavno utemeljenje. Ovu tvrdnju potpredsjednika Ujedinjene Srpske Istinomjer ocjenjuje neistinitom.
(Istinomjer.ba)