Tokom konferencije za štampu održane 14. 12. 2020. godine u Istočnom Sarajevu, a organizovane nakon, kako je navedeno, sastanka predsjedavajućeg i srpskog člana Predsjedništva BiH Milorada Dodika i rukovodstva Republike Srpske sa ministrom inostranih poslova Ruske Federacije Sergejom Lavrovim, Dodik je, pored ostalog, iznio i svoj stav u vezi Mišljenja Evropske komisije o zahtjevu Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropskoj uniji.
Dodik je s tim u vezi iznio da je sa Lavrovim razgovarao i o evropskim integracijama, te da ga je tom prilikom obavijestio da u Bosni i Hercegovini o evropskim integracijama “nekakva saglasnost postoji”, ali i ustvrdio da “Mišljenje EK-a sprečava dalji put BiH ka EU”, iznoseći razlog zašto je ono za njega neprihvatljivo:
Naša ocjena je da Evropska komisija kroz 14 svojih mišljenja vezano za dalji put BiH ka evropskim integracijama sprečava upravo te integracije. Dakle, tražeći da se nešto uradi suprotno Dejtonu i Ustavu BiH za nas je neprihvatljivo.
Milorad Dodik, 14. 12. 2020.
Prije svega, Dodikova izjava u dijelu u kojem kaže da Evropska komisija kroz 14 svojih prioriteta, vezano za dalji put BiH ka evropskim integracijama, sprečava upravo te integracije, nije istinita.
Podsjećamo tako da Mišljenje Evropske komisije o zahtjevu Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropskoj uniji ne sprečava integracije Bosne i Hercegovine, kako je to ustvrdio Dodik, već upravo suprotno – u njemu je navedeno 14 prioriteta koje BiH treba da ispuni te time postigne potreban stepen usklađenosti s kriterijima za članstvo. U tom smislu, u dijelu dokumenta “Zaključci i preporuke” naglašava se da Bosna i Hercegovina i dalje ne zadovoljava u dovoljnoj mjeri kriterije koji se odnose na stabilnost institucija koje garantuju demokratiju, vladavinu prava, ljudska prava i poštivanje i zaštitu manjina, a koje je Evropsko vijeće postavilo u Kopenhagenu 1993. godine te, pored ostalog, navodi:
Evropska komisija smatra da bi se pregovori za pristupanje Bosne i Hercegovine Evropskoj uniji trebali otvoriti kada zemlja postigne potreban stepen usklađenosti s kriterijima za članstvo, a posebno sa političkim kriterijima iz Kopenhagena kojima se zahtijeva stabilnost institucija koje naročito garantiraju demokratiju i vladavinu prava. Bosna i Hercegovina će morati temeljito poboljšati svoj zakonodavni i institucionalni okvir kako bi se osiguralo ispunjavanje sljedećih ključnih prioriteta.
Mišljenje EK-a o zahtjevu BiH za članstvo u EU, 29. 5. 2020.
Na kraju Mišljenja, Evropska komisija podstiče BiH, na svim nivoima vlasti, da usaglasi i realizuje socio-ekonomske reformske mjere, u skladu sa strateškim smjernicama Programa ekonomskih reformi te, pozivajući našu zemlju da preduzme potrebne aktivnosti, naglašava da će pratiti napredak, ali i analizirati provedbu ključnih prioriteta u svjetlu narednih koraka BiH na putu ka EU.
Komisija također poziva BiH da nastavi regionalnu saradnju i jačanje bilateralnih odnosa sa susjednim državama, uključujući i kroz sklapanje sporazuma o granici i zalaganjem za trajno pomirenje na zapadnom Balkanu. Komisija preporučuje Vijeću da razmotri ovo Mišljenje i da preduzme aktivnosti u vezi sa gore navedenim ključnim prioritetima nakon formiranja vlasti u BiH. Komisija će pratiti napredak BiH unutar institucionalnog okvira Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju i nastavit će pružati finansijsku podršku BiH u okviru Instrumenta za pretpristupnu pomoć. Komisija će podnijeti izvještaj o BiH kao dio Paketa proširenja 2020. godine u kojem će se analizirati provedba gore navedenih ključnih prioriteta u svjetlu narednih koraka BiH na putu ka EU.
Mišljenje EK -a o zahtjevu BiH za članstvo u EU, 29. 5. 2020.
Pored navedene neistine, Dodik je, nazvavši Mišljenje EK-a “neprihvatljivim”, izrazio i nedosljednost u odnosu na svoje ranije stavove, ali i djelovanja po pitanju ispunjavanja 14 prioriteta iz tog dokumenta.
Podsjećamo, Predsjedništvo BiH održalo je 28. 4. 2020. godine sastanak sa ambasadorima Sjedinjenih Američkih Država, Ujedinjenog Kraljevstva, Francuske, Njemačke i Italije, odnosno Kvinte, kojem je prisustvovao i ambasador Delegacije Evropske unije u BiH Johann Sattler. Nakon sastanka, u svom obraćanju medijima, upravo je Dodik bio taj koji je potvrdio da se jedna od tačaka dnevnog reda odnosila na predstojeći samit “EU-Zapadni Balkan” u Zagrebu, te s tim u vezi najavio aktivnosti Predsjedništva BiH u pravcu ispunjavanja 14 zaključaka iz Mišljenja Evropske komisije o zahtjevu Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropskoj uniji.
Donijeli smo nekoliko zaključaka, a jedan od njih je da se formira ad hoc grupa koju čine tri člana Predsjedništva BiH, kolegij Vijeća ministara BiH i Kolegiji oba doma državnog parlamenta, te da se sastanemo za pet dana, u petak, i donesemo dokument koji bi bio odgovor na tih 14 tačaka iz Mišljenja Evropske komisije kako bi Savjet ministara mogao napraviti akcioni plan.
Milorad Dodik, 28. 4. 2020.
Dodik je još dodao da je predloženo da Vijeće ministara BiH, putem mehanizma koordinacije, “okupi sve one koji su vezani za evropska pitanja i da se razmotre mjere za mogući akcioni plan koji treba biti donesen u roku od 30 dana”.
Na 11. redovnoj sjednici, održanoj 28. 4. 2020. godine, Predsjedništvo BiH usvojilo je Zaključak u kojem se navodi da će “s ciljem ubrzanja procesa pristupanja Bosne i Hercegovine Evropskoj uniji, Predsjedništvo BiH inicirati i voditi reformu radi ostvarivanja potrebnog stepena usklađenosti sa kriterijima za članstvo na temelju realizacije 14 ključnih prioriteta iz Mišljenja Evropske komisije”.
Potvrđujući članstvo u Evropskoj uniji kao strateški vanjskopolitički cilj i prioritet Bosne i Hercegovine, Zaključkom se pokreće proces realizacije 14 ključnih prioriteta, kao i uspostavljanje ad hoc Političke radne grupe koju čine članovi Predsjedništva BiH, sa predsjedavajućim na čelu, zatim predsjedavajući Vijeća ministara BiH sa dvoje zamjenika, te članovi Kolegija oba doma Parlamentarne skupštine BiH.
Predsjedništvo BiH nalaže predsjedavajućem Vijeća ministara BiH da u roku od 7 dana od usvajanja ovog zaključka, u skladu sa odlukom o sistemu koordinacije procesa evropskih integracija u Bosni i Hercegovini, pokrene inicijativu za održavanje sjednice Kolegija za evropske integracije i Direkcije za evropske integracije, s ciljem iniciranja procesa izrade Akcionog plana za realizaciju 14 ključnih prioriteta iz Mišljenja Evropske komisije. Akcioni plan za realizaciju 14 ključnih prioriteta na prijedlog Kolegija usvaja Vijeće ministara BiH, u roku od 30 dana od dana iniciranja procesa izrade, a isti sadrži konkretne mjere, nadležne institucije, jasno utvrđene i mjerljive indikatore, te rokove za realizaciju.
Predsjedništvo BiH, 28. 4. 2020.
U skladu sa Dodikovom najavom, sastanak Predsjedništva BiH sa ad hoc Političkom radnom grupom za EU održan je 4. 5. 2020. godine. Sastanku su, pored članova Predsjedništva BiH, prisustvovali Zoran Tegeltija, predsjedavajući Vijeća ministara BiH, Bisera Turković, zamjenica predsjedavajućeg Vijeća ministara BiH i ministrica vanjskih poslova BiH, Nebojša Radmanović, predsjedavajući Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, Denis Zvizdić, drugi zamjenik predsjedavajućeg Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, Nikola Špirić, prvi zamjenik predsjedavajućeg Doma naroda Parlamentarne skupštine BiH, i Bakir Izetbegović, drugi zamjenik predsjedavajućeg Doma naroda Parlamentarne skupštine BiH.
U saopštenju sa sastanka naglašeno je da je cilj ove grupe podstaknuti ukupan dijalog u BiH u cilju ispunjavanja uvjeta za dobijanje kandidatskog statusa, te je podržana realizacija sljedećih prioriteta iz Mišljenje EK-a: tehničko poboljšanje izbornog procesa, osiguranje pravilnog funkcioniranja Parlamentarnog odbora za stabilizaciju i pridruživanje, reforma javne uprave, usvajanje i provedba propisa o sukobu interesa i reforma sistema javnih nabavki.
Nakon navedenih aktivnosti, predsjedavajući Vijeća ministara BiH Zoran Tegeltija predsjedavao je 4. sjednicom Kolegija za evropske integracije na kojoj je, kako se u saopštenju nakon sjednice navodi, “istaknuto da su evropske integracije strateško opredjelјenje BiH, te da zajedničkim djelovanjem svih nivoa vlasti, u skladu sa ustavnim nadležnostima i doslјednom primjenom mehanizma koordinacije, BiH može nastaviti rad na ispunjavanju kriterija za članstvo u EU”.
Kolegij za evropske integracije danas je zadužio Komisiju za evropske integracije da do 30. juna 2020. godine pripremi Metodologiju izrade Programa integriranja BiH u Evropsku uniju, u skladu sa principima Odluke o sistemu koordinacije procesa evropskih integracija u Bosni i Hercegovini, te da je dostavi Kolegiju za evropske integracije na razmatranje. Također, s ciljem ubrzanja procesa pristupa BiH Evropskoj uniji, Kolegij za evropske integracije danas je zadužio Komisiju za evropske integracije da do 15. 6. 2020 pripremi Akcioni plan za realizaciju klјučnih prioriteta iz Mišljenja Evropske komisije o zahtjevu BiH za članstvo u Evropskoj uniji i dostavi ga Kolegiju za evropske integracije.
Kolegij za evropske integracije, 7. 5. 2020.
Da je Dodik po pitanju 14 prioriteta iz Mišljenja EK-a imao u potpunosti drugačiji stav od onog koji je iznio na pomenutoj konferenciji za štampu, svjedoči i njegovo pismo upućeno Evropskoj komisiji, liderima zemalja članica EU i zemalja Zapadnog Balkana uoči Samita “EU – Zapadni Balkan”, održanog 7.5. 2020. godine u Zagrebu, u kojem je, između ostalog, izrazio “velika očekivanja od predstojećeg samita u Zagrebu u smislu potpune rehabilitacije i revitalizacije odnosa Evropske unije prema zemljama Zapadnog Balkana”, te naglasio da “ozbiljno shvata Analitički izvještaj i Mapu puta od 14 prioriteta koje je definisala Evropska komisija”:
Predviđeno je da se ispunjavanje ovih obaveza vrši na osnovu Akcionog plana, pri čemu su, u složenoj državi poput BiH, jasno evidentirane obaveze institucija na različitim nivoima vlasti. Za neke od prioriteta biće potrebno aktivno političko dogovaranje političkih aktera u BiH, kao i jasan partnerski odnos sa Evropskom unijom.
Milorad Dodik, 5. 5. 2020.
Dodik je tom prilikom i podsjetio da je BiH usvojila Mehanizam koordinacije kako bi “obezbijedili organizovano i koordinisano ispunjavanje evropskih obaveza različitih nivoa vlasti u BiH, u skladu sa njihovim ustavnim nadležnostima, a time i uspješnije kretanje BiH na evropskom putu”, te da “vjeruje da taj mehanizam može obezbijediti kretanje BiH u procesu evropskih integracija”:
Vjerujemo da ovaj mehanizam, odnosno sistem koordinacije, može obezbijediti naše kretanje u procesu evropskih integracija. Vjerujemo i da Evropska unija razumije da je BiH specifična država i da su mehanizmi zaštite kolektivnih prava važni za njene narode. Takođe, razumijemo da i Ugovor o Evropskoj uniji sadrži tzv. klauzulu o identitetu, kojom se, između ostalog, garantuje poštovanje unutrašnje ustavne strukture država članica i njihovog pravnog i političkog identiteta.
Milorad Dodik, 5. 5. 2020.
Također, tom prilikom, a za razliku od stava iznesenog na konferenciji za štampu sa ministrom Lavrovim, Dodik nije imao problem sa ispunjavanjem nekih od prioriteta iz Mišljenja EK-a, koji podrazumijevaju izmjene Ustava BiH.
S tim u vezi, navodeći da razumije i da je postojala potreba da angažman međunarodnog faktora u jednom periodu, nakon uspostavljanja dejtonske BiH, bude prisutan u posebnoj formi, Dodik je u pismu rekao da “danas, kad govorimo o ispunjavanju obaveza s ciljem sticanja kandidatskog statusa, a kasnije i vođenja pristupnih pregovora, taj odnos se mora promijeniti i vlasništvo nad svim procesima, posebno nad ovim koji se odnosi na kretanje ka Evropskoj uniji, mora se prepustiti BiH i njenim entitetima, odnosno institucijama na svim nivoima vlasti”. Pozivajući se u tom kontekstu upravo na Mišljenje EK-a, ističući “da predstavnici, a posebno eksperti Evropske unije prepoznaju i odlično razumiju ovaj problem, stoga je i Evropska komisija navela obavezu reformisanja Ustavnog suda BiH, uključujući i rješavanje pitanja stranih sudija i osiguravanja provođenja njegovih odluka”, Dodik je u tom pravcu tada pozvao na izmjene Ustava BiH:
Još jednu smetnju suverenitetu BiH, ali i njenom napretku na putu ka Evropskoj uniji, predstavlja i prisustvo stranih sudija u Ustavnom sudu BiH. Odredba Ustava BiH, kojom se propisuje način imenovanja stranih sudija, bila je predviđena samo kao prelazna mjera nakon rata, koja je trebalo da traje pet godina, dakle do 2000. godine, nakon toga je Parlamentarna skupština BiH trebala Zakonom da predvidi drugačiji način izbora sudija.
Milorad Dodik, 5. 5. 2020.
U međuvremenu, napravljeni su i određeni pomaci u pravcu ispunjavanja 14 prioriteta iz Mišljenja EK-a, o čemu je Istinomjer u nekoliko navrata imao priliku pisati.
S obzirom na to da Mišljenje Evropske komisije o zahtjevu Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropskoj uniji ne sprečava integracije Bosne i Hercegovine, kako je to ustvrdio Dodik, Istinomjer će tu tvrdnju Milorada Dodika ocijeniti kao neistinitu.
Pored toga, a na osnovu navedenih ranije iznesenih Dodikovih stavova, aktivnosti i djelovanja, njegov stav na pomenutoj konferenciji za medije, da su prioriteti iz Mišljenja EK-a u kojima se, kako je naveo, “traži da se nešto uradi suprotno Dejtonu i Ustavu BiH”, za njega neprihvatljivi, Istinomjer ocjenjuje nedosljednim.
(Istinomjer.ba)