Gostujući u emisiji “Pitamo za vas” na ATV Banja Luka, 16. juna 2021. godine, ministrica finansija u Vladi Republike Srpske Zora Vidović govorila je o povećanju plata u ovom bh. entitetu, te je pritom iznijela jednu tačnu tvrdnju.
Vidović je, govoreći o povećanju plata u Republici Srpskoj, istakla da će ovo povećanje koštati “budžet Republike Srpske 31 miliona KM”, te da je minimalna plata u ovom entitetu sada izjednačena sa minimalnom platom u Republici Srbiji, kao i da zemlje u okruženju imaju nižu minimalnu platu.
Minimalna plata je povećana sa 520 na 540 KM i tu smo se izjednačili sa Srbijom, dok zemlje u okruženju imaju manju minimalnu platu.
Zora Vidović, 16. 6. 2021.
Podsjećamo, krajem 2020. godine Vlada Republike Srpske donijela je Odluku o najnižoj plati u Republici Srpskoj za 2021. godinu, prema kojoj je najniža plata u Republici Srpskoj za 2021. godinu iznosila 520 KM. Krajem maja 2021. godine Odlukom o izmjeni Odluke o najnižoj plati, “najniža plata u Republici Srpskoj utvrđena je u iznosu od 540 KM”, a ova odluka stupila je na snagu 1. juna 2021. godine.
Što se tiče bh. entiteta Federacije Bosne i Hercegovine, potrebno je istaći da ovaj entitet ali i sama država Bosna i Hercegovina nemaju određen iznos najniže plate o čemu je pisao i Eurostat u februaru ove godine u izvještaju o statistici najnižih plaća u zemljama Evropske unije, kao i zemljama kandidatkinjama i potencijalnim kandidatkinjama.
Tako Eurostat navodi da “među sedam zemalja kandidatkinja i potencijalnih kandidatkinja, pet je imalo nacionalnu minimalnu platu (Crna Gora, Sjeverna Makedonija, Albanija, Srbija i Turska), što nije bio slučaj sa Bosnom i Hercegovinom i Kosovom”.
Ovim povodom oglasili su se i iz Saveza samostalnih sindikata (SSS) Bosne i Hercegovine ističući da “EUROSTAT nije objavio iznos najniže plate u FBiH ili za nivo BiH, već su na svojoj stranici napisali da BiH nema zakonski definisanu minimalnu platu na šta Savez samostalnih sindikata BiH upozorava još od 2018. godine”.
U Federaciji ne postoji “najniža zagarantovana plata” od 406 KM. Postoji najniža satnica od 2,31 KM neto sa porezom na dohodak, što za 176 sati mjesečno daje iznos “minimalca” od 406,56 KM neto sa porezom na dohodak. Zakonski minimalna satnica u FBiH kada se pretvori u nivo minimalne plate, znači da je to iznos koji radnik dobije na ruke. Nema garancija da će radnik u privrednom sektoru dobiti i topli obrok, jer on može biti iskorišten kroz osigurani obrok, tako da se topli obrok ne može računati u “minimalna primanja”. Ako radnik nema članova porodice koje izdržava, ima lični odbitak od 300 KM i država mu uzme 10% poreza od iznosa iznad 300 KM, u ovom slučaju 10,65 KM. Dakle, ostane mu nekih 396 KM.
Saopćenje SSS BiH, 16. 2. 2021.
Prema tome, najniža plata u Republici Srpskoj iznosi 540 KM, odnosno 276.09 eura, dok najniža plata u FBiH iznosi 406 KM, odnosno 207.58 eura.
Kada je u pitanju Republika Srbija, iznos minimalne odnosno najniže plate određen je Odlukom o visini minimalne cijene rada za period januar – decembar 2021. godine.
Naime, pomenutom odlukom, objavljenom u Službenom glasniku Republike Srbije br. 116/20, utvrđeno je da neto minimalna cijena rada (bez poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje), za period januar – decembar 2021. godine iznosi 183.93 dinara (“neto”) po radnom satu, te je u skladu sa navedenim i brojem radnih dana u 2021. godini objavljena i tabela sa podacima o minimalnoj zaradi na sljedećem LINKU.
S tim u vezi, najniža neto plata u periodu od juna do augusta 2021. godine u Republici Srbiji će iznositi 32.371,68 RSD odnosno 275.87 eura.
Krajem 2020. godine saopćeno je da je crnogorska minimalna zarada, u neto iznosu od 222 eura, među najnižima u svijetu, a početkom februara 2021. godine najavljeno je da će minimalna plata u Crnoj Gori biti povećana sa 222 na 250 eura od 1. jula 2021. godine. Nekoliko mjeseci kasnije, u maju 2021. godine, Skupština Crne Gore usvojila je izmjene Zakona o radu, koje predviđaju povećanje minimalne plate sa 222 na 250 eura, a novi iznos minimalne plate će se ipak primjenjivati od 1. oktobra, a ne od 1. jula kako je prvobitno najavljeno.
Kada je u pitanju Sjeverna Makedonija, Trading Economics navodi da su minimalne plate u Sjevernoj Makedoniji ostale nepromijenjene u odnosu na prošlu godinu, i iznosile su 14.500 MKD po mjesecu, a kao izvor navode sjevernomakedonsko Ministarstvo rada i socijalne politike. Prema tome, iznos najniže plate u Sjevernoj Makedoniji iznosi 240.21 eura.
Krajem 2020. godine saopćeno je da će od 1. januara 2021. godine minimalna mjesečna plata u Albaniji iznositi 30.000 LEK, odnosno 244.60 eura.
Iz navedenih podataka može se utvrditi da je iznos minimalne odnosno najniže plate u Republici Srpskoj dostigao iznos iz Republike Srbije, te da bh. entitet Republika Srpska ima nešto veći minimalac od okolnih zemalja – Crne Gore, Sjeverne Makedonije i Albanije, dok iznos minimalne plate u FBiH ostaje najniži sa 207 eura.
S tim u vezi, Istinomjer će tvrdnju ministrice finansija u Vladi RS-a Zore Vidović, da se iznos minimalne plate u RS-u izjednačio sa iznosom u Srbiji, te da zemlje u okruženju imaju nižu minimalnu platu ocijeniti istinitom.
(Istinomjer.ba)