Zvanični podaci ministarstava finansija opovrgavaju Dodikove tvrdnje o strukturi duga Republike Srpske.
Dakle, da se vratim strukturi, jer je to veoma važno. U strukturi ukupnog duga Republike Srpske, veći je dio obaveza prema unutrašnjim povjeriocima, nego stranim. Unutrašnji dug čine, dakle, stara devizna štednja od milijarde, koji smo mi isplatili gotovo 250 miliona prethodne godine; ratna šteta preko 600 miliona, koja je isto tako produkovana u nekom bivšem vremenu; i naravno ova tekuća zaduženja koja idu s tim. U strukturi toga što vraćate danas, sigurno 70%, možda i više, su obaveze koje su nastale davno prije.
Milorad Dodik, 12.02.2016.
Pogledajmo šta o svakoj od ovih tvrdnji govore zvanični podaci o zaduženosti u Republici Srpskoj, koji su objavljeni u Informaciji o dugu sa stanjem na dan 31.12.2014. godine Ministarstva finansija RS, i Informaciji o stanju javne zaduženosti u BiH na dan 31.12.2015. Ministarstva finansija i trezora BiH.
1. “Po strukturi ukupnog duga Republike Srpske, veći je dio obaveza prema unutrašnjim povjeriocima, nego stranim.”
Ova tvrdnja je netačna. U trenutku kada je Dodik dao ovu izjavu, posljednja informacija o zaduženosti Republike Srpske odnosila se na stanje zaključno sa 12.31.2014. godine, kada je udio unutrašnjeg duga u ukupnom dugu Republike Srpske iznosio 43%, dok je spoljni dug činio 57%. Situacija se nije promijenila ni u 2015. godini, što se vidi iz informacije Ministarstva finansija i trezora BiH. Iako se ukupni dug RS za godinu dana povećao za više od 200 miliona KM (4,4%), odnos unutrašnjeg i spoljašnjeg duga ostao je isti.
Stanje ukupnog duga Republike Srpske
2. “Unutrašnji dug čine stara devizna štednja od milijarde koji smo mi isplatili gotovo 250 miliona prethodne godine; ratna šteta preko 600 miliona, koji je isto tako produkovan u nekom bivšem vremenu; i naravno ova tekuća zaduženja koja idu s tim.”
Ni ova tvrdnja najvećim dijelom nije tačna.
Prema Informaciji entitetskog ministarstva finansija, dug po osnovu ratne štete iznosi 600 miliona KM – dakle, ne više od toga. To je, ujedno, jedini dio ove izjave koji je iole blizu istini. Naime, dug po osnovu devizne štednje nastao do 31.12.1991. godine iznosi 774,9 miliona, a ne milijardu KM. Pored toga, isplata dugovanja po osnovu stare devizne štednje u 2015. godini bila je daleko ispod 250 miliona KM. Kada se uporedi visina preostalog duga stare devizne štednje na kraju prošle i pretprošle godine, vidi se da se u tih godinu dana dug smanjio za nešto manje od 54 miliona KM – to jest, skoro pet puta manje nego što je ustvrdio Dodik. Cifra koju je spomenuo Dodik odgovara, zapravo, iznosu ukupnog servisiranja unutrašnjeg duga do kraja 2014. godine (253,16 miliona KM).
Stanje projektovanog duga po osnovu stare devizne štednje
3. “U strukturi toga što vraćate danas, sigurno 70%, možda i više, su obaveze koje su nastale davno prije.”
Ova tvrdnja je netačna u odnosu na ukupni unutrašnji dug RS, ali je blizu istini kada se radi o odnosu “starog duga” i zaduženosti budžeta RS (bez dugova jedinica lokalne samouprave i vanbudžetskih fondova). U budžetskoj zaduženosti, “stari dug” učestvuje sa oko 68%, što je blizu Dodikovoj tvrdnji. Međutim, u ukupnom unutrašnjem dugu, “stari dug” učestvuje sa manje od 50%.
Struktura unutrašnjeg duga RS
Dodik je čitavo izlaganje otpočeo izjavom da je unutrašnji dug dominantan u ukupnom dugu RS, te se stiče utisak da je većina obaveza koje otplaćuje Republika Srpska nastala, kako je to rekao Dodik “davno prije” – što nije tačno. U trenutku kada je Dodik govorio o tome, ukupni “stari dug” (spoljašnji i unutrašnji) bio je manji od trećine ukupnog duga RS (32,9%).
“Stari dug” u ukupnom dugu RS
Sveukupno, od cijelog Dodikovog izlaganja o strukturi zaduženosti Republike Srpske, predsjednik ovog entiteta uspio je “ubosti” tek iznos dugovanja za ratnu štetu, dok se za ostale podatke može reći da su, u najboljem slučaju, predstavljeni nepotpuno i manipulativno, a u najgorem – da su potpuno neistiniti.
(istinomjer.ba)