Ministar unutrašnjih poslova Republike Srpske Siniša Karan izjavio je kako su u momentu potpisivanja Dejtonskog sporazuma Republika Srpska i Federacija BiH bile samostalne države. Suprotno njegovoj tvrdnji, Republika Bosna i Hercegovina međunarodno je priznata 1992. godine, dok sadašnji entiteti nikad nisu funkcionisali kao samostalne države.
Karan je 18. januara 2024. godine izjavio da su prije potpisivanja Dejtonskog sporazuma postojale dvije države, Republika Srpska i Republika BiH, odnosno Federacija BiH, koje su potom formirale “državnu zajednicu Bosnu i Hercegovinu”:
Nemojte ignorisati veoma važnu činjenica da u momentu nastanka dejtonske BiH funkcionišu dvije države, Republika Srpska od 1992. godine i takozvana Republika BiH, kasnije Federacija BiH, od 1994. godine, koje se spajaju (agregacija) u novu državnu zajednicu, gotovo uniju, BiH.
Siniša Karan, 18.1.2024.
Slične Karanove tvrdnje Istinomjer je već ocijenio neistinitim prije više od dvije godine, kada je Karan još uvijek vršio funkciju generalnog sekretara Vlade RS.
Podsjećamo, Bosna i Hercegovina je nezavisnost od Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije proglasila 1. marta 1992. godine, nakon održanog referenduma. Zemlje članice tadašnje Evropske zajednice su 6. aprila 1992. godine priznale Bosnu i Hercegovinu kao nezavisnu i suverenu državu, a dan kasnije to su učinile i Sjedinjene Američke Države, dok je BiH 22. maja 1992. godine postala članica Ujedinjenih naroda (UN).
Republika Srpska proglašena je 9. januara 1992. godine, kada je tzv. Skupština Republike srpskog naroda donijela “Deklaraciju o proglašenju Srpske republike”. Postupak o ocjeni ustavnosti “proglašenja Republike Srpske” od 9.1.1992. godine pred Ustavnim sudom Republike Bosne i Hercegovine pokrenut je 28. septembra 1992. godine i deklaracija od 9. januara, kao i “Ustav Srpske Republike Bosne i Hercegovine”, također iz februara iste godine, proglašeni su neustavnim 8. oktobra 1992. godine.
Iz navedenog je jasno da tvrdnja Siniše Karana da u momentu nastanka dejtonske BiH funkcionišu dvije države – Republika Srpska i Federacija BiH – nije tačna.
U novembru 1995. godine parafiran je Opći okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini, poznatiji kao Dejtonski mirovni sporazum, a ovim dokumentom zvanično je okončan rat u BiH. Potpisnice, tj. strane Dejtonskog mirovnog sporazuma, bile su “Republika Bosna i Hercegovina, Republika Hrvatska i Savezna Republika Jugoslavija”.
Njime je potvrđen kontinuitet postojanja, suverenitet, teritorijalni integritet i neovisnost Bosne i Hercegovine kao države. Određeno je da se BiH sastoji od dva entiteta, Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske, i da je čine konstitutivni narodi: Bošnjaci, Hrvati i Srbi, zajedno s ostalima. Propisane su nadležnosti BiH i entiteta, kao i odnosi između institucija BiH, ali i način izmjene Ustava BiH.
Republika Bosna i Hercegovina, čije je zvanično ime od sada “Bosna i Hercegovina”, nastavlja svoje pravno postojanje po međunarodnom pravu kao država, sa unutrašnjom strukturom modificiranom ovim Ustavom, i sa postojećim međunarodno priznatim granicama. Ona ostaje država članica Ujedinjenih naroda i može kao Bosna i Hercegovina zadržati članstvo ili zatražiti prijem u organizacijama unutar sistema Ujedinjenih naroda, kao i u drugim međunarodnim organizacijama.
Osim što nije nastala 1995. godine potpisivanjem Dejtonskom mirovnog sporazuma od “samostalnih” država, Republike Srpske i Federacije BiH, Bosna i Hercegovine također nije nastala “spajanjem”, a Istinomjer podsjeća da smo već u nekoliko navrata pisali o netačnim tvrdnjama koje mahom dolaze iz Republike Srpske – da je BiH nastala “spajanjem” dva entiteta – o čemu govori član 1, stav (3) Ustava BiH.
Bosna i Hercegovina se sastoji od dva entiteta: Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske (u daljem tekstu “entiteti”).
Također, Istinomjer je ranije neistinitim ocijenio tvrdnju da je BiH državna zajednica, što je termin koji je Karan upotrijebio. Među ocijenjenim političkim akterima/kama koji/e su ovo izjavili/e našli/e su se Milorad Dodik, Srđan Mazalica, Borjana Krišto i drugi/e.
Pojam “državna zajednica” ne spominje se ni na jednom mjestu u Ustavu Bosne i Hercegovine.
S obzirom na činjenicu da je Bosna i Hercegovina kao samostalna država priznata 1992. godine te da u momentu potpisivanja Dejtonskog sporazuma Republika Srpska i Federacija BiH nisu bile države, odnosno da BiH nije državna zajednica, niti je nastala spajanjem, tvrdnje Siniše Karana Istinomjer ocjenjuje neistinitim.
(Istinomjer.ba)