Komentarišući zračne napade NATO saveza na Saveznu Republiku Jugoslaviju 1999. godine, predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik iznio je neistinitu tvrdnju o nazivu ove akcije, kao i izjavama NATO zvaničnika vezano za civilne žrtve akcije.
Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik i potpredsjednik Vlade Srbije Aleksandar Vulin održali su sastanak 21. novembra 2024. godine, nakon čega je upriličena pres-konferencija.
Govoreći, između ostalog, o bombardovanju Srbije, Dodik je izjavio da je operacija NATO-a imala podrugljivo ime, kao i da je stradanje djece tokom bombardovanja proglašeno kolateralnom štetom.
Oni su potcijenili i cinično se odnosili prema nama u smislu da su bombardovanje Srbije nazvali operacijom “Milosrdni anđeo”, a stradanje djece proglasili kolateralnom štetom.
Milorad Dodik, 21.11.2024.
Podsjećamo, krajem marta 1999. godine započeli su zračni napadi NATO-a na Saveznu Republiku Jugoslaviju. Međutim, naziv akcije nije bio “Milosrdni anđeo”, već “Allied Force” (Saveznička sila). Akcija je kasnije nazvana “Joint Guardian” (Zajednički zaštitnik).
Termin koji je Dodik upotrijebio izmišljena je konstrukcija koja se u Srbiji koristi već dugi niz godina. Da se radilo o propagandi Ministarstva informisanja, još je 2009. godine za Radio-televiziju Srbije potvrdio Bojan Dimitrijević s Instituta za savremenu istoriju.
U članku “Da li se akcija bombardovanja Jugoslavije 1999. zvala ‘Milosrdni anđeo’?” portala FakeNews Tragač navodi se i izjava generala Spasoja Smiljanića u vrijeme zračnih napada NATO-a na Srbiju, koji pojašnjava da je u pitanju bila medijska manipulacija.
Niko iz NATO-a nije koristio taj izraz, to je iz nekih razloga neko smislio. U pitanju je naša izmišljotina. Međutim, ni danas nije objašnjeno ko je to lansirao i zašto se koristio (i još koristi) naziv ’Milosrdni anđeo’.
Da “Milosrdni anđeo” nije ime NATO operacije u Srbiji, ranije je pisao naš partnerski portal Raskrinkavanje, ali i portal Peščanik 2008. godine.
Srbijanski Istinomer ranije je neistinitom ocijenio tvrdnju tadašnje premijerke Srbije Ane Brnabić kada je upotrijebila ovaj termin, a na našem portalu mogli ste čitati ocjenu tvrdnje Borisa Šukala.
Civilne žrtve – kolateralna šteta?
Kako se navodi u članku portala BBC na srpskom, izraz “kolateralna šteta” za civilne žrtve zračnih napada NATO-a pripisan je tadašnjem glasnogovorniku NATO-a Jamieu Sheau.
U finalnom izvještaju komisije osnovane za razmatranje NATO bombardovanja Savezne Republike Jugoslavije, koju je uspostavio Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ), navodi se da je NATO tvrdio da je učinio “sve moguće napore da izbjegne civilne žrtve i kolateralnu štetu”. Navedeni izvještaj, dakle, pravi razliku između civilnih žrtava i kolateralne štete.
Poseban komitet za reviziju kampanje NATO bombardovanja SR Jugoslavije, koji je osnovao Međunarodni tribunal za bivšu Jugoslaviju, zaključio je da nema dovoljno osnova da se istraže operacije NATO-a tokom kampanje.
Izvještaj organizacije Amnesty International iz aprila 2009. godine navodi da je u NATO operaciji stradalo oko 500 civila, a njih 900 je ranjeno. Prema popisu Fonda za humanitarno pravo, poginula su 452 civila (Srbi, Albanci, Romi i drugi), a prema podacima organizacije Human Rights Watch, u bombardovanju SR Jugoslavije poginulo je između 488 i 527 civila.
Međutim, kako navodi Balkan Insight, zvanični broj stradalih ni nakon 25 godina nije poznat. O “licitiranju” brojem poginulih u NATO bombardovanju opširnije je pisao srbijanski Istinomer.
Prema zvaničnim podacima, oštećeno je 25.000 stambenih objekata, onesposobljeno 470 kilometara puteva i 595 kilometara pruga, 14 aerodroma, 19 bolnica, 20 domova zdravlja, 18 dečijih vrtića, 69 škola, 176 spomenika kulture i 44 mosta, dok je 38 razoreno.
Dakle, mnogo preciznih brojki, sve dok se ne dođe do broja poginulih. Onda se licitira, zaokružuje i procenjuje – “procene su da je od 24. marta do 10. juna 1999. poginulo između 1.500 i 2.500 ljudi, a oko 6.000 ranjeno”.
Istinomer, 24.3.2023.
Istinomer podsjeća da je, na inicijativu predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, 2020. godine najavljeno formiranje komisije koja bi utvrdila tačan broj stradalih tokom NATO bombardovanja SR Jugoslavije. Komisija, kako navodi Istinomer, nikada nije formirana, jer prijedlog za osnivanje nije usvojen u Skupštini Srbije.
Komisija za istragu posledica NATO bombardovanja formirana je 2018. godine, ali nikakvih vidljivih rezultata, kako navodi Istinomer, nije bilo, pa se, shodno tome, postavlja pitanje efikasnosti uspostavljanja komisije koja bi utvrdila tačan broj stradalih tokom NATO bombardovanja.
S obzirom na to da se NATO akcija iz 1999. godine nije zvala “Milosrdni anđeo”, Istinomjer tvrdnju Milorada Dodika ocjenjuje neistinitom.
(Istinomjer.ba)