Evropska unija (EU) nikada nije imala rasta cijena veći za 50% u odnosu na prethodni mjesec, što bi predstavljalo hiperinflaciju. Rekordan rast cijena u eurozoni od 1,5% zabilježen je u oktobru 2022. godine, a posljednji put u Evropi hiperinflacija je zabilježena u Saveznoj Republici Jugoslaviji 1994. godine.
Zastupnik u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH Milan Dunović gostovao je 21. jula 2025. na TV Hayat, gdje je, odgovarajući na pitanje novinarke o stanju u zemljama Evropske unije, izjavio kako je u EU nakon pandemije Covid-19 i agresije na Ukrajinu došlo do hiperinflacije.
Naravno, to je ekonomska situacija nakon korone, nakon agresije na Ukrajinu, dovela je do jedne hiperinflacije, i to je za očekivati da se reflektuje u BiH.
Milan Dunović, 21.7.2025.
Svjetska zdravstvena organizacija proglasila je pandemiju Covid-19 11. marta 2020. godine, a Rusija je napala Ukrajinu 24. februara 2022. godine. Nakon ovih događaja, unutar Evropske unije došlo je do rasta inflacije, ali ne i do hiperinflacije, kako tvrdi Dunović.
Prema definiciji ekonomiste Phillipa Cagana, koju koriste Međunarodni monetarni fond i druge organizacije i institucije (1, 2), hiperinflacija predstavlja ekstremno brz rast cijena, veći od 50% u odnosu na prethodni mjesec. Naprimjer, ako robe i usluge u septembru koštaju 100 eura, a u oktobru iste godine 151 euro, onda se takva razina inflacije naziva hiperinflacijom.
Švedski ekonomista Anders Åslund u svom izvještaju za Peterson institute for international economics navodi kako je hiperinflacija rijedak fenomen, koji se događa samo u ekstremnim uslovima, poput raspada monetarnih zona, ratova, revolucija ili ozbiljnih promašaja u upravljanju monetarnom politikom.
Kao što smo vidjeli iz historijskih primjera, hiperinflacija ne nastaje slučajno, već zbog ozbiljno lošeg upravljanja. Štaviše, ukoliko inflacija poraste, Federalne rezerve SAD-a i druge centralne banke imaju dovoljno mogućnosti da reaguju dovoljno brzo. Dakle, rizik od hiperinflacije treba da zaboravimo kao nebitnu brigu u okviru obične monetarne politike.
Anders Åslund, novembar 2012.
Unutar Evropske unije, od 2020. godine do danas nije došlo do rasta cijena koji bi predstavljao hiperinflaciju. Države članice Evropske unije koje kao valutu koriste euro rekordan prosječan stepen mjesečne inflacije od 1,5% imale su u oktobru 2022. godine. U istom mjesecu, rekordnu prosječnu mjesečnu inflaciju od 1,4% imale su i članice EU koje ne koriste euro.
Prema podacima Eurostata, od 2020. do 2025. godine u Evropskoj uniji mjesečna inflacija nikada nije iznosila 50% ili više, te se većinu mjeseci kretala u rasponima ispod 1%. U oktobru 2022, kada je zabilježena najveća prosječna mjesečna stopa inflacije unutar eurozone, Italija je imala najveću stopu mjesečnog rasta inflacije od 3,8%.
Ekonomski fenomen hiperinflacije bez ratnog stanja posljednji je put u svijetu zabilježen u novembru 2008. godine, kada je mjesečni rast cijena u Zimbabveu u odnosu na oktobar iste godine iznosio 79,6 milijardi posto. U Evropi je hiperinflacija posljednji put zabilježena u Saveznoj Republici Jugoslaviji, koja je u januaru 1994. godine imala rekordan rast cijena od 313 miliona posto u odnosu na prethodni mjesec, te Mađarska, koja je u julu 1946. godine imala mjesečni rast cijena od četrdeset jedan kvadrilion i devetsto trilijuna posto, ili 207% dnevno, što do danas predstavlja najveću zabilježenu stopu hiperinflacije.
Zbog činjenice da Evropska unija nikada nije imala hiperinflaciju, tvrdnju Milana Dunovića ocjenjujemo kao neistinitu.
(Istinomjer.ba)