Pandemija novog koronavirusa, koja je već skoro godinu prisutna, kako širom svijeta tako i u Bosni i Hercegovini, pored ostalog, na više načina pogađa i sektor obrazovanja. S tim u vezi, nakon nastavka školske 2020/2021 godine, u Federaciji Bosne i Hercegovine (FBiH) je u javnosti, ali i među nosiocima funkcija, prisutna konfuzija i oprečno tumačenje naredbi i preporuka koje se odnosne na (ne)nošenje maski u školama kod djece starosti između šest i deset godina.
U tom kontekstu, pomoćnik federalnog ministra zdravstva Goran Čerkez izjavio je 8. 2. 2021. godine “da je Krizni stožer Federalnog ministarstva zdravstva preporučio da djeca od šest do deset godina ne moraju nositi maske u toku nastave, te da je ta preporuka usklađena sa stavovima Svjetske zdravstvene organizacije i UNICEF-a”.
Čerkez je, komentarišući i uputstvo Ministarstva za odgoj i obrazovanje Kantona Sarajevo, u kojem se navodi da djeca u osnovnim i srednjim školama moraju nositi maske, podsjetio i da su mjere Kriznog štaba Federalnog ministarstva zdravstva ostale iste, “da se nisu mijenjale te da ih treba u potpunosti ispoštovati”:
Te mjere su distanca između djece u razredu, broj učenika u razredu te obaveza nastavnika da nosi masku. U našim preporukama nigdje ne piše da djeca tog uzrasta trebaju nositi maske u školskim klupama.
Goran Čerkez, 8. 2. 2021.
Dodajući na kraju “da su dali uputstvo kantonalnim kriznim stožerima da zajedno s ministarstvima obrazovanja donesu mjere na osnovu procijenjene situacije”, Čerkez je podsjetio da je obrazovanje na nivou kantona, te da su “cijenili ustavnu nadležnost, jer je situacija drugačija u svim kantonima”.
Međutim, dan kasnije, ministrica pravde i uprave u Vladi Kantona Sarajevo (KS) Lejla Brčić na konferenciji za štampu je izjavila da je “javnost dodatno dezavuisana izjavama pomoćnika ministra zdravstva FBiH Gorana Čerkeza”, nazivajući “paušalnim” način na koji je Čerkez “iskomunicirao da maske za manju djecu nisu preporuka federalnih vlasti i da im nije jasno zbog čega je naređeno nošenje maski”.
Ja ću podsjetiti da je Vlada FBiH 28. januara donijela zaključak kojim je kao obavezujuće prihvatila naredbe Kriznog štaba FBiH, a pod tačkom 1. naređeno je da su svi obavezni nositi maske unutra i vani, uz izuzetak djece do 6 godina. Da nismo postupili u skladu s tim, škole bismo izložili mogućnosti da budu kažnjene za nepoštivanje mjera. Federalni nivo je bez ikakvog politiziranja pokazao da se ne možemo pouzdati u njih. Ustavni sud je rekao da o mjerama odlučuje struka, ali da ne može mali krug ljudi odlučivati o širokom obimu prava velikog broja građana i zato je traženo da Parlament FBiH i Vlada kontrolišu mjere, ali to se još ne dešava. Zbog toga insistiramo na sastanku s njima, uključio se i Tuzlanski kanton, tražit ćemo da budemo konsultovani prilikom donošenja mjera, ali i da kantoni imaju slobodu u kreiranju mjera.
Lejla Brčić, 9. 2. 2021.
Tragom navedenih istupa Čerkeza i Brčić, Istinomjer je provjerio šta u kontekstu (ne)nošenja maski u školama kod djece starosti između šest i deset godina kažu naredbe, a šta preporuke Kriznog štaba Federalnog ministarstva zdravstva.
Kada je u pitanju 253. sjednica Vlade FBiH, koja je održana 8. 1. 2021. godine, a na koju se pozvala ministrica Brčić, u saopštenju sa sjednice navedeno je da je federalna Vlada usvojila informaciju o epidemiološkoj situaciji COVID-19 u Federaciji BiH 25.1.2021.godine, te naredbe i preporuke Kriznog štaba Federalnog ministarstva zdravstva:
Dozvoljava se vladama kantona, odnosno kantonalnim štabovima ministarstava zdravstva, uvođenje restriktivnijih i drugačijih mjera zavisno od procjene epidemiološke situacije u kantonu, odnosno općini uz redovno obavještavanje Kriznog štaba Federalnog ministarstva zdravstva.
Naredbe i preporuke Kriznog štaba Federalnog ministarstva zdravstva donose se s rokom važenja od 14 dana, računajući od 30.1.2021. godine, koji se utvrđuje kao dan početka primjene ovih naredbi i preporuka.
Vlada FBiH, 28. 1. 2021.
Nakon navedene sjednice, Federalno ministarstvo zdravstva u svom saopštenju podsjetilo je, između ostalog, da je, u skladu sa naredbom koja se primjenjuje od 30.01.2021. godine, “obavezno nošenje zaštitne maske kako u zatvorenim javnim prostorima, tako i na otvorenim javnim prostorima”, čime su izuzeta djeca mlađa od šest godina:
Naređuje se obvezno nošenje zaštitnih maski preko usta i nosa za zaštitu respiratornog sistema u zatvorenom prostoru uz poštivanje distance od minimalno dva metra, kao i u otvorenom prostoru. Izuzetak od nošenja zaštitnih maski su djeca mlađa od šest godina, osobe koje imaju probleme sa disanjem zbog hroničnih bolesti ili koja ne mogu skinuti masku bez pomoći druge osobe, npr. osobe sa intelektualnim poteškoćama ili smetnjama u razvoju, osobe s oštećenjem sluha, sportisti na utakmicama, treninzima i sportskim aktivnostima, vozači na biciklu, električnom romobilu i motociklu.
Federalno ministarstvo zdravstva, 28. 1. 2021.
Sa druge strane, kako je Čerkez ranije i naveo, preporuke za škole u kontekstu sprječavanja širenja pandemije COVID-19 za školsku 2020/2021. godinu, a koje su također još uvijek na snazi, u dijelu Osnovni principi prevencije kažu da “djeca uzrasta od 6 do 10 godina trebaju nositi masku izvan učionice, a ne moraju za vrijeme nastave”:
Osnovni principi: nošenje maski za učenike (djeca uzrasta od 6 do 10 godina trebaju nositi masku izvan učionice, a ne moraju za vrijeme nastave; dok djeca starijih uzrasta trebaju nositi masku i za vrijeme nastave), nošenje maski za nastavno i drugo osoblje, održavanje adekvatne fizičke udaljenosti, održavanje higijene ruku. Preporučuju se platnene maske, koje treba redovito prati.
Preporuke za škole u kontekstu COVID-19 za školsku 2020/2021. godinu
Ministarstvo za odgoj i obrazovanja KS-a Uputstvom o organizaciji i realizaciji odgojno-obrazovnog rada u osnovnim i srednjim školama na području Kantona Sarajevo u školskoj 2020/2021. godini, donesenim 2. 2. 2021. godine, odlučilo se na “obavezno poštivanje svih epidemioloških mjera”, u skladu sa kojima djeca starosti između šest i deset godina tokom nastave nisu izuzeta od nošenja maski:
Obavezno je poštivanje svih epidemioloških mjera. U skladu sa Naredbama Kriznog stožera Federalnog ministarstva zdravstva obavezno je nošenje maski preko usta i nosa za zaštitu respiratornog sistema u zatvorenom prostoru uz poštivanje distance od minimalno 2 m, kao i u otvorenom prostoru. Izuzetak od nošenja maski su: djeca mlađa od šest godina, osobe koje imaju problema sa disanjem zbog hroničnih bolesti ili koja ne mogu skinuti masku bez pomoći druge osobe npr. osobe sa intelektualnim poteškoćama ili smetnjama u razvoju, osobe s oštećenjem sluha.
Ministarstvo za odgoj i obrazovanja KS-a, 2. 2. 2021.
Nakon uvida u naredbe, preporuke i uputstva koja se odnose na (ne)nošenje maski kod djece između šest i deset godina u osnovnim školama, treba krenuti od dijela koji “dozvoljava vladama kantona, odnosno kantonalnim štabovima ministarstava zdravstva, uvođenje restriktivnijih i drugačijih mjera zavisno od procjene epidemiološke situacije u kantonu”.
Prije svega, ovdje se postavlja pitanje šta se podrazumijeva pod “drugačijim mjerama” u odnosu na one koje su propisane od Kriznog štaba Federalnog zdravstva, odnosno da li te “drugačije mjere” smiju biti blaže u odnosu na već propisane naredbe na federalnom nivou?
Slijedom tog pitanja, a s obzirom na to da se naredbom Kriznog štaba Federalnog misnistarstva zdravstva djeca iznad šest godina ne izuzimaju od nošenja maski, a da preporuke predlažu drugačije, pitanje koje se nameće u ovom slučaju je šta je “starije” – naredbe ili preporuke?
Iz javnih istupa pomoćnika federalnog ministra zdravstva Gorana Čerkeza i ministrice pravde i uprave u Vladi KS-a Lejle Brčić jasno je da postoji različito razumijevanje po pitanju jasnog određivanja da li djeca od šest do deset godina moraju ili trebaju nositi maske tokom nastave.
S tim u vezi, to nerazumijevanje, čiji uzrok, pored ostalog, može biti i nedostatak kvalitetnije komunikacije između federalnog i kantonalnih nivoa, u nezavidan položaj dovodi kantonalne vlasti i rizik da, kako god postupe, mogu biti kažnjene zbog nepoštivanja bilo mjera, bilo preporuka. Upravu tu bojazan potvrdila je i ministrica Brčić, izjavivši da, ukoliko Kanton Sarajevo nije postupio u skladu sa onim što nalažu naredbe Kriznog štaba Federalnog ministarstva zdravstva, škole bi “izložili mogućnosti da budu kažnjene za nepoštivanje mjera”, insistirajući istovremeno na sastanku sa federalnim vlastima i tražeći konsultacije prilikom donošenja mjera, ali i “da kantoni imaju slobodu u kreiranju mjera”.
Očigledno je da je pitanje (ne)nošenja maski kod djece starosti između šest i deset godina tokom nastave u školama, nažalost, samo još jedan primjer nesnalaženja nadležnih institucija po pitanjima koje se odnose na pandemiju COVID 19, te djeca, roditelji i zaposleni u sektoru obrazovanja u osnovnim školama s pravom očekuju da se, barem ovo pitanje, u najkraćem mogućem roku riješi.
(Istinomjer.ba)