Nenad Stevandić, lider Ujedinjene Srpske, govorio je za RTRS 15. novembra 2022. godine o konstituirajućoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske zakazanoj za isti dan, pri čemu je iznio tvrdnju da ovaj entitet ima svoje “granice”.
Kako je Stevandić izjavio, Dejtonskim mirovnim sporazumom definisane su “granice Republike Srpske”:
Jedine granice u zadnjih 80 godina na teritoriji Evrope koje su nacrtane i koje su plod međudržavnog ugovora, odnosno Dejtonskog sporazuma, kojeg su potpisale najmoćnije države, jesu granice Republike Srpske, one su entitetske, ali to su jedine granice u Evropi u zadnjih 80 godina. (…) Znači, to su jedine međunarodno verifikovane granice Dejtonskim mirovnim sporazumom.
Nenad Stevandić, 15.11.2022.
U Rezoluciji Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Bosne i Hercegovine (ZAVNOBiH) na zasjedanju održanom 25. i 26. novembra 1943. godine Bosna i Hercegovina proglašena je federalnom jedinicom ravnopravnih naroda s granicama koje danas posjeduje. Izabrano je 58 vijećnika i 46 njihovih zamjenika za Drugo zasjedanje Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), koji su 29. novembra 1943. godine predstavljali Bosnu i Hercegovinu u Jajcu, gdje je potvrđeno utemeljenje nove države sa šest federalnih jedinica.
Opći okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini (Dejtonski mirovni sporazum) potpisale su 14. decembra 1995. godine tadašnje Republika Bosna i Hercegovina, Savezna Republika Jugoslavija i Republika Hrvatska, dok su Evropska unija, Francuska Republika, Savezna Republika Njemačka, Ruska Federacija, Ujedinjeno Kraljevstvo i Sjedinjene Američke Države bile zemlje svjedoci.
Kako je navedeno u članu III Dejtonskog sporazuma, Republika Bosna i Hercegovina, Savezna Republika Jugoslavija i Republika Hrvatska, definisane kao “strane” potpisnice, “pozdravljaju i podupiru postignute dogovore o razgraničenju između dvaju entiteta, Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske”.
U tekstu Dejtonskog sporazuma u kontekstu razgraničenja dva entiteta koristi se termin “granična crta između entiteta”.
Ustavni sud Bosne i Hercegovine je na sjednici održanoj 28, 29. i 30. januara 2000. godine u svojoj prvoj parcijalnoj odluci broj U 5/98 odlučio o pitanju da li Ustav Republike Srpske u svom tekstu može da koristi riječ “granica”. U tom pogledu Ustavni sud ocijenio je da termin “granica” u članu 2. stav (2) Ustava RS nije u skladu s Ustavom BiH, te ga proglasio neustavnim:
14. Oba termina “border” i “boundary” – koja se koriste u engleskom tekstu člana I/1. i 4. Ustava BiH – su prevedena – bez ikakve razlike – terminom “granica” na bosanskom (“bošnjačkom”) , srpskom i hrvatskom jeziku.
15. Stoga je neophodno daljnje pojašnjenje termina koji se koriste u Ustavu BiH tumačeći ih, u skladu sa članom 31. Bečke konvencije, u kontekstu cijelog Općeg okvirnog sporazuma, tj. uključujući i anekse. Član III Općeg okvirnog sporazuma govori o “razgraničenjima između dva entiteta” (“the boundary demarcation between the two Entities”), dok se u članu X termin “granica” (“border”) koristi u smislu granice između država. Slično tome, Sporazum o međuentitetskoj liniji razgraničenja i relevantnim pitanjima, koji predstavlja Aneks II Općeg okvirnog sporazuma, govori o “liniji razgraničenja između Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske (‘međuentitetska linija razgraničenja’)…”(“the boundary between the Federation of Bosnia and Herzegovina and Republika Srpska (the ‘Inter-Entity Boundary Line’)…”).
16. Prema tome, u ovim raznim tekstovima postoji jedna konzistentna terminologija, prema kojoj se terminima “granica” (“border”) i “razgraničenje” (“boundary”) daje različito značenje. U takvim okolnostima se ne može smatrati da je korištenje drugačije terminologije u Ustavu RS u skladu sa Ustavom BiH.
17. Ustavni sud, stoga, smatra da termin “granica” u članu 2. stav 2. Ustava RS nije u skladu sa Ustavom BiH te ga proglašava neustavnim.
Odluka Ustavnog suda BiH U 5/98, 30.1.2000.
Nakon odluke Ustavnog suda BiH, stav (2) člana 2. Ustava Republike Srpske izmijenjen je Amandmanom LXVIII, čime je riječ “granica” zamijenjena riječima “međuentitetska linija razgraničenja”. Tako ovaj član Ustava RS navodi da se “sporazum o promjeni međuentitetske linije razgraničenja između Republike Srpske i Federacije Bosne i Hercegovine može iznijeti na potvrdu putem referenduma u Republici”.
Budući da prema Ustavu Bosne i Hercegovine i Ustavu Republike Srpske entiteti nisu razdvojeni granicama, nego međuentitetskim linijama razgraničenja, tvrdnju Nenada Stevandića da Republika Srpska posjeduje “međunarodno verifikovane granice Dejtonskim mirovnim sporazumom” Istinomjer ocjenjuje neistinitom.
(Istinomjer.ba)