Provođenje presuda Evropskog Suda za ljudska prava

Govoreći u kontekstu prioriteta, bitno je podsjetiti da je u Zaključcima i preporukama Mišljenja Evropske komisije o zahtjevu Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropskoj uniji, kao i u pratećem Analitičkom izvještaju, jasno potcrtano da je BiH dužna “osigurati jednakost i nediskriminaciju građana, posebno postupanje prema presudi Evropskog suda za ljudska prava u predmetu Sejdić i Finci”.

U međuvremenu, od decembra 2020. godine bh. vlasti pred sobom imaju još jedan zadatak – implementacija presude po tužbi Svetozara Pudarića.

Presuda se odnosi na poznati problem koji postoji u Ustavu BiH, a u ovom slučaju i u Izbornom zakonu, jer se zabranjuje pripadnicima određene etničke grupe da se kandiduju za članove Predsjedništva BiH ako im je prebivalište u drugom entitetu. Sud je utvrdio da takva odredba Izbornog zakona nije u skladu s Evropskom konvencijom. Također, ovdje je dodatno ukazano na već postojeći problem, jer je Izborni zakon BiH pravo kandidovanja dodatno suzio tako što kandidat mora dolaziti iz jednog entiteta.

Faris Vehabović, 8.12.2020.

Ipak, jedna presuda ESLJP provedena je tokom 2020. godine – Baralija protiv  BiH, a u vezi provođenja izbora u Mostaru koji su provedeni nakon više od 10 godina.

U slučaju Sejdić-Finci na implementaciju odluke se čeka 11 godina. Presuda Pudarić protiv Bosne i Hercegovine posljednja je u nizu kojom je potvrđeno da je Ustav BiH diskriminatoran za mnoge građane, jer im uskraćuje pravo političkog učešća u javnoj vlasti isključivo zbog njihove etničke pripadnosti prenosi Paragraf.ba, te navodi da da bi zbog neizvršavanja presuda Evropskog suda za ljudska prava naša zemlja mogla snositi sankcije i biti izbačena iz članstva Vijeća Evrope, smatraju u Evropskom sudu za ljudska prava.

Ako uzmemo u obzir nedavno donesene presude poput Baralija gdje je presuda provedena prilično brzo zato što postojala mogućnost da Ustavni sud nametne rješenje. Gdje god postoji mogućnost da se presuda ne izvrši ona se ne izvršava.

Faris Vehabović, sudac Europskog suda za ljudska prava, 16.12.2020.

Početkom novembra 2021. godine u Sarajevu su održani sastanci s domaćim vlastima i predstavnicima/cama međunarodne zajednice o dugo čekanoj provedbi presude “Sejdić-Finci”, koja je jedna od pet presuda Evropskog suda za ljudska prava koje se odnose na etničku diskriminaciju u nečijem pravu na slobodne izbore, te je naglašeno da će Komitet ministara preispitati ove slučajeve na svom sastanku o ljudskim pravima od 30. novembra do 2. decembra 2021. godine.

U svojoj odluci iz septembra 2021. godine Komitet je sa velikom zabrinutošću konstatovao da, kao rezultat izostanka preduzetih mjera, skoro 12 godina nakon presude Sejdić i Finci, postoji jasan i rastući rizik da će četvrti opći izbori od ove presude (predviđeni za oktobar 2022. godine) održati u ustavnom i zakonodavnom kontekstu koji neće biti u skladu sa zahtjevima Evropske konvencije i obavezama tužene države prema članu 46. EKLJP. Vlasti tužene države pozvane su da pokrenu proces za izvršenje presuda Suda kako bi se opći izbori 2022. godine proveli u uslovima u skladu sa Konvencijom.

Saopćenje COE, 10.11.2021.

Na sastanku je poručeno da naredni izbori, planirani za 2022. godinu, trebaju biti provedeni uz poštivanje odluka ESLJP.

Na 39. redovnoj sjednici Vijeće ministara BiH upoznato je s Akcijskim planom Ministarstva pravde za izvršenje presuda Evropskog suda za ljudska prava u pojedinačnim predmetima Zornić,  Sejdić i Finci, Pilav, te Pudarić protiv Bosne i Hercegovine. Na sjednici je konstatirano da je formirana Interresorna radna grupa, koja radi na izmjenama Izbornog zakona u BiH. Prethodno je Vijeće ministara BiH upoznato sa Odlukom Komiteta ministara Vijeća Evrope CM/Dec/1398/H46-4 od 11. 3. 2021. godine o izvršenju presuda Evropskog suda za ljudska prava iz grupe predmeta Sejdić i Finci protiv Bosne i Hercegovine i sa Informacijom o presudi Evropskog suda za ljudska prava u predmetu “Pudarić protiv Bosne i Hercegovine”.

Ipak, značajnijeg napretka u cilju ispunjenja ovog obećanja nije bilo.