Komentirajući ideju da se 15. februar, umjesto 9. januara, obilježava kao Dan Republike Srpske, predsjednik Vlade Republike Srpske je za RTRS izjavio da je Dan Republike Srpske 9. januar, te da taj datum “nikad niko neće osporiti”.
Nakon što je prije nekoliko dana predsjednik SNSD-a i član Predsjedništva BiH Milorad Dodik izjavio da će podržati “ideju da se Dan Republike Srpske, umjesto 9. januara, obilježava 15. februara, kada Srbija slavi Dan državnosti”, predsjednik Vlade Republike Srpske istakao je da su to “spekulacije” i da “Dan Republike ostaje 9. januar”.
Sa srpskim članom i predsjedavajućim Predsjedništva BiH Miloradom Dodikom sam svaki dan i nisam čuo za tu ideju. Dan Republike je 9. januar i on ostaje, a ne bih trošio vrijeme na spekulacije. Dovoljno smo podnijeli kritika i prijetnji vezano za 9. januar i nikad niko neće osporiti da je taj dan – Dan Republike Srpske.
Radovan Višković, 9. 6. 2021.
U kontekstu tvrdnji Radovana Viškovića da je “Dan Republike 9. januar” i da “on ostaje”, kao i da “nikad niko neće osporiti da je taj dan”, Istinomjer podsjeća da je Ustavni sud Bosne i Hercegovine već u dva navrata proglasio neustavnom odredbu o 9. januaru kao Danu Republike Srpske, ukidajući član Zakona o Danu Republike Srpske kojim je 9. januar bio utvrđen kao dan tog entiteta.
Ustavni sud BiH je 26. novembra 2015. godine prvi put utvrdio “da član 3.b) Zakona o praznicima Republike Srpske nije u skladu s članom I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, članom II/4. Ustava Bosne i Hercegovine u vezi s članom 1.1. i članom 2.a) i c) Međunarodne konvencije o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije i članom 1. Protokola broj 12 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda”, te je naložio Narodnoj skupštini Republike Srpske da u roku od šest mjeseci od dostavljanja ove odluke usaglasi član 3.b) Zakona o praznicima Republike Srpske s Ustavom Bosne i Hercegovine.
Nakon što se Narodna skupština Republike Srpske oglušila na zahtjev Ustavnog suda BiH da NSRS “obavijesti Ustavni sud Bosne i Hercegovine o preduzetim mjerama s ciljem izvršenja ove odluke”, Ustavni sud BiH odbio je zahtjev Narodne skupštine Republike Srpske za preispitivanje odluke Ustavnog suda BiH, čime je konačno potvrđeno da se 9. januar kao Dan Republike Srpske smatra neustavnim, te privremeno obustavio primjenu Odluke o referendumu.
Ustavni sud je uvjeren da privremena obustava primjene Odluke o referendumu – do donošenja konačne odluke o postavljenim zahtjevima, nije u suprotnosti sa navedenim interesima, već im izravno doprinosi. Ustavni sud je, stoga, usvojio privremenu mjeru kojom se privremeno obustavlja Odluka o raspisivanju republičkoga referenduma.
Ustavni sud BiH, 17. 9. 2016.
Ipak, krajem septembra 2016. godine, održan je referendum u Republici Srpskoj na kojem su građani ovog entiteta odgovarali na pitanje “Da li podržavate da 9. januar bude Dan Republike Srpske?”.
Nedugo nakon što je održan, Ustavni sud BiH poništio je rezultate ovog referenduma te oni nisu objavljeni u Službenom glasniku RS-a, a Milorad Dodik našao se pod sankcijama Ureda za kontrolu imovine stranaca pri Ministarstvu trezora SAD-a.
Mjesec nakon održavanja referenduma, NSRS je usvojio novi Zakon o Danu Republike Srpske koji je, na zahtjev devet delegata Vijeća naroda Republike Srpske za ocjenu ustavnosti člana 2. stav (1). Zakona o Danu Republike Srpske, Ustavni sud BiH 28. 3. 2019. godine još jedanput osporio.
Ovom odlukom Ustavnog suda BiH utvrđeno je da član 2. stav (1) Zakona o Danu Republike Srpske, koji glasi: “Na osnovu potvrđene volje građana Republike Srpske, 9. januar se utvrđuje kao Dan Republike”, nije u skladu sa članom I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, članom II/4. Ustava Bosne i Hercegovine u vezi sa članom 1.1. i članom 2.a) i c) Međunarodne konvencije o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije i članom 1. Protokola broj 12 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i članom VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine.
Ukida se član 2. stav (1) Zakona o Danu Republike Srpske koji glasi: “Na osnovu potvrđene volje građana Republike Srpske, 9. januar se utvrđuje kao Dan Republike” u skladu sa članom 61. stav (2) Pravila Ustavnog suda Bosne i Hercegovine.
Ustavni sud BiH, 28. 3. 2019.
“Ukinuti član 2. stav (1) Zakona o Danu Republike Srpske”, navodi se dalje, “prestaje da važi narednog dana od dana objavljivanja ove odluke u Službenom glasniku Bosne i Hercegovine u skladu sa članom 61. stav (3) Pravila Ustavnog suda Bosne i Hercegovine”.
Istinomjer se sličnim, neutemeljenim, tvrdnjama bavio i nekoliko dana ranije u tekstu “Ne može niko ukinuti nešto što je već ukinuto”.
S obzirom na činjenicu da je Ustavni sud BiH već ranije ukinuo član 2. stav (1) Zakona o Danu Republike Srpske, koji je glasio: “Na osnovu potvrđene volje građana Republike Srpske, 9. januar se utvrđuje kao Dan Republike”, tvrdnju Radovana Viškovića da 9. januar kao Dan Republike Srpske “nikad niko neće osporiti” Istinomjer ocjenjuje neistinitom.
(Istinomjer.ba)