Dejtonski mirovni sporazum ne prepoznaje entitetsku imovinu, a Ustavni sud Bosne i Hercegovine u nekoliko se svojih odluka bavio pitanjem državne imovine i svaki put ponovio stav da je ona u nadležnosti države BiH, a ne entiteta, kako tvrdi Siniša Karan.
Kandidat za predsjednika Republike Srpske Siniša Karan (SNSD), nakon održanog predizbornog skupa u Tesliću 9. novembra 2025. godine, izjavio je da Bosna i Hercegovina nema imovinu. Prema Karanovim riječima, Dejtonski mirovni sporazum u nekim svojim aneksima jasno definiše da imovina pripada entitetima.
Bosna i Hercegovina nema imovinu. Dejtonski mirovni sporazum, posebno njegov ustav i veliki broj drugih aneksa Dejtonskog sporazuma, i sada prepoznaje samo imovinu entiteta. Dakle, dejtonski ustav i veliki broj aneksa decidno imovinu prepoznaju kao imovinu entiteta. Najbolji dokaz toga je aneks o graničnoj liniji, dakle, koji definiše graničnu liniju i imovinu kao takvu prihvataju entiteti kao vlasnici (…). Najbolji primjer vam je i Zakon o privatizaciji, za koji je nedvosmisleno i Ustavni sud i sve institucije Bosne i Hercegovine pokazali da je imovina isključivo imovina Republike Srpske.
Siniša Karan, 9.11.2025.
U Dejtonskom mirovnom sporazumu nigdje se ne spominje postojanje entitetske imovine. U svim se aneksima ovog sporazuma imovina kao pojam u većini slučajeva spominje u kontekstu civilne imovine, naprimjer, u Aneksu 4 ili Aneksu 7, u kontekstu vraćanja imovine raseljenim i izbjeglim licima, ili Aneksu 8, kada je u pitanju Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, u čijoj je nadležnosti izdavanje odluka o određivanju imovine kao nacionalnog spomenika. U ovom se aneksu propisuju obaveze entiteta na čijoj se teritoriji nalazi imovina, tj. nacionalni spomenik.
Aneks 2, koji definiše razgraničenje, a na koji se poziva Karan, ne tematizuje imovinu, već liniju koja predstavljaju zonu razdvajanja između entiteta i dogovorenu liniju prekida vatre i pripadajuću zonu razdvajanja pozivajući se na Aneks 1A. U tom se aneksu navodi da će sve oružane snage u Bosni i Hercegovini djelovati u skladu sa suverenitetom i teritorijalnim integritetom Bosne i Hercegovine.
Ustavni sud BiH donio je nekoliko odluka koje se odnose na državnu imovinu (U-1/11, U-4/21, U-10/22) čiji su predmeti bili ocjene ustavnosti propisa koji su na određeni način problematizovali prenos vlasništva imovine s Bosne i Hercegovine na Republiku Srpsku.
Odluka U-1/11 iz 2012. godine definisala je šta predstavlja državna imovina. Tu se navodi da su teritorijalni integritet i suverenitet jasne državne karakteristike. U skladu s članom III/2.a) i članom III/5.a) Ustava, državna imovina odražava državnost, suverenitet i teritorijalni integritet BiH. Prema tome, ona čini integralni dio ustavnih karakteristika i ovlaštenja države, navedeno je u presudi.
Ured visokog predstavnika u BiH (OHR) kao vrhovnog tumača Dejtonskog mirovnog sporazuma potvrdio je stavove i odluke Ustavnog suda BiH kada je riječ o tome šta se pod državnom imovinom podrazumijeva i ko je njen vlasnik.
U odluci kojom se donosi Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o privremenoj zabrani raspolaganja državnom imovinom Bosne i Hercegovine, objavljenoj 12. aprila 2022. godine, navodi se izmjena člana 1. stav (2) osnovnog zakona. Prema toj izmjeni, državnom imovinom smatra se nepokretna imovina koja pripada Bosni i Hercegovini na osnovu međunarodnog sporazuma o sukcesiji, kao i imovina kojom je raspolagala bivša SR BiH do 31. decembra 1991. godine.
Kada je riječ o privatizaciji, Zakon o privatizaciji državnog kapitala u preduzećima u Republici Srpskoj usvojen je u maju 2006. godine. Ovim se zakonom uređuju uslovi i postupak za prodaju i prenošenje državnog kapitala u preduzećima, koji je u svojini Republike Srpske, u svrhu privatizacije. Ovaj zakon usklađen je sa Zakonom o privatizaciji preduzeća i banaka u BiH, koji je u julu 1998. godine nametnuo OHR. Dakle, ovi zakoni ne tretiraju državnu imovinu, već kapital.
Visoki predstavnik je u martu 2005. godine donio odluku koja se donosi na Zakon o privremenoj zabrani raspolaganja državnom imovinom Republike Srpske. Pod raspolaganjem imovinom smatra se direktni ili indirektni prenos vlasništva. Tokom godine ovaj je zakon dopunjavan i bit će na snazi dok se ne usvoji državni zakon. Od tada je prošlo više od 20 godina, a pomaka na ovom polju nije bilo iako je to jedan od posljednjih uslova za zatvaranje Ureda visokog predstavnika u BiH.
S obzirom na to da se državna imovina i raspolaganje nad njom ne tematizuju u Dejtonskom sporazumu, a da je Ustavni sud BiH nekoliko puta potvrdio da je u nadležnosti BiH da raspolaže državnom imovinom, Istinomjer tvrdnju Siniše Karana da Dejtonski sporazum, njegovi aneksi i prakse institucija u BiH decidno imovinu prepoznaju kao imovinu entiteta ocjenjuje neutemeljenom.
(Istinomjer.ba)