U predizbornoj debati održanoj 6.9.2022. godine na kanalu N1 gostovali su kandidati za Predstavnički dom Parlamentarne Skupštine BiH (PSBiH) iz entiteta Republika Srpska (RS). Tokom debate, kandidat opozicionog SDS-a Darko Babalj iznio je niz neistina.
Gosti debate bili su predstavnica vladajuće stranke na nivou entiteta RS i državnom nivou Snježana Novaković-Bursać, kandidatkinja Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), Milan Novitović, kandidat Ujedinjene Srpske (US), i predstavnik opozicije na nivou RS i BiH Darko Babalj, kandidat Srpske demokratske stranke (SDS).
Na upit voditeljice da li je stanje u pravosuđu bilo bolje za vrijeme vlasti njegove stranke, SDS-a, Babalj je ustvrdio da njegova politička partija nije bila u vlasti duže od dvije godine.
Ma, mi nismo bili nikad na vlasti, mi smo bili dvije godine, ovi nas slomiše da smo bili stalno.
Darko Babalj, 6.9.2022.
Službeni podaci Vijeća ministara BiH (VMBiH) pokazuju da je SDS na državnom nivou učestvovao u vlasti u više navrata.
U razdoblju od 1996. godine do 1998. godine u sazivu Vijeća ministara BiH funkciju kopredsjedavajućeg Vijeća ministara BiH obnašao je Boro Bosić, funkciju ministra za civilne poslove i komunikacije vršio je Spasoje Albijanić, dok je Gavro Bogić obnašao funkciju zamjenika ministra vanjske trgovine i ekonomskih odnosa.
U narednom sazivu VMBiH, od 1998. do 2000. godine, SDS je na dužnost zamjenika ministra vanjskih poslova BiH postavio Dragana Božanića (1999. godina).
Tokom 2000. godine predsjedavajući Vijeća ministara BiH bio je upravo kadar SDS-a Spasoje Tuševljak. Nakon što je Martin Raguž preuzeo predsjedanje Vijećem ministara BiH, Tuševljak postaje ministar za trezor institucija BiH, a u tom sazivu funkciju zamjenika ministra vanjskih poslova obavljao je Mladen Bosić.
Nakon ovog saziva, do 2002. godine, SDS nije imao kadrova u Vijeću ministara BiH.
Od 2002. do 2006. godine Dragan Mektić obnašao je funkciju zamjenika ministra sigurnosti, a Momir Tošić bio je na poziciji ministra vanjske trgovine i ekonomskih odnosa.
U periodu od 2010. godine do 2014. godine Mirko Šarović obnašao je funkciju ministra vanjske trgovine i ekonomskih odnosa, Radmila Mitrović funkciju zamjenice ministra za ljudska prava i izbjeglice te Mirko Okolić funkciju zamjenika ministra odbrane.
U razdoblju između 2014. i 2018. godine Mirko Šarović je bio ministar vanjske trgovine i ekonomskih odnosa i zamjenik predsjedavajućeg Vijeća ministara BiH, Dragan Mektić ministar sigurnosti, Predrag Jović ministar za ljudska prava i izbjeglice, dok je Boris Jerinić obnašao funkciju zamjenika ministra odbrane.
Na nivou Republike Srpske SDS je nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma u sastavu Vlade RS bio 1995. godine, u prvom i drugom sastavu 1996. godine, te u periodu od 15. februara 2005. do 28. februara 2006. godine.
Pri kraju debate, na pitanje voditeljice kako odgovoriti na trenutnu stopu inflacije u Bosni i Hercegovini, Babalj se dotakao ingerencija i nadležnosti Bosne i Hercegovine, rekavši da su jedine nadležnosti koje BiH ima one u domenu uticaja na PDV i akcize:
Jedina ovlaštenja koja ima Bosna i Hercegovina, to je uticaj na PDV i na akcize, sva ostala ovlaštenja imaju entiteti, u ovom slučaju Republika Srpska i Federacija.
Darko Babalj, 6.9.2022.
Tvrdnju Babalja da su jedina ovlaštenja Bosne i Hercegovine uticaj na PDV i na akcize demantuje Ustav Bosne i Hercegovine, tačnije njegov član III (Nadležnosti i odnosi između institucija Bosne i Hercegovine i entiteta). Prema tački 1. ovog člana Ustava BiH, u nadležnosti institucija Bosne i Hercegovine su: “a) Vanjska politika; b) Vanjskotrgovinska politika; c) Carinska politika; d) Monetarna politika, kao što je predviđeno članom VII; e) Finansiranje institucija i međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine; f) Politika i regulisanje pitanja imigracije, izbjeglica i azila; g) Provođenje međunarodnih i međuentitetskih krivičnopravnih propisa, uključujući i odnose sa Interpolom; h) Uspostavljanje i funkcionisanje zajedničkih i međunarodnih komunikacijskih sredstava; i) Regulisanje međuentitetskog transporta. j) Kontrola vazdušnog saobraćaja.”
Međutim, u stavu (5) člana III spominju se i dodatne nadležnosti, pa je tako precizirano da BiH može preuzeti nadležnosti s entiteta ukoliko bude saglasnosti za takvo nešto:
Bosna i Hercegovina će preuzeti nadležnost u onim stvarima u kojima se o tome postigne saglasnost entiteta; stvarima koje su predviđene u Aneksima 5 – 8 Opšteg okvirnog sporazuma; ili koje su potrebne za očuvanje suvereniteta, teritorijalnog integriteta, političke nezavisnosti i međunarodnog subjektiviteta Bosne i Hercegovine, u skladu sa podjelom nadležnosti među institucijama Bosne i Hercegovine. Dodatne institucije mogu biti uspostavljene prema potrebi za vršenje ovih nadležnosti.
Kao primjer ove prakse može poslužiti Zakon o odbrani BiH, kojim su formirane Oružane snage BiH, a koji je PSBiH usvojila na sjednici Predstavničkog doma, održanoj 28. septembra 2005. godine, i na sjednici Doma naroda, održanoj 5. oktobra 2005. godine. U zaglavlju Zakona navodi se da je donesen “na osnovu člana III. 5. a) i IV.4. a) Ustava Bosne i Hercegovine”.
Uzimajući u obzir službene podatke Vijeća ministara BiH, prema kojima je SDS bio u vlasti duže od dvije godine, kao i ovlaštenja koja su BiH propisana Ustavom Bosne i Hercegovine, Istinomjer tvrdnje Darka Babalja ocjenjuje neistinitima.
(Istinomjer.ba)