Usvajanje Rezolucije o genocidu u Srebrenici u Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija još je jednom naglasilo podjele među političarima/kama unutar Bosne i Hercegovine. Za mnoge, uključujući predsjedavajućeg Predsjedništva BiH Denisa Bećirovića, to je bio “historijski dan za državu Bosnu i Hercegovinu, ali i za cijelo čovječanstvo”. Rezolucija naziva Međunarodni dan sjećanja i obilježavanja genocida počinjenog u Srebrenici 1995. poziva na uspostavu 11. jula kao međunarodnog dana sjećanja na žrtve tog zločina. S druge strane, za članicu Predsjedništva BiH Željku Cvijanović i predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika bilo je bitnije istaći države koje iz ovog ili onog razloga nisu glasale za usvajanje Rezolucije te pripremiti se za održavanje “Svesrpskog sabora”.
Održavanje “Svesrpskog sabora” bilo je direktna reakcija na najavljeno glasanje o Rezoluciji. Prvobitno je ova manifestacija bila zakazana za vaskrsnu nedjelju 5. maja, no pomjerena je nakon što je i glasanje za Rezoluciju pomjereno s 2. na 23. maj. 2024. godine.
Rezolucija o genocidu u Srebrenici
Za većinu regiona donošenje Rezolucije bio je civilizacijski čin. Za usvajanje su glasale sve zemlje nastale raspadom Jugoslavije osim Srbije, koja je smatrala, i mjesecima ranije u javnost iznosila tvrdnju, da se Rezolucijom Srbi etiketiraju kao genocidan narod.
Uspostavljanjem Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju fokus je stavljen procesuiranje pojedinaca za zločine počinjene devedesetih. Četiri lica osuđena su za genocid u Srebrenici. Kolektivna krivica ne smije, a i ne može da postoji, pa ipak Srbe u kontekst “genocidnog naroda” uporno stavljaju političari iz Republike Srpske i Srbije. Oni uporno naglašavaju kako “Srbi nisu genocidan narod” iako to niko ne tvrdi.
Tako su reagovanja srpskih političara na Rezoluciju o genocidu u Srebrenici i prije i nakon njenog donošenja u prvi plan stavila kolektivizaciju krivice.
Zastupnik u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH Milan Petković sredinom aprila 2024. godine rekao je da se “rezolucija donosi isključivo da bi se Srbi i Republika Srpska označili kao nekakva genocidna tvorevina, genocidan narod, da smo mi ti koji su činili zločine” iako u Rezoluciji nisu navedene ni Srbija ni Republika Srpska.
To nije spriječilo političare iz Srbije i Republike Srpske da sami pripisuju kolektivnu krivicu Njemačkoj za holokaust pa da, uzročno-posljedično, isto urade srpskom narodu. Radili su to i premijer Republike Srpske Radovan Višković i predsjednik Srbije Aleksandar Vučić.
Vučić je u aprilu 2024. godine u kontekstu Rezolucije o Srebrenici spomenuo i Rezoluciju Ujedinjenih nacija o holokaustu iz 2005. godine.
Samo želim da vas obavestim: Rezolucija o genocidu ili holokaustu, da bi se ograničio na jevrejske narode iz 2005, jer nisu Nemci proglašeni za genocidni narod zbog onoga što su učinili u Kragujevcu, Kraljevu ili Jajincima, već samo zbog onoga što su učinili Jevrejima.
Aleksandar Vučić, 11.4.2024.
Baš kao i srebrenička rezolucija, i ova iz 2005. godine nikoga ne proglašava “genocidnim”, već apeluje na sve članice UN-a da poštuju sjećanje na žrtve holokausta te ohrabruje razvoj obrazovnih programa o historiji holokausta kako bi se spriječio čin genocida u budućnosti.
Višković se pridružio narativu u svom komentaru na usvajanje Rezolucije, ističući Njemačku.
Njemačka, zemlja koja je imala uvodno obraćanje, a svako na ovom svijetu zna da su Njemačka i Treći rajh počinili najveći genocid i eto oni su se sad toliko godina poslije sjetili da svoju mračnu historiju ispravljaju i peru preko srpskog naroda.
Radovan Višković, 24.5.2024.
Predsjedavajući Predsjedništva BiH Denis Bećirović nakon usvajanja Rezolucije naglasio je da “ne postoje genocidni narodi, a zločinci se ne smiju kriti iza naroda”. Političari iz Federacije BiH, kao i ostalih zemalja u regiji, pozdravili su donošenje Rezolucije. Član Predsjedništva BiH Željko Komišć kazao je da je jaka Bosna i Hercegovina jedini garant “da genocid koji je počinjen više nije moguće ponoviti”. Ministar vanjskih poslova BiH Elmedin Konaković politizaciju usvajanja Rezolucije posmatrao je kao neophodnost da Rezolucija bude usvojena.
Predsjednik HDZ-a Dragan Čović na pitanje da li je Rezolucija način da se dođe do pomirenja odgovorio je da je sud jasno kazao šta se dogodilo u Srebrenici te da se “ne smijemo dugo zadržati u raspravi o Rezoluciji o Srebrenici“.
Što se tiče genocida u Srebrenici, barem kada je u pitanju hrvatska strana, imali smo jasna stajališta oko toga pa i pri svojim odlascima tamo.
Dragan Čović, 28.5.2024.
Tri sedmice kasnije
Održavanje “Svesrpskog sabora” odgovor je političara/ki iz RS i Srbije na donošenje Rezolucije. Samo održavanje ove manifestacije pomjereno je tako da se održi nakon glasanja za Rezoluciju.
Pod nazivom “Jedan narod, jedan sabor – Srbija i Srpska” Sabor je održan 8. juna, a na njemu je usvojena Deklaracija o zaštiti nacionalnih i političkih prava i zajedničkoj budućnosti srpskog naroda, što je dodatno zaoštrilo narative u BiH.
Opozicioni poslanik u Narodnoj skupštini RS Nebojša Vukanović ocijenio je ime manifestacije neprikladnim.
Ja ga ne bih nazvao Svesrpskim saborom. Ako je Svesrpski sabor, onda bi tu morali biti predstavnici i vlasti i opozicije.
Nebojša Vukanović, 10.6.2024.
Premda na Saboru nije bilo predstavnika/ca opozicije u Srbiji, veći dio “opozicionara/ki” iz Republike Srpske prisustvovao je manifestaciji, uključujući predsjednicu Narodnog fronta Jelenu Trivić, predsjednika SDS-a Milana Miličevića, predsjednika PDP-a Branislava Borenovića te gradonačelnika Banjaluke Draška Stanivukovića.
Denis Bećirović je Sabor nazvao opasnim projektom predsjednika Srbije Aleksandra Vučića.
Svesrpski sabor je opasan projekat predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, koji je direktno povezan s pokušajima Rusije da destabilizira jugoistočnu Evropu i skrene pažnju s ruske agresije na Ukrajinu.
Denise Bećirović, 10.6.2024.
Stav člana Predsjedništva BiH Željka Komšića o Deklaraciji odražava zabrinutost.
Deklaracija predstavlja unaprijeđenu i prilagođenu, u skladu sa trenutnim geopolitičkim stanjem, političko-vjersku platformu koja treba da posluži kao osnova za okupljanje i pripremu za novi sukob. Ovom deklaracijom ‘mete su definisane’, kao i način pripreme.
Željko Komšić, 10.6.2024.
Na istom je fonu i stav poslanika u NSRS Ramiza Salkića.
Deklaracija je sama po sebi nastavak politike pretenzija Srbije prema teritoriji BiH na bazi prvog memoranduma SANU i strateških ciljeva iz maja 1992. godine i drugog memoranduma SANU, propagiranja srpskog svijeta. Stvari su jasne, ko drugačije govori i shvata, ne misli dobro BiH.
Ramiz Salkić 2.7.2024.
Za razliku od komentara koji je imao nakon donošenja Rezolucije o genocidu u Srebrenici, osvrt Dragana Čovića na “Svesrpski sabor” bio je neodređen.
Pozivamo svoje kolege da sjednemo zajednički graditi BiH. Hoće li BiH funkcionirati dobro ili loše ovisi i od prijatelja koji nam žele pomoći, ali prije svega od nas.
Dragan Čović, 10.6.2024.
Ministar vanjskih poslova BiH Elmedin Konaković uputio je protestnu notu zbog organizovanja “Svesrpskog sabora”.
Aleksandar Vučić je kreator ruske revolucije na Balkanu, koja se dešava i u Sjevernoj Makedoniji i Crnoj Gori, a Milorad Dodik je vodeći vokal. Više se ne krije da su njih dvojica izvršitelji tih politika.
Elmedin Konaković, 10.6.2024.
Povodom održavanja “Svesrpskog sabora” oglasila se i američka ambasada u BiH. U saopštenju je navela da Republika Srpska nije država, već entitet, koji može postojati samo unutar Bosne i Hercegovine.
“Javne izjave zvaničnika Republike Srpske, a posebno predsjednika RS-a Dodika i predsjednika Narodne skupštine Republike Srpske Stevandića, o zaključcima i planovima za ‘razdruživanje’ RS-a, drugo ime za otcjepljenje, predstavljaju i napad na Dayton i na teritorijalni integritet, suverenitet i multietnički karakter Bosne i Hercegovine”, navodi se u saopštenju.
U usvojenoj deklaraciji potvrđeno je “opredjeljenje Republike Srbije i Republike Srpske za članstvo u Evropskoj uniji”. S druge strane, Delegacija EU u BiH u odgovorima za medije istakla je da je za njih neprihvatljivo bilo kakvo narušavanje suvereniteta i međunarodnog subjektiviteta Bosne i Hercegovine. Naveli su i da od političkih lidera zemalja koje teže pristupanju Evropskoj uniji očekuju “da njeguju dobrosusjedske odnose i regionalnu saradnju kao principe i vrijednosti za koje se Evropska unija zalaže”.
Neistine i manipulacije
Rezolucije Generalne skupštine UN-a nikada nisu obavezujuće bez obzira na to jesu li države članice glasale za rezoluciju, bile protiv, suzdržane ili nisu glasale nikako. Rezolucije Generalne skupštine predstavljaju izražavanje stava država članica, a ne obavezujuće akte. Obavezujućim se smatraju rezolucije Vijeća sigurnosti UN-a.
Rezolucija o Srebrenici poziva sve države članice, organizacije sistema UN-a, na obilježavanje Međunarodnog dana, uključujući posebna obilježavanja i aktivnosti u znak sjećanja i odavanja počasti žrtvama genocida u Srebrenici 1995, kao i odgovarajuće aktivnosti obrazovanja i podizanja javne svijesti. Ipak, ni zemlje koje su dale glas za usvajanje Rezolucije o uspostavljanju Međunarodnog dana sjećanja i obilježavanja genocida počinjenog u Srebrenici 1995. nisu u obavezi da urade bilo šta navedeno u njoj.
Na kraju dana, čitava “histerija” zasnovana je na jednoj neistini – manipulaciji da je Rezolucijom usvojenoj u Generalnoj skupštini UN-a, kako je navedeno u Deklaraciji, “izvršen pokušaj kolektivnog okrivljavanja cijelog srpskog naroda”.
(Istinomjer.ba)