Ukidanje neporeskih nameta

Prema podacima Ureda koordinatora za reformu javne uprave na nivou BiH registrovana su 203 neporeska nameta, u FBiH 198, od čega 95 na federalnom nivou, 77 na kantonalnom i 26 na opštinskom, dok je u RS registrovano 286, a u Brčko distriktu 177 neporeskih nameta.

Republika Srpska je 2018. godine usvojila Zakon o poreskom sistemu kojim je, pored ostalog, regulisano postojanje i funkcionisanje Registra poreskih i neporeskih davanja. Uspostavom registra utemeljeno je jedno od osnovnih načela poreskog sistema, odnosno načelo zakonitosti. Ono znači da se svi oblici poreskog i neporeskog opterećenja obveznika mogu uvoditi, mijenjati i ukidati isključivo zakonom. U novoimenovanoj Vladi RS još uvijek nije bilo konkretnih prijedloga za izmjenu, odnosno smanjenje neporeskih nameta.

Sa druge strane, na 48. sjednici Vlade RS, oformljena je Radna grupa u cilju donošenja formalnog proglašenja utjecaja i opravdanosti neporeskih davanja, te da na osnovu analize opravdanosti procijeni osnovanost svakog pojedinačnog nameta. Na koncu, radna grupa bi se bavila i procedurama uplate neporeskih davanja, u smislu ukidanja procedura koje se neopravdane.

Vlada Republike Srpske je donijela niz mjera i subvencija s ciljem smanjenja i saniranja štete i gubitaka koji su nastali u poslovanju mnogih privrednih subjekata, kako pravnih lica tako i preduzetnika, usljed djelovanja pandemije virusa korona (COVID 19) u Republici Srpskoj od sredine marta 2020. godine. Smanjenje privrednih aktivnosti posljedično stvara višestruke probleme u poslovanju, između ostalog i nelikvidnost privrednih subjekata koji usljed smanjenog obima poslovanja ne mogu da redovno izmiruju obaveze. Republika ima dužnost da iznađe načine da navedenim privrednim subjektima koji su pretrpjeli štetu i gubitke olakša poslovanje. S tim ciljem predložene su izmjene seta zakona, u smislu rasterećenja privrednih subjekata, kako bi se pomogla njihova revitalizacija, te spriječile dalje posljedice pada privrednih aktivnosti, čime se ugrožava dodatno ekonomska situacija u Republici Srpskoj.

 Vlada Republike Srpske utvrdila je na svojoj 96. sjednici i uputila u zakonodavnu proceduru tri zakona kojima se ukidaju i smanjuju neporeska davanja. To su: Prijedlog zakona o dopuni Zakona o posebnim republičkim taksama, Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o komunalnim taksama i Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o administrativnim taksama.

Prijedlogom zakona o dopuni Zakona o posebnim republičkim taksama je predloženo da se posebna republička taksa za 2021. i 2022. godinu umanjuje za 30%, odnosno 60% u odnosu na iznos koji je propisan Zakonom o posebnim republičkim taksama, dok se u 2023. godini u potpunosti ukida. Sprovođenjem reforme poreskog sistema, Vlada Republike Srpske je iskazala opredjeljenje za postepeno smanjivanje i ukidanje pomenute takse čime bi se rasteretila privreda i olakšao položaj privrednih subjekata.

Vlada Republike Srpske je uspostavila i objavila Registar poreskih i neporeskih davanja. Funkcija Registra je prepoznavanje, a posljedično i ukidanje i smanjenje neporeskih davanja sa ciljem uspostavljanja optimalnog fiskalnog opterećenja u Republici Srpskoj.

​U “Službenom glasniku Republike Srpske” broj 49/21 od 27. maja 2021. godine, objavljen je Zakon o dopuni Zakona o doprinosima i Zakon o izmjenama Zakona o porezu na dohodak, koji stupaju na snagu od 1. jula 2021. godine. Ove propise usvojila je Narodna skupština Republike Srpske po hitnom postupku na 19. posebnoj sjednici održanoj 25. maja 2021. godine.

Po hitnom postupku utvrđen je Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o doprinosima na 30. posebnoj sjednici Vlade Republike Srpske, kojim se  smanjuje zbirna stopa doprinosa, čime se postiže poresko rasterećenje rada. Predloženo smanjenje zbirne stope doprinosa je sa dosadašnje stope od 32,8% na 31%, s tim da se smanjuje samo stopa doprinosa za zdravstveno osiguranje sa dosadašnjih 12% na 10,2%.

Istovremenom izmjenom Zakona o porezu na dohodak doći će do povećanja ukupnog iznosa prihoda od poreza na dohodak u iznosu od oko 34,5 miliona KM na godišnjem nivou.

Navedene promjene, zajedno sa povećanjem osnovnog ličnog odbitka, kao poreske olakšice, dovešće do povećanja ličnog primanja svakog zaposlenog u Republici Srpskoj, uz zadržavanje iznosa bruto plata. Ukupan iznos koji se iz budžeta Republike Srpske usmjerava u rast plata je oko 54 miliona KM na godišnjem nivou.

Vlada Republike Srpske je na istoj sjednici utvrdila i Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak, po hitnom postupku. Razlozi za donošenje ovog zakona sadržani su u potrebi podsticanja rasta plata u privredi Republike Srpske, na koje Vlada može uticati putem pojedinih mjera u okviru poreske politike.

U skladu sa predloženim rješenjima, porez na dohodak od ličnih primanja plaća se po stopi od 8%, porez na prihod od samostalne djelatnosti po stopi od 10%, porez na dohodak od autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i pravu industrijske svojine, kapitala, kapitalnih dobitaka i ostalog dohotka po stopi od 13%. Takođe, poreskom obvezniku poreza na lična primanja povećan je iznos odbitka od poreske osnovice, po osnovu ličnog odbitaka sa 8.400 KM na 12.000 KM na godišnjem nivou.

Navedene izmjene Zakona iskorištene su da se precizira obaveza podnošenja poreske prijave i obračunati porez na dohodak malog preduzetnika, kao i akontativno plaćanje poreza na dohodak od samostalne djelatnosti, na osnovu podataka iz godišnje poreske prijave za prethodnu godinu.

Vlada Republike Srpske na istoj sjednici je razmatrala i utvrdila Prijedlog zakona o izmjenama Zakona o komunalnim taksama, po hitnom postupku, koje se donose s ciljem rasterećenja privrede, u pogledu davanja i administriranja procedura naplate i kontrole.

Primjena ovog zakona će uticati na smanjenje prihoda jedinica lokalne samouprave u Republici Srpskoj, a sredstva će biti kompenzovana rastom drugih poreskih prihoda, a najvećim dijelom rastom prihoda od poreza na dohodak.