Projekat Gornji Horizonti

“U okviru realizacije prve faze izgradnje završena je izgradnja tunela Dabar – Fatnica ukupne dužine 3.235 m i tunela Fatničko polje – Akumulacija Bileća dužine 15.650 m, a u toku su pripremni radovi za izgradnju HE Daba“, centralnog objekta Gornjih Horizonata”, navedeno je u Programu javnih investicija RS za period 2019 – 2021, usvojenom u decembru 2018. godine.  

„HE Dabar“ kao projekat izgradnje u vrijednosti od 430 milona KM imao je raspisan tender sa rokom prijave do 1. marta 2019. godine. Usljed žalbenog postupka kineskog konzorcija „CNEEC-RIKO“ tenderska procedura je obustavljena, te je konzorcij podnio tužbu Sudu BiH.

Inače, realizacija projekta „Gornji Horizonti“ započela je 2016. godine, a investitor je kineska kompanija China International Water and Electric Corporation. Ključni objekti višenamjenskog sistema „Gornji Horizonti“ su HE Nevesinje koja koristi vode akumulacije Zalomka i upušta ih u akumulaciju Nevesinje; HE Dabar koja koristi vodu iz akumulacije Nevesinje i prevodi vode rijeke Zalomke u Dabarsko polje; kanal kroz Dabarsko polje; derivacioni tunel koji povezuje Dabarsko i Fatničko polje; i derivacioni tunel koji povezuje Fatničko polje sa Bilećkom akumulacijom HE Bileća.

U julu 2020. godine, mediji su objavili da je probijen dio dovodnog tunela za buduću hidroelektranu “Dabar”. Tada je rečeno da je  probijeno 10,5 kilometara tog dovodnog tunela koji je ukupne dužine 12,2 kilometara te je preostalo bušenje još 1.700 metara tunela.

Portal Capital je 22. aprila 2021. godine objavio informaciju da je Vlada RS produžila “Hidroelektranama na Trebišnjici” koncesiju za izgradnju i korištenje hidroelektrane “Dabar” sa 30 na 50 godina. Prvobitno rješenje za koncesiju izdato je 2011. godine na 30 godina.

Tokom posjete Nevesinju, 9. jula 2021. godine, premijer Republike Srpske Radovan Višković najavio je da će uskoro biti potpisan ugovor o izgradnji Hidroelektrane Dabar. Višković je tada naveo da su riješene “dileme” koje su imali sa kineskim investitorima i kineskom bankom, koja treba da finansira projekat “ključ u ruke”, te da slijedi potpisivanje ugovora.

Možemo očekivati da u narednih mjesec, do mjesec i po dana da konačno potpišemo ugovor za gradnju i finansiranje hidroelektrane “Dabar”.

Radovan Višković, 9.7.2021

Ovo Viškovićevo očekivanje nije se ostvarilo u predviđenom roku o čemu je Istinomjer pisao.

Generalni direktor Elektroprivrede Republike Srpske 9. otobra 2021. godine za medije je izjavio da se to preduzeće nalazi u najvećem investicionom ciklusu u proizvodne objekte spominjući i to da finansiranje hidoelektrana Gornjeg horizonta još uvijek riješeno.

Imamo dva zaključena EPC ugovora sa kineskim kompanijama – za izgradnju HE Dabar i za projekat hidroelektrana na Bistrici, ali je još potrebno završiti finansiranje ova dva projekta, što je veoma složena procedura razgovara sa bankama, po čijem završetku će doći i do uvođenja izvođača radova na ova dva projekta.

Luka Petrović, 9.10.2021.

Petrović je tom prilikom rekao da se radovi odvijaju po ranije zaključenim ugovorima za HE Dabar. Naime, u junu 2021. godine započelo je betoniranje i finalizacija dijela dovodnog tunela za HE Dabar.

Prema Programu javnih investicija RS za period 2021-2023. koji je usvojen 30. decembra 2020. godine, nedostajuća sredstva za izgradnju HE Dabar iznosila su 496 miliona KM.

U januaru 2022. godine, javnost je obaviještena da projekat “Gornji Horizonti” ima sve potrebne dozvole, izgradnja je u toku, te da je projekat prošao sve potrebne procedure. 

Također je rečeno da je 31.12.2021. godine sa kinsekim partnerima potpisan ugovor o izgradnji i finansiranju. Tim povodom spomenuto je i pitanje ekoloških dozvola za koje je rečeno da je projekat zbog političkih osporavanja i tužbi tapkao u mjestu tri godine, ali je presudom Suda Bosne i Hercegovine potvrđeno da je projektna dokumentacija uredna i da neće biti štetnih posljedica kada je riječ o ekologiji.

Realizaciji projekta “Gornji Horizonti” protivio se i predsjednik SDA Bakir Izetbegović koji je izjavio da se sa premijerom Hrvatske, Andrejem Plenkovićem u Dubrovniku dogovorio da zajednički pokušaju zaustaviti projekat “Gornji Horizonti” zbog, kako je naveo, moguće ekološke katastrofe koju bi realizacija ovog projekta napravila.

Saopćenjem SDA u vezi sporne realizacije ovog projekta rečeno je da će SDA zadužiti svoje kadrove u Vijeću ministara BiH i klubove zastupnika u Parlamentarnoj skupštini BiH i Parlamentu FBiH da poduzmu sve neophodne korake kako bi se zaustavile dalje aktivnosti na realizaciji ovog projekta.

Republika Srpska nema namjeru da odustane od izgradnje sistema hidroelektrana “Gornji horizonti” Dabar, Nevesinje i Bileća u koji je do sada uložila 147 miliona KM.

Ministar energetike i rudarstva RS Petar Đokić, 11.1.2022.

Ministar Đokić je poručio da će Republika Srpska nastaviti realizaciju projekta i da su neki od objekata već završeni, a da je naredna faza izgradnja ostalih objekata kao što su brana, akumulacije i objekata za instaliranje elektro i mašinske opreme.

Podsjetio je da je ovaj projekat poznat Bosni i Hercegovini već više od 40 godina, te da bi “Gornjim Horizontima” i Hrvatska dugoročno mogla imati koristi, jer će nivo vode u Bilećkom jezeru biti veći, čime će se i Hrvatskoj pružiti prilika za izgradnju HE “Dubrovnik 2”.

Podsjetio je da pitanje sticanja ekološke dozvole za ovaj projekat bio je proces kroz koji je prošla “Elektroprivreda Republike Srpske” i koji je trajao više od tri godine.