Član Predsjedništva Bosne i Hercegovine Milorad Dodik boravio je tokom proteklog vikenda u Briselu, zajedno s predsjednicima/cama političkih partija zastupljenih u Parlamentarnoj skupštini BiH, na sastanku s predsjednikom Evropskog vijeća Charlesom Michelom. Prije održavanja sastanka Dodik je govorio o njegovom formatu, iznijevši netačne tvrdnje o funkcionisanju Parlamentarne skupštine BiH.
Naime, Dodik je rekao da Parlamentarna skupština BiH nije parlament, nego “zbir skupština”, uporedvši je s Parlamentarnom skupštinom Vijeća Evrope:
Evo sad nas pozivaju da dođemo nešto u Brisel. Tamo predlažu neke deklaracije, neke, ne znam ni ja, rezolucije, ide 16 predsjednika političkih partija. Zamislite, izabrani po kriterijima da imamo predstavnike u Parlamentarnoj skupštini. Parlamentarna skupština nije parlament. Ona je zbir skupština sa prostora tog, kao što je Parlamentarna skupština Savjeta Evrope. Ista priča.
Milorad Dodik, 10.6.2022.
Parlamentarna skupština BiH je najviši zakonodavni organ BiH i sastoji se od dva doma – Predstavničkog doma i Doma naroda. Parlamentarna skupština BiH donosi zakone, odobrava budžet i odlučuje o izvorima i iznosu prihoda za finansiranje institucija BiH i međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine, potvrđuje imenovanje predsjedavajućeg i članova Vijeća ministara, daje saglasnost za ratifikaciju međunarodnih ugovora i odlučuje o drugim pitanjima neophodnim za provođenje njenih ovlaštenja ili dodijeljenih sporazumom entiteta.
Profesor na Pravnom fakultetu u Zagrebu Dario Čepo, u naučnom radu “Parlamenti i skupštine: demokratski deficiti Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine”, pri definisanju zakonodavnih tijela poziva se na kategorizaciju politologinje Ammie Kreppel, koja dijeli sva zakonodavno-predstavnička tijela na parlamente i kongrese, s obzirom na sistem vlasti u državi. Tako su u parlamentarnom sistemu vlasti zakonodavno-predstavnička tijela ustrojena kao parlamenti, dok su u predsjedničkom sistemu vlasti ona formirana u obliku kongresa.
Na osnovu ove podjele, Parlamentarna skupština BiH je tip parlamenta, a ne kongresa, jer je sistem vlasti u BiH parlamentaran, a ne predsjednički. Suprotno tvrdnji Milorada Dodika, Parlamentarna skupština BiH nije “zbir skupština”, budući da zastupnici/ce i delegati/kinje u njoj nisu članovi nijednog drugog parlamenta u BiH.
Predstavnički dom sastoji se od 42 člana/ice, izabrana direktno na općim izborima, od kojih se dvije trećine biraju s teritorije entiteta Federacija BiH, a jedna trećina s teritorije entiteta Republika Srpska. Dom naroda sastoji se od 15 delegata/kinja, od kojih su dvije trećine iz Federacije BiH (uključujući pet Hrvata i pet Bošnjaka) i jedna trećina iz Republike Srpske (pet Srba). Nominovane hrvatske, odnosno bošnjačke delegate/kinje iz Federacije BiH, biraju hrvatski, odnosno bošnjački delegati/kinje u Domu naroda Parlamenta Federacije BiH. Delegate/kinje iz Republike Srpske bira Narodna skupština Republike Srpske.
Dario Čepo u svom radu dalje poredi Parlamentarnu skupštine BiH s drugim parlamentarnim skupštinama u svijetu, prikazujući na koji način funkcionišu i kako se razlikuju od Parlamentarne skupštine BiH. U svijetu postoji 17 parlamentarnih skupština, a kako navodi Čepo, “u svim slučajevima, osim u slučaju BiH, riječ je o tzv. međunarodnim parlamentima koji u svojem imenu imaju pojam parlamentarna skupština”.
Osim Parlamentarne skupštine BiH, najviše ovlaštenja u radu među skupštinama ovog tipa ima Parlamentarna skupština Vijeća Evrope, s kojom je Milorad Dodik uporedio Parlamentarnu skupštinu BiH. Ovo tijelo Vijeća Evrope, međunarodne organizacije sa 46 zemalja članica, uključujući i BiH, na prijedlog nacionalnih vlada imenuje sudije Evropskog suda za ljudska prava.
Parlamentarna skupština Vijeća Evrope sastoji se od 306 zastupnika/ca iz parlamenata 46 država članica. Dakle, za razliku od Parlamentarne skupštine BiH, Parlamentarna skupština Vijeća Evrope jeste svojevrstan “zbir skupština”, jer se njeni članovi/ce ne biraju direktno, nego delegiraju iz parlamenata zemalja članica. Delegaciju BiH u ovoj instituciji čine Alma Čolo (predsjedavajuća), Borjana Krišto (zamjenica predsjedavajuće), Snježana Novaković-Bursać (zamjenica predsjedavajuće), Zlatan Begić, Mladen Bosić, Edita Đapo, Saša Magazinović, Marina Pendeš i Sanja Vulić.
Pored toga, nijedna parlamentarna skupština osim one u BiH, pa tako ni Parlamentarna skupština Vijeća Evrope, nema zakonodavne ovlasti. Kako objašnjava Čepo, ostale parlamentarne skupštine “mogu samo savjetovati, tražiti informacije i davati mišljenja o pitanjima, bez obveze bilo koje institucije ili aktera da te obveze prihvati i provede”.
Shodno navedenom, tvrdnju Milorada Dodika da Parlamentarna skupština BiH nije parlament, nego “zbir skupština”, kao i da je Parlamentarna skupština BiH jednaka Parlamentarnoj skupštini Vijeća Evrope, Istinomjer ocjenjuje neistinitom.
(Istinomjer.ba)