Predsjedavajući Doma naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine Kemal Ademović (Narod i pravda) komentarisao je za TVSA 17. oktobra 2023. godine proces euroatlantskih integracija BiH, pritom dovodeći u kontekst izdvajanje bruto domaćeg proizvoda zemalja članica Sjevernoatlantskog saveza (NATO) za odbranu Ukrajine u ratu protiv Rusije.
Naime, Ademović je izjavio da zemlje članice NATO-a izdvajaju 2% bruto domaćeg proizvoda (GDP) za naoružavanje Ukrajine:
Evropa živi u strahu. Baltičke zemlje, gore, vidjeli ste da je Finska ušla u NATO, radi se na tome da Švedska uđe u NATO, da se tu napravi zaštitni zid prema Rusiji. Dakle, oni tu izdvajaju 2% GDP-a na godišnjem nivou da bi pomogli vojnim naoružanjem Ukrajini.
Kemal Ademović, 17.10.2023.
NATO se finansira kroz direktne i indirektne doprinose svojih članica. Zajednički fondovi NATO-a sastoje se od direktnih doprinosa kolektivnim budžetima i programima, što iznosi 0,3% ukupne savezničke potrošnje za odbranu (oko 3,3 milijarde eura za 2023. godinu).
Kako je objašnjeno na zvaničnoj stranici Alijanse, ministri odbrane zemalja NATO-a su se 2006. godine sporazumjeli da će države članice izdvajati 2% svog GDP-a za potrošnju na odbranu kako bi nastavile osiguravati vojnu spremnost Saveza. Dakle, deklarativna opredijeljenost članica NATO-a za izdvajanjem 2% GDP-a godišnje na odbranu iskazana je mnogo prije početka invazije Rusije na Ukrajinu 2022. godine.
Na samitu NATO-a u Vilniusu održanom u julu 2023. godine zemlje članice ponovo su se obavezale da će ulagati najmanje 2% GDP-a godišnje u odbranu. Ipak, zvanična statistika pokazuje da je tek sedam od 30 članica NATO-a u 2022. godini ispoštovalo ovaj parametar. Radi se o Grčkoj, SAD-u, Litvaniji, Poljskoj, Ujedinjenom Kraljevstvu, Estoniji i Latviji.
Procjene NATO-a za 2023. godinu signaliziraju da će broj saveznika koji troše najmanje 2% GDP-a na odbranu ove godine porasti, odnosno da će se spomenutim državama pridružiti Mađarska, Rumunija, Slovačka i novopridružena članica Finska.
Prema podacima Kiel instituta za svjetsku ekonomiju, na vojno pomaganje Ukrajine od januara 2022. do jula 2023. godine najviše su izdvajale SAD sa 42,1 milijardu eura, zatim Njemačka sa 17,1 milijardu eura, dok su ostale NATO članice učestvovale iznosima ispod 10 milijardi eura.
Budući da pojedine zemlje članice NATO-a ne izdvajaju 2% posto GDP-a na godišnjem nivou “da bi pomogli vojnim naoružanjem Ukrajini”, kako je ustvrdio Kemal Ademović, već za vlastite odbrambene potrebe, Istinomjer njegovu tvrdnju ocjenjuje neistinitom.
(Istinomjer.ba)