Lider DNS-a i kandidat ove stranke za člana Predsjedništva BiH iz Republike Srpske Nenad Nešić, gostujući u emisiji “Izborna hronika” na TV K3, iznio je nekoliko neistinitih i neutemeljenih tvrdnji o cijenama ulja, direktnim stranim investicijama BiH, ali i nadležnostima državnih institucija i državnoj granici.
Govoreći o ekonomskom programu DNS-a i prosječnim platama i penzijama u Republici Srpskoj, Nešić je komentarisao cijene jestivog ulja u ovom entitetu.
Ako je prije šest mjeseci ili osam mjeseci litar ulja koštao 2 KM, a danas litar ulja košta 6 KM, kako mi to ulje da kupimo ako ne povećamo prihode i lične dohotke građana?
Nenad Nešić, 28.9.2022.
Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, prosječna cijena jestivog ulja u augustu 2022. godine iznosila je u prosjeku 5,5 KM. Cijene jestivog ulja bile su niže krajem prošle i početkom ove godine, te je tako prosječna cijena jestivog ulja u decembru 2021. iznosila 3,28 KM, u januaru 2022. godine 3,35 KM, u februaru 2022. godine 3,41 KM i u martu 2022. godine 3,59 KM.
Iako su prosječne cijene ulja u augustu znatno više nego što su bile na početku godine, razlika među njima manja je nego što je naveo Nešić, zbog čega Istinomjer ovu njegovu tvrdnju ocjenjuje neistinitom.
O stranim investicijama u BiH i RS
Nešić je komentarisao i iznos stranih ulaganja u Bosni i Hercegovini i Republici Srpskoj:
Vidjeli ste šta radi Republika Srpska, da ima pet milijardi investicija godišnje, a mi na cijeloj BiH imamo 300 miliona KM investicija.
Nenad Nešić, 28.9.2022.
Priliv direktnih stranih investicija u Bosnu i Hercegovinu iznosio je 536,3 miliona KM u 2016. godini te 777,7 miliona KM u 2017. godini. U 2018. godini priliv stranih investicija iznosio je 783,4 miliona KM, a godinu kasnije 699 miliona KM. Tokom 2020. godine priliv direktnih stranih investicija u Bosnu i Hercegovinu iznosio je 678,2 miliona KM, a 2021. godine 971,2 miliona KM.
Kako se navodi u dokumentu “Strategija privlačenja stranih investicija u Republiku Srpsku za period 2021 – 2027. godine”, direktne investicije u Republici Srpskoj iznosile su 84,5 miliona u 2016. godini te 284 miliona KM u 2017. godini. Naredne godine (2018) strane investicije u RS iznosile su 399,1 milion KM, a 2019. godine 397,7 miliona KM. U 2020. godini iznos stranih investicija u RS iznosio je 285,1 milion KM. U spomenutom dokumentu navodi se i da stanje ukupnih stranih ulaganja u Republici Srpskoj, zaključno sa 31.12.2020. godine, iznosi oko 5,5 milijardi KM.
Budući da priliv od stranih ulaganja u Republici Srpskoj za godinu ne iznosi 5,5 milijardi te, s obzirom na to da je iznos od stranih investicija u BiH na godišnjem nivou od 2016. bio veći od cifre koju je naveo Nešić, Istinomjer i ovu njegovu tvrdnju ocjenjuje kao neistinitu.
Prenos nadležnosti u Predsjedništvu BiH ili ipak ne?
Na mnogim predizbornim skupovima, i javno ovdje, zakleo sam se svim građanima RS da nikad, kao srpski član Predsjedništva, da nijednu nadležnost sa nivoa RS na nivo BiH neću prenijeti, ali isto tako ne očekujte od mene da ću izazvati bilo kakvu krizu na nivou BiH.
Nenad Nešić, 28.9.2022.
U Ustavu Bosne i Hercegovine navedene su nadležnosti Predsjedništva BiH. Prema Ustavu, Predsjedništvo BiH nadležno je za: vođenje vanjske politike Bosne i Hercegovine, imenovanje ambasadora i drugih međunarodnih predstavnika BiH, predstavljanje BiH u međunarodnim i evropskim organizacijama i institucijama i traženje članstva u onim međunarodnim organizacijama i institucijama u kojima BiH nije član, vođenje pregovora za zaključenje međunarodnih ugovora BiH, izvršavanje odluka Parlamentarne skupštine, predlaganje godišnjeg budžeta Parlamentarnoj skupštini uz preporuku Vijeća ministara, podnošenje izvještaja o rashodima Predsjedništva Parlamentarnoj skupštini, koordinaciju sa međunarodnim i nevladinim organizacijama u Bosni i Hercegovini te vršenje drugih djelatnosti koje mogu biti potrebne za obavljanje dužnosti.
S druge strane, Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine, kao najviše zakonodavno tijelo, nadležna je za: donošenje zakona koji su potrebni za provođenje odluka Predsjedništva ili za vršenje funkcija Skupštine po Ustavu BiH, odlučivanje o izvorima i iznosu sredstava za rad institucija Bosne i Hercegovine i za međunarodne obaveze Bosne i Hercegovine, odobravanje budžeta za institucije Bosne i Hercegovine, odlučivanje o saglasnosti za ratifikaciju ugovora te ostala pitanja koja su potrebna da se provedu njene dužnosti.
Podsjećamo, tema prenosa nadležnosti ponovo je aktuelizirana od pojedinih političkih predstavnika iz Republike Srpske nakon što je bivši visoki predstavnik u BiH Valentin Inzko donio odluku o dopuni Krivičnog zakona BiH kojom je zabranjeno negiranje genocida i veličanje ratnih zločinaca. Na 24. posebnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske (NSRS), održanoj u decembru 2021. godine, usvojena je Deklaracija o ustavnim principima te četiri informacije o prenosu nadležnosti. Između ostalih, usvojena je Informacija o prenosu nadležnosti sa Republike Srpske na nivo Bosne i Hercegovine. U vezi s informacijom o prenosu nadležnosti sa RS na nivo BiH, NSRS je usvojio nekoliko zaključaka. Između ostalog, zadužio je Vladu RS da ”u roku do šest mjeseci uputi na razmatranje i usvajanje u Narodnu skupštinu Republike Srpske zakone i druge propise koji će omogućiti nesmetano funkcionisanje Republike Srpske”. U prilogu Informacije o prenosu nadležnosti navedeno je 128 zakona koji su, kako se navodi u dokumentu, “doveli do prenosa nadležnosti Republike Srpske na nivo BiH, a koji su i danas na snazi”.
Podsjećamo i da je Istinomjer početkom ove godine analizirao kako su političari iz RS glasali za prenos nadležnosti koje sada žele vratiti, a više o tome možete pročitati ovdje.
S obzirom na to da su zakoni, koji su, kako se navodi u Informaciji NSRS, doveli do prenosa nadležnosti s entitetskog na državni nivo, usvojeni u državnom Parlamentu te budući da, prema Ustavu BiH, Predsjedništvo u skladu sa svojim nadležnostima ne može “prenositi nadležnosti”, Istinomjer ovu tvrdnju Nenada Nešića ocjenjuje kao neutemeljenu.
Kandidat za člana Predsjedništva BiH ne priznaje državne granice?
U kontekstu odnosa Srbije i Republike Srpske, Nešić je ustvrdio kako su za njega granice između bh. entiteta Republika Srpska i Srbije “vještačke”:
Odvojiti Srbiju od RS nije prirodno. Mi smo jedno tkivo, možda imamo neke administrativne granice koje su po meni vještačke, ali Srbija i RS su jedno tkivo.
Nenad Nešić, 28.9.2022.
Bosna i Hercegovina je nezavisnost od SFRJ proglasila 1. marta 1992. godine, nakon održanog referenduma. Vrijedi podsjetiti i da je BiH imala pravo na otcjepljenje u skladu s prvim članom Ustava SFRJ iz 1974. u kojem se navodi da narodi Jugoslavije imaju pravo na samoopredjeljenje i pravo na otcjepljenje.
Zemlje članice tadašnje Evropske zajednice 6. aprila 1992. godine priznale su Bosnu i Hercegovinu kao nezavisnu i suverenu državu, a dan kasnije to su učinile i Sjedinjene Američke Države, dok je BiH 22. maja 1992. godine postala članica organizacije Ujedinjenih naroda (UN).
Podsjećamo i na prvi član Ustava Bosne i Hercegovine (Kontinuitet), koji glasi:
Republika Bosna i Hercegovina, čije je zvanično ime od sada “Bosna i Hercegovina”, nastavlja svoje pravno postojanje po međunarodnom pravu kao država, sa unutrašnjom strukturom modificiranom ovim Ustavom, i sa postojećim međunarodno priznatim granicama. Ona ostaje država članica Ujedinjenih naroda i može kao Bosna i Hercegovina zadržati članstvo ili zatražiti prijem u organizacijama unutar sistema Ujedinjenih naroda, kao i u drugim međunarodnim organizacijama.
S obzirom na to da se u prvom članu Ustava BiH navodi da Bosna i Hercegovina “nastavlja svoje pravno postojanje kao država”, s “postojećim međunarodno priznatim granicama”, Istinomjer tvrdnju Nenada Nešića da je granica između Srbije i Republike Srpske “vještačka” ocjenjuje neutemeljenom.
(Istinomjer.ba)