Premijer Vlade Republike Srpske (RS) Radovan Višković izjavio je da je račun slovenačke kompanije Viaduct na Kanalskim ostrvima nesiguran, ocijenivši ostrva kao “treći svijet” po evropskim standardima.
Premijer Vlade RS Radovan Višković u izjavi za RTRS 23. jula 2025. godine komentarisao je nametnutu odluku visokog predstavnika u BiH Christiana Schmidta koja se odnosi na plaćanje duga slovenačkoj kompaniji Viaduct iz sredstava Centralne banke BiH. Tom je prilikom izjavio da su na Kanalskim ostrvima, gdje novac treba biti uplaćen, novčani tokovi “pod plaštom sumnjivih transakcija”.
A pogotovo, još jednom ponavljam, Kanalska ostrva su mjesto gdje i sama Evropska unija to tretira kao treći svijet. Znači, gdje su novčani tokovi pod plaštom sumnjivih transakcija u smislu da kad dođe novac, više ne možete pratiti tragove tog novca.
Radovan Višković, 23.7.2025.
Visoki predstavnik Christian Schmidt nametnuo je 17. jula 2025. godine dvije odluke, a jedna od njih tiče se isplate duga slovenačkoj kompaniji Viaduct. Kako je navedeno u obrazloženju ove odluke, ona je podstaknuta brigom za finansijku ugroženost državnih institucija, posebno Centralne banke Bosne i Hercegovine. Zbog odbijanja RS da isplati obavezu, visoki predstavnik donio je mjeru kojom će se dug prema ovoj kompaniji u visini od 120 miliona KM isplatiti iz sredstava akumuliranih na posebnom računu Centralne banke BiH, tačnije iz rezerve od putarina, i to iz udjela koji se tretira kao udio RS u tim prihodima.
Kanalska osrtva su arhipelag u Engleskom kanalu, koji je podijeljen na dva krunska posjeda , kraćim imenom Guernsey i Jersey. Imaju vlastito i izuzetno nezavisno administrativno uređenje. Stanovnici su državljani Ujedinjenog Kraljevstva.
Izraz “zemlja trećeg svijeta” smatra se zastarjelim i derogirajućim. Ovaj izraz koristi se za opisivanje zemalja koje su bile ekonomski nerazvijene i koje su imale malo ili nimalo veze s velikim svjetskim silama. “Zemlje trećeg svijeta” nisu isto što i treće zemlje ili treće države.
Evropska unija kategorizuje države po osnovu statusa same države u odnosu na EU, odnosno da li je zemlja članica ili nije. Sve države koje nisu članice Evropske unije (EU) ili Evropske zajednice za slobodnu trgovinu (EFTA) smatraju se trećim državama.
Na stranici Ureda Kanalskih osrtva u Briselu naznačeno je da EU Kanalska ostrva tretira kao treću državu. Također je naznačeno da Kanalska ostrva, zbog geografske blizine i ekonomske saradnje s Evropskom unijom, svojevoljno implementiraju određene legislative EU.
Što se tiče Viškovićeve tvrdnje da su tu “novčani tokovi pod plaštom sumnjivih transakcija”, treba istaći da EU pravi klasifikaciju takvih država. Evropski savjet je februaru 2025. godine usvojio listu od 11 trećih država s kojima Evropska unija neće sarađivati zbog nedostizanja standarda koji se tiču borbe protiv utaje ili izbjegavanja poreza, među kojima su Rusija, Trinidad i Tobago, Fidži itd. Među zemljama koje sarađuju s EU i nemaju neriješenih obaveza u ovom smislu navedene su Guernsey i Jersey, a na istoj listi nalaze se Bosna i Hercegovina, Sjedinjene Američke Države, Australija, Kina, Norveška, Japan i ostale mnogobrojne treće države.
S obzirom na činjenicu da “zemlje trećeg svijeta” u kontekstu odnosa Evropske unije s drugim državama ne postoje, te da su Kanalska ostrva klasifikovana kao treća zemlja u kontekstu saradnje s EU, izjavu Radovana Viškovića Istinomjer ocjenjuje neutemeljenom.
(Istinomjer.ba)