Premijer Republike Srpske Radovan Višković govorio je o finansijskoj situaciji u ovom entitetu. Tom prilikom je ustvrdio da je u budžetu RS 236 miliona KM više prikupljenih sredstava u odnosu na prošlu godinu, te da su rebalansom predviđena dodatna sredstva za realni sektor i Kompenzacioni fond. Postavlja se pitanje da li je moguće isticati povećanja u pojedinim sektorima dok se u drugim smanjuju plate, te šta će se desiti nakon što se potroše sredstva od MMF-a i ona stečena prodajom dionica na Londonskoj berzi.
Premijer Republike Srpske Radovan Višković ustvrdio je 21.9.2021. da Republika Srpska u “ovoj godini ima 236 miliona KM ili 5,6 odsto više prikupljenih prihoda u budžetu nego prošle godine”, te da je planirani rebalans budžeta 4,16 milijardi KM.
U međuvremenu smo dobili i sredstva od Međunarodnog monetarnog fonda koja nisu kredit ili zajam, nego sredstva koje su države držale kroz rezerve u MMF-u i to nije doznačeno samo BiH, Republici Srpskoj, nego i svim članicama koje su u sastavu MMF-a.
Radovan Višković, 21.9.2021.
Višković je također naveo da je rebalansom budžeta predviđeno oko pet miliona KM više za pomoć realnom sektoru, kako bi ovaj sektor dobio grant sredstva za investicije u nove tehnologije, kao i da bi svi privredni subjekti, koji ispunjavaju uslove, mogli dobiti pomoć.
Ono što dajemo kao pomoć realnom sektoru i to kao grant sredstva u budžetu za ovu godinu bilo je predviđeno za privredu tri miliona KM, a sada je to u rebalansu 7,7 miliona KM. (…) Donijeli smo Zakon o podsticajima u Republici Srpskoj vezano za povećanje plata, a više od 15 miliona KM do sada smo isplatili po tom osnovu. Plate u realnom sektoru po tom zakonu su rasle i do 20 odsto.
Radovan Višković, 21.9.2021.
Dodao je i da je u rebalansu planirano dodatnih 30 miliona KM za Kompenzacioni fond, za investicije dodatnih 100 miliona KM, te da se “povećava iznos za plate, penzije, socijalna davanja, kao i da će javni dug po novom rebalansu biti 45 odsto”.
Planirano zaduženje je bilo na nivou 850 miliona KM, sad je na nivou 650, za 210 miliona KM manje, a otplata naših kredita u 2021. godini koji su uzimani, pa čak i u periodu onih koji su danas opozicija, je nešto više od 570 miliona KM.
Radovan Višković, 21.9.2021.
Podsjetio je na povećanje neoporezivog dijela plate sa 500 na 700 KM i povećanje penzija za pet odsto.
Došli smo do prosječne plate koje iznosi više od 1.000 KM, a kada smo prije godinu rekli da je to težnja Vlade, komentari su bili da od toga nema ništa i da je to samo priča.
Radovan Višković, 21.9.2021.
Tragom tvrdnji premijera Viškovića, razgovarali smo sa Sinišom Vukelićem, glavnim urednikom poslovnog portala Capital.ba. Vukelić ističe da povećani prihodi nisu rezultat “veće privredne aktivnosti, pokretanja nove proizvodnje i stvaranja novih vrijednosti”.
Prihodi od indirektnih poreza u BiH su za prvih devet mjeseci ove godine veći za 660 miliona KM u odnosu na isti period prošle godine, pa čak su veći i u odnosu na rekordnu 2019. godinu, za 104 miliona KM. Razlog tome je povećana potrošnja nakon prošlogodišnje pandemijske stagnacije i smanjene potrošnje i proizvodnje. Drugi razlog je poskupljenje roba i usluga koje BiH uvozi sa svjetskih i regionalnih tržišta. Šta je od toga imala Republika Srpska? Srpska je za devet mjeseci sa Jedinstvenog računa UIO dobila milijardu i 82 miliona KM, za razliku od istog perioda 2020, kada joj je skoro 200 miliona KM manje (881 miliona KM). Drugo, Srpska je ove godine, od januara do avgusta, dobila od UIO i 90 miliona po osnovu prikupljenih posebnih cestarina. Treće, ne možemo zaboraviti da se Srpska početkom godine zadužila na Londonskoj berzi 300 miliona evra, te dobila dodatnih 200 miliona KM od MMF-a. Vlada Srpske je, i pored svih ovih oko milijardu maraka dodatnih priliva u budžet, bila prisiljena da „pegla“ dnevnu likvidnost kroz više emisija kratkoročnih obveznica i trezorskih zapisa na Banjalučkoj berzi.
Siniša Vukelić, 24.9.2021.
MMF je doznačio 23.8.2021. godine na račun Centralne banke Bosne i Hercegovine oko 308 miliona eura, a Centralna banka BiH je novac proslijedila Federaciji BiH i Republici Srpskoj. U skladu sa sporazumom Bosne i Hercegovine i MMF-a iz 2016. godine, Federacija je dobila dvije trećine tog iznosa, a Republika Srpska jednu trećinu. MMF je spomenuti iznos uplatio zemljama s ciljem pomoći u borbi protiv pandemije Covid-19. Vlada FBiH je odlučila da će novac u iznosu od 200 miliona KM raspodijeliti na kantone, s ciljem “financijske pomoći proračunima kantona za provođenje strukturalnih reformi”. S druge strane, premijer RS najavio je da će novac od MMF-a iskoristiti za “pomoć i socijalna davanja, povećanje penzija i plaća u tom entitetu”. Vukelić smatra da će se povećanje plata i penzija u RS održati i nakon što se potroši novac od MMF-a.
Mislim da hoće, po cijenu znatnog rasta javnog duga, jer sledeća godina je izborna. Tu je opasnost da će čak pomoć, plate javnog sektora i penzija još značajnije rasti kako bi se vlast dodvorila tim kategorijama stanovništva, iako za takvo povećanje nema nikakvog realnog osnova.
Siniša Vukelić, 24.9.2021.
Podsjećamo, u aprilu ove godine, Republika Srpska se na Londonskoj berzi zadužila za 300 miliona eura tako što su prodate entitetske dionice u spomenutom iznosu.
To je dobra vijest za sve građane Republike Srpske, usmjerićemo novac na povećanje plata i neke druge projekte, te za servisiranje dugova.
Milorad Dodik, 20.4.2021.
Međutim, mišljenja stručnjaka su u koliziji s navedenom Dodikovom tvrdnjom. S tim u vezi, ekonomista Damir Bećirović smatra da je ovo zaduženje pokazatelj finansijskih problema Republike Srpske, te da bez ovog zaduženja ne bi bilo moguće “pokriti očite budžetske rupe”, govori Bećirović za portal Klix. Također, naveo je i moguće razloge zbog kojih se RS odlučio na ovakvu vrstu finansiranja.
Prije svega iz razloga što im je novac neophodan, a priča o kreditu MMF-a je zapala u ćorsokak. Tako veliko zaduženje na domaćem tržištu kapitala, iako bi bilo jeftinije, nije moguće, jer naši institucionalni investitori, prije svega banke, realno nemaju taj investicioni potencijal da otkupe jednu ovakvu emisiju od 700 miliona KM.
Damir Bećirović, 21.4.2021.
I Vukelić je za Istinomjer komentirao ovaj potez Republike Srpske.
Srpskoj će za pet godina doći na naplatu kompletne obaveze po osnovu emitovanih obveznica na Londonskoj berzi. To će biti ogroman udarac na budžet, koji će se jedino moći amortizovati novim zaduženjima.
Siniša Vukelić, 24.9.2021.
Vlada Republike Srpske uputila je u skupštinsku proceduru Program fiskalne konsolidacije zbog “prekоračenja dozvoljenog nivoa budžetskog deficita koji je u prošloj godini iznosio 5,7 posto BDP-a”. Programom je predviđeno i smanjenje cijene rada uposlenicima u lokalnim upravama, kao i svođenje regresa, prevoza i toplog obroka na minimum. Programom je, također, predviđeno da se cijena rada u sektoru lokalne samouprave uskladi s cijenom rada na nivou entiteta. U entitetskim organima uprave, cijena rada iznosi 100 KM, a cijena rada u lokalnim upravama kreće se od 110 do 145 KM, ovisno o razvijenosti lokalne zajednice.
Cijenu rada definisanu Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u oblasti lokalne samouprave Republike Srpske uskladiti sa cijenom rada koja se primjenjuje kod obračuna plata za zaposlene u organima uprave Republike Srpske. Takođe, Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u oblasti lokalne samouprave Republike Srpske ugovoriti iznos naknade po osnovu ostalih ličnih primanja na način da se ona svede na trenutno propisani minimalni iznos (regres za korišćenje godišnjeg odmora, troškova jednog toplog obroka, naknada troškova prevoza prilikom dolaska na posao i povratka sa posla i dr.)
Program fiskalne konsolidacije
Sindikat uprave RS smatra ovakav prijedlog Vlade neprihvatljivim i ističe da se radi o “zakonskoj kategoriji kojom se prava zaposlenih određuju posebnim kolektivnim ugovorima koji su proizvod socijalnog dijaloga reprezentativnih sindikata i ministarstva”. Planirano smanjenje plata komentirao je i Božo Marić, predsjednik Sindikata uprave RS.
Smatram da je ovo sahranjivanje socijalnog dijaloga. Da se o ovako jako bitnim temama za šest i po hiljada zaposlenih donose preko koljena bez razgovora sa sindikatima kao zakonskim predstavnicima zaposlenih u tim oblastima.
Božo Marić, 23.9.2021.
Ekonomista Zoran Pavlović smatra da javni sektor troši značajan dio sredstava, s obzirom na rast.
Ovo što sad hoće da uradi Vlada RS je da smanji nivo ukupnih troškova javnog sektora. Umjesto da se odreknemo aviona, helikoptera, troškova za nove softvere itd. mi ćemo sada da smanjujemo plate uposlenicima u opštinama i gradovima u RS.
Zoran Pavlović, 23.9.2021.
Lider SNSD-a Milorad Dodik demantovao je premijera, te je ustvrdio da lokalne zajednice odlučuju o povećanju i smanjenju plata.
A tamo gdje smo mi (SNSD) na vlasti, neće biti nikakvog smanjenja plata, već može biti samo povećanja
Milorad Dodik, 23.9.2021.
Vukelić smatra da ovakav Dodikov stav pokazuje da on upravlja Vladom, a ne entitetske vlasti.
Smanjene primanja zaposlenim u lokalnoj samoupravi posljedica je strahovitog pada prihoda, ali pojedini to tumače i kao pritisak i otežavanja funkcionisanja najvećih gradova u Srpskoj – Banjaluke i Bijeljine koji nisu pod kontrolom SNSD-ove vlasti i upravo u tim sredinama bi primanja trebala biti manja čak i do 40 odsto. Međutim, nakon žestokog otpora svih sindikalnih organizacija Milorad Dodik je juče po ko zna koji put pokazao da Vladom upravlja on, a ne Višković, izjavivši da neće doći ni do kakvog smanjenja plata u lokalnim administracijama. Izbori su važniji.
Siniša Vukelić, 24.9.2021.
Iako je premijer Republike Srpske Radovan Višković finansijsku situaciju u ovom entitetu predstavio kao veoma povoljnu, potrebno je uzeti u obzir da se ne radi o prihodima do kojih se došlo većom privrednom aktivnošću, pokretanjem proizvodnje i stvaranjem novih vrijednosti, kako je ustvrdio naš sagovornik. Također, ako su sredstva od prodaje dionica i MMF-a predviđena za povećanje plata i penzija u RS, postavlja se pitanje da li će se veće plate i penzije dugoročno održati nakon što se spomenuta sredstva potroše i nakon što prođu Opći izbori 2022.
(Istinomjer.ba)