Valorizacija i zaštita biodiverziteta

Na službenoj stranici Federalnog ministarstva okoliša i turizma 26. jula 2023. godine navedeno je da se trenutno radi na uspostavljanju tri nova područja koja bi trebala biti proglašena zaštićenim u zadnjem kvartalu ove godine. U pitanju su zaštićeni pejzaž bara “Tišina” (Posavski kanton), zaštićeni pejzaž bara “Starača” (Posavski kanton) i zaštićeni pejzaž “Okresanica” na Majevici (Tuzlanski kanton). 

Nakon što je Ministarstvo prometa, veza i zaštite okoliša Županije posavske 19. decembra 2023. godine u kabinetu Federalnog ministarstva okoliša i turizma potpisalo ugovor o dodjeli sredstava o implementaciji projekata za proglašenje zaštićenih prirodnih područja bare “Starače” i bare “Tišine”, Ministarstvo prometa, veza i zaštite okoliša ovog kantona, na temelju zaključka Skupštine Županije posavske od 21. marta 2024. godine, uputilo je u javnu raspravu Nacrt zakona o proglašenju zaštićenog krajobraza-kopneni krajobraz “Starača” i Nacrt zakona o proglašenju zaštićenog krajobraza-kopneni krajobraz “Tišina”.

Zakoni o proglašenju zaštićenog krajobraza-kopneni krajobraz “Starača” i “Tišina” usvojeni su u Skupštini Županije posavske, čime je ovaj kanton dobio prva zaštićena područja. 

Federalno ministarstvo okoliša i turizma istaklo je 12. juna 2024. kako je u narednom periodu potrebno donijeti planove upravljanja koji bi propisali uslove korištenja i definirali opseg zaštite.

U jednom od svojih javnih istupa krajem maja 2023. godine, govoreći u kontekstu Trgovske gore, resorna ministrica Nasiha Pozder potvrdila je da su pokrenute prve aktivnosti u pravcu utvrđivanja trenutnog kvaliteta zemlje, zraka i biodiverziteta, te toga kakvo je stanje u flori i fauni, a sve u cilju praćenja situacije ukoliko dođe do odlaganja otpada – hoće li i kako utjecati na okolinu.

Federalno ministarstvo okoliša i turizma u augustu 2023. godine pripremilo je za Vladu FBiH Informaciju o aktivnostima koje se sprovode u vezi s problematikom zbrinjavanja radioaktivnog otpada na lokaciji Trgovska gora. Usvojenim zaključkom, Vlada Federacije BiH zadužila je Fond za zaštitu okoliša Federacije BiH da za realizaciju prve faze navedene grupe poslova osigura finansijska sredstva u iznosu od 205.000 KM. 

U Novom Gradu je 2. oktobra 2023. godine zvanično započelo istraživanje na širem području Trgovske gore, predviđeno projektnim zadatkom ekspertnog tima. Početak istraživanja o utjecajima mogućeg odlaganja nuklearnog otpada na Trgovskoj gori u Federaciji BiH, tačnije u Unsko-sanskom kantonu, ozvaničen je 2. novembra 2023. 

U organizaciji Federalnog ministarstva okoliša i turizma 30. januara 2024. godine predstavljen je izvještaj o sprovedenim aktivnostima koji se odnose na problematiku odlaganja radioaktivnog otpada na Trgovskoj gori. Radi se o izvještaju o finalizaciji prve faze istraživanja. 

Ministrica Pozder je 10. oktobra 2023. godine potpisala ugovore s javnim ustanovama nadležnim za upravljanje zaštićenim područjima koje su dobile sredstva na osnovu programa “Podrška boljem funkcioniranju upravljanja uspostavljenim zaštićenim područjima u Federaciji BiH iz nadležnosti nižih nivoa vlasti”. Ustanove koje su dobile sredstva u ukupnom iznosu od 181.224 KM jesu kantonalna Javna ustanova za zaštićena prirodna područja Kantona Sarajevo i Javno preduzeće Park prirode Blidinje d.o.o. Posušje. 

_______________________________________________________________________

U svečanoj sali Rektorata Univerziteta u Sarajevu 9. juna 2024. predstavljena je monografija “Procjena stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima u Bosni i Hercegovini”, potom i svečana primopredaja njenog sažetka za donosioce odluka – Federalno ministarstvo okoliša i turizma. Monografija, koja je rezultat četverogodišnjeg rada 105 naučnika iz BiH, trebala bi poslužiti nadležnim institucijama za okoliš kao alat za bolje donošenje propisa i legislativa te bolje upravljanje zaštićenim područjima i vrstama. 

Ministrica Pozder i gradonačelnik Konjica Osman Ćatić potpisali su 22. juna 2024. Memorandum o razumijevanju za uspostavu novog zaštićenog područja “Prenj” kao korak prema donošenju zakona o proglašenju zaštićenog područja “Prenj”.

Ministarstvo zaštite okoliša i turizma dodijelilo je 12. jula 2024. 93.000 KM JP Park prirode Hutovo blato za mapiranje biodiverziteta ugroženih vrsta močvarne flore. 

Ministrica Pozder i UNDP potpisali su 23. jula 2024. finansijski sporazum u sklopu projekta 

“Održivost zaštićenih područja u BiH (SPA)” koji podrazumijeva poboljšanje stanja biološke raznolikosti putem otpornosti na klimatske promjene. 

Špilja “Vjetrenica” uvrštena je na popis svjetske baštine UNESCO-a u julu 2024. godine zbog njenog biodiverziteta, jedinstvenih podzemnih ekosistema, fenomenalnih geoloških formacija i bogatstva endemskih vrsta, čime je dodatno zaštićena.

Vlada FBiH je na sjednici održanoj 4. juna 2025. godine za podršku boljem funkcioniranju upravljanja uspostavljenim zaštićenim područjima u FBiH iz nadležnosti nižih nivoa vlasti izdvojila 445.000 KM. 

Na istoj sjednici izdvojeno je 50.000 KM za finansiranje izrade plana upravljanja za zaštićeno područje “Zvijezda” i 70.000 KM za sufinansiranje izrade stručnog obrazloženja za proglašenje zaštićenog područja “Krug planina”. Ugovor s gradonačelnikom Livna Darkom Čondrićem za sufinansiranje izrade stručnog obrazloženja za proglašenje zaštićenog područja “Krug planina” potpisan je 22. jula 2025, a s ministrom za prostorno uređenje, promet i komunikacije i zaštitu okoline Zeničko-dobojskog kantona Adnanom Šabanijem za izradu plana upravljanja za zaštićeno područje “Zvijezda” ugovor je potpisan 23. jula 2025. godine. 

Federalna vlada je 4. juna 2025. godine također izdvojila 90.000 KM za finansiranje izrade inventarizacije ptica u Federaciji BiH , kao i 100.000 KM za sufinansiranje izrade stručnog obrazloženja za realizaciju projekta “Uspostavljanje procesa za uvođenje specifičnih oblika zaštite prirode u FBiH kroz razvoj i implementaciju drugih efektivnih mjera očuvanja za određena područja – OECM”, u saradnji s UNDP-om.

Ministarstvo zaštite okoliša i turizma FBiH je s UNDP-jem 9. jula 2025. godine potpisalo finansijski sporazum kojim udružuju resurse u okviru petogodišnjeg portfolija “Podrška ubrzanju zelene tranzicije u BiH”, koji finansira Švedska. Portfolio je usmjeren na dekarbonizaciju i smanjenje emisija CO₂, unapređenje upravljanja otpadom, zaštitu prirode i biodiverziteta te jačanje institucionalnih kapaciteta.

Ministrica Nasiha Pozder i gradonačelnik Mostara Mario Kordić potpisali su 14. jula 2025. godine ugovor o sufinansiranju izrade studije izvodljivosti za zaštitu područja rijeka Buna i Bunica. Vrijednost ugovora je 80.000 KM.

Ugovor s Gradom Ljubuški o sufinansiranju izrade stručnog obrazloženja za proglašenje zaštićenog područja vodopada Kravice i dijela rijeke Trebižat, u vrijednosti 60.000 KM, Ministarstvo je potpisalo 18. jula 2025. godine.

(Istinomjer.ba)