Upravljanje sektorom šumarstva

Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske Stevo Mirjanić sastao se 18.03.2015. sa predstavnicima Poljoprivrednih fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci i Istočnom Sarajevu te Poljoprivrednog instituta Republike Srpske. Sastanak je održan povodom izrade programa razvoja poljoprivrede brdsko-planinskog područja Republike Srpske a u cilju revitalizacije neiskorištenih potencijala u funkciji održivog ruralnog razvoja. U maju 2015. ministarstvo je izradilo Prijedlog mjera za redefinisanje organizaciono-ekonomske i kadrovske pozicije JP “Šume Republike Srpske” koji je usvojen na 27. sjednici Vlade Republike Srpske (29.06.2015.).  Na 45. sjednici Vlade Republike Srpske (22.10.2015.) usvojena je Informacija o aktuelnoj problematici snabdijevanja drvoprerađivača šumskim drvnim sortimentima i zaduženo je Ministarstvo industrije, energetike i rudarstva da, u saradnji sa Ministarstvom poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, donese kriterijume za svrstavanje privrednih društava u grupe za odgođeno plaćanje šumskih drvnih sortimenata, te da imenuje Komisiju koja će izvršiti reviziju liste drvoprerađivača koji imaju pravo na odgođeno plaćanje šumskih drvnih sortimenata i koja će kontinuirano utvrđivati stepen prerade drveta u cilju odgođenog plaćanja šumskih drvnih sortimenata. Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede je zaduženo da, u saradnji sa Ministarstvom industrije, energetike i rudarstva, donese kriterijume prema kojima će JPŠ “Šume Republike Srpske” a.d. Sokolac vršiti raspodjelu šumskih drvnih sortimenata.

Programom ekonomskih reformi za period 2017-2020 godine, koji je usvojen krajem 2016. godine, navedeni su strateški ciljevi vezani za usvojene mjere, uključujući uvođenje novih tehnologija u sve faze proizvodnje i mehanizme kontrole, čvršće uvezivanje sektora šumarstva sa drvoprerađivačkim sektorom, izradu master plana izgradnje šumskih puteva, čiji se početak očekuje u 2017. godini, te niz mjera vezanih za organizaciju samog preduzeća. Vlada RS je u narednoj godini imala više aktivnosti vezanih za ove mjere, uključujući zaduživanje JP “Šume Republike Srpske” da u potpunosti realizuje ugovorene količine šumskih drvnih sortimenata i osigura uredno snabdijevanje drvoprerađivača u Republici Srpskoj za 2017. godinu na 57. radno-konsultativnoj sjednici (08.08.2017.); ​​152. sjednici Vlade Republike Srpske (16.11.2017.);  zaduživanje “Šume Republike Srpske” da se striktno pridržava zaključka o snabdijevanju potrošača drvnim sortimentima na ​​152. sjednici (16.11.2017.).

Krajem 2017. godine, usvojen je novi Program ekonomskih reformi Republike Srpske za period 2018-2020. godina, gdje su kao prioritetne mjere za unapređivanje šumarstva navedene:

• uvođenje novog informacionog sistema u šumarstvu koji treba da obezbijedi kvalitetnije podatke, praćenje i kontrolu u svim segmentima poslovanja JPŠ “Šume”;
• izrada master plana izgradnje šumskih puteva;
• unaprijeđenje rada izvještajno-dijagnozne i prognozne službe
• stavljanje etata na raspolaganje domaćim drvoprerađivačima;
• raspodjela šumskih drvnih sortimenata prema usvojenim kriterijumima;
• donošenje novog cjenovnika šumskih drvnih sortimenata i njegovo usklađivanje sa okruženjem sa ciljem povećanja konkurentnosti

Na 183. sjednici Vlade Republike Srpske (29.06.2018.), usvojena je Informacija o izradi novog integralnog informacionog sistema za potrebe JPŠ “Šume Republike Srpske” a.d. Sokolac, za koji je raspisan i tender za izradu idejnog rješenja u vrijednosti od 5,5 miliona KM, koji je dodijeljen firmi “Sirius 2010”. Tender je bio raspisan i krajem 2017. godine, ali je promijenjen nakon žalbe firme “Lanaco”. Nije poznato kada će uslijediti nabavka informacionog sistema, s obzirom da je tek završena procedura za izradu idejnog rješenja. Master plan za izgradnju šumskih puteva je takođe u procesu konsultacija i još uvijek nije izrađen. Novi cjenovnik je usvojen u februru 2018.

Iako su tokom mandata vršene gore navedene aktivnosti, problemi koji su ranije postojali javljaju se i dalje. To se posebno odnosi na uvezivanje proizvodnje i prerade, gdje se i dalje ne poštuju ugovori sa drvoprerađivačima i pored usvojenih pravilnika i usvojenih zaključaka Vlade RS, te zaduženja dodijeljenih JP “Šume RS”. Realizacija ugovora je i dalje neujednačena i nepotpuna, na šta su se preduzeća iz oblasti drvoprerade žalila i nakon usvojenih mjera, krajem 2017. godine, a zatim i u junu 2018. U martu 2018. godine, preduzeće “Destilacija” je privremeno obustavilo proizvodnju zbog neisporučivanja drvne sirovine prema potpisanom ugovoru. Direktor “Šuma RS” je u avgustu 2018 rekao da će se izvršiti analize i mogućnosti dinamičkog snabdijevanja kako bi se ispoštovali ugovori sa preduzećima “Destilacija” i “Nova Borja”, te da će se izvršiti “dodatni pristisak na direktore šumskih gazdinstava koja ne poštuju dinamiku ugovora”.

U pogledu reorganizacije samog preduzeća je slična situacija. I pored formalnih aktivnosti na “uvođenju reda” u strukturiranje i administraciju poslovanja javnog preduzeća “Šume RS”, u aktuelnom mandatu nastavljaju se isti trendovi i postupci kao i u prethodnim. Na početku aktuelnog mandata nastavilo se povećanje broja radnika “Šuma RS”, u suprotnosti sa najavama o “redefiniranju” rada preduzeća. Tokom 2014. godine, broj radnika je uvećan za blizu 200; dok je u 2015. godini zaposleno još 19 radnika. Prekomjerno zapošljavanje dovelo je do toga da firma ima višak od 1.000 radnika, za koje je u nacrtu novog Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta predviđeno formiranje novih organizacionih jedinica koje bi se bavile “sporednim djelatnostima”.  Prema izjavi predsjednice Nadzornog odbora “Šuma Republike Srpske” Biljane Marković, na taj način bi “ljudi koji sjede po kancelarijama u administraciji, nemaju šta da rade, imaju dupla radna mjesta stvarno dobili radno mjesto na kojem će moći da zarade svoju platu”. Ovakva izjava, data na samom kraju aktuelnog mandata, pokazuje da su planovi i mjere za preustroj ovog preduzeća ostali mrtvo slovo na papiru.

Nastavljena je i praksa smjena direktora “Šuma RS”, te direktora šumskih gazdinstava koja posluju sa gubitkom (postupak koji se ponovio 2012, 2013, pa zatim 2015. i 2016. godine). Samo u prethodna dva mandata, “Šume RS” – kojima “tradicionalno” upravljaju kadrovi SPRS – su promijenile 6 direktora. 2011. godine, smijenjen je Neđo Ilić, da bi njegov nasljednik Srđan Ljubojević bio smijenjen već 2012, nakon što je uhapšen za primanje mita, za šta je kasnije i osuđen (otprilike u isto vrijeme uhapšen je i njegov prethodnik Neđo Ilić). Zamijenio ga je Jakov Galić, koji je podnio ostavku 2013. godine, kada je na to mjesto došao  Radenko Laketić, koji je bio vršilac dužnosti direktora i nakon smjene Srđana Ljubojevića. Laketić je smijenjen u aprilu 2014. godine. Nakon njega, za direktora je imenovan Dragan Grabovac, koji je smijenjen u julu 2015. godine. Tada je za vršioca dužnosti postavljen Risto Marić, koji je za direktora preduzeća imenovan u februaru 2017. godine. Njegovu smjenu ubrzo su tražili radnici “Šuma RS” optuživši ga za niz nelegalnih radnji, a nakon njih i drvoprerađivači nezadovoljni nepoštovanjem ugovora o isporuci drveta.  Kao i u prethodnim mandatima, revizorski izvještaji poslovanja “Šuma RS” i dalje ukazuju na niz nepravilnosti i nelegalnih postupaka.