Razvoj industrijske proizvodnje

Tokom mandatnog perioda 2018-2022 zabilježen je porast razvoja u određenim industrijskim oblastima, kao i određena ulaganja u općine obuhvaćene obećanjem no značajnijeg pomaka nije bilo u ovom periodu zbog čega je obećanje ocijenjeno kao djelimično ispunjeno. 

Vlada Republike Srpske je na prvoj sjednici održanoj u mandatnom periodu 2018-2022 usvojila Odluku o stepenu razvijenosti jedinica lokalne samouprave u RS za 2019. godinu. U pomenutoj odluci bile su sadržane i jedinice obuhvaćene obećanjem Petra Đokića, pri čemu su Istočno Novo Sarajevo, te Istočna Ilidža spadale u razvijene jedinice lokalne samouprave, Sokolac u srednje razvijene jedinice, dok je Han Pijesak pripadao nerazvijenim jedinicama.

Na 13. sjednici Vlade RS, Vlada je donijela Odluku o isplati akontacije finansijskih sredstava izrazito nerazvijenim i nerazvijenim jedinicama lokalne samouprave u ukupnom iznosu od 500.000 KM. Han Pijesku je dodijeljeno 14,705,88 KM, a utrošenje sredstava je bilo u nadležnosti lokalne uprave. Ostalim pomenutim opštinama nisu dodijeljena nikakva sredstva ovog tipa.

Prethodno je Vlada RS, u svijetlu industrijskog razvoja, na 8. sjednici, donijela Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dobit, kojim je bilo predviđeno da poreska osnovica bude umanjena 100% za ulaganja u opremu i postrojenja, odnosno preduzeća koja reinvestiraju u opremu i postrojenja bila bi oslobođena oporezivanja.

Na 133. sjednici Vlada Republike Srpske, održanoj u avgustu 2021. godine vlada ovog entiteta donijela je Odluku o usvajanju Strategije razvoja industrije Republike Srpske za period 2021-2027.

U oktobru 2021. godine, na 28. posebnoj sjednici Vlade RS odobrena su dva miliona KM finansijske pomoći Gradu Istočno Sarajevo radi kupovine vlasničkog udjela preduzeća “Mofas” d.o.o. Preduzeće “Mofas” je prije nekoliko godina Vlada RS formirala sa investitorima iz Njemačke i Tešnja na imovini nekadašnjeg giganta “Famosa”. U novoformiranom preduzeću 49% vlasništva ima “Famos”, koji je u većinskom vlasništvu Republike Srpske, firma “Paul Bernhardt” ima 2%, njen vlasnik Otte Dirk 24%, dok Šefik Husaković iz Tešnja ima 25%.

Ukupna industrijska proizvodnja u Republici Srpskoj u prvoj polovini 2021. godine zabilježila je rast od 17% u odnosu na isti period prethodne godine, navedeno je u informaciji o statističkim pokazateljima stanja u oblasti prerađivačke industrije i njihovom kretanju u prvoj polovini godine, koju je u avgustu 2021. prihvatila Vlada Srpske., a prenio Capital.ba. U području prerađivačke industrije ostvaren je rast od 15,9 odsto, dok u području proizvodnje i snabdijevanja električnom energijom, gasom, parom i klimatizacija, rast iznosi 25,1%.

Prerađivačka industrija je u prvoj polovini 2022. godine ostvarila izvoz veći za 28,69% u odnosu na isti period 2020. godine, dok je u isto vrijeme pokrivenost uvoza izvozom iznosila 73,6% i veća je za 4,9 procentnih poena u odnosu na isti period tokom 2021. godine.

U februaru 2022. godine Vlada RS usvojila je Informaciju o stanju u oblasti industrije u 2021. godine koja sadrži opšti pregled stanja i osnovne makroekonomske pokazatelje i pokazatelje poslovanja industrije sa akcentom na prerađivačku industriju i njene sektore iz resorne nadležnosti Ministarstva privrede i preduzetništva, a to su metalna i elektro industrija, drvna industrija te industrija tekstila, kože i obuće.

Ukupna industrijska proizvodnja u periodu januar-decembar 2021. godine bilježi rast od 12,1% u odnosu na isti period 2020. godine i to područje vađenje ruda i kamena bilježi rast od 2%, prerađivačka industrija od 11,5%, a proizvodnja i snabdjevanje električnom energijom, gasom, parom i klimatizacija rast od 16,7%.

Prema podacima Zavoda za statistiku RS, proizvodnja električne energije je 2022. godine dovela do povećanja industrijske proizvodnje u Republici Srpskoj za 10% u odnosu na isti period prethodne godine. Prema njihovim podacima, u aprilu 2022, u odnosu na april 2021. godine, kalendarski prilagođena proizvodnja energije veća je za 27,3%. 

​Vlada Republike Srpske donijela je u martu 2022. godine Odluku o davanju saglasnosti Ministarstvu privrede i preduzetništva na Plan korištenja sredstava za period 1. janara do 31. decembra 2022. godine, u iznosu od 12.000.000 KM.

Ministarstvo privrede i preduzetništva Republike Srpske objavilo je u martu 2022. godine Javni poziv za dodjelu podsticaja za direktna ulaganja u 2022. godini. Ukupan iznos podsticajnih sredstava koja su se dodjeljivala privrednim subjektima je 12.000.000 KM s ciljem podrške realizaciji investicionih projekata u 2022. godini. Sredstva su namijenjena za sufinansiranje dijela ulaganja projekata privrednih subjekata koje realizuju subjekti iz sljedećih oblasti: industrija tekstila, odjeće i obuće, industrijska prerada drveta (prerada drveta i proizvoda od drveta i proizvodnja namještaja), metalna i elektro industrija, industrija gume i plastike, papirna i grafička industrija, proizvodnja hemikalija i hemijskih proizvoda, proizvodnja osnovnih farmaceutskih proizvoda i farmaceutskih preparata, industrija građevinskih proizvoda, odnosno proizvodnja ostalih proizvoda od nemetalnih minerala.

Pored informacija koliko je Vlada Republike Srpske radila na razvoju industrijske porizvodnje generalno, kada se govori o posebno izdvojenim područjima iz obećanja situacija je sljedeća:

Iako je Nova tvornica prečistača Rogatica svrstana u projekte vrijedne investiranja, prema podacima iz aprila 2022.godine Investiciono-razvojna banka (IRB) Republike Srpske pokušala je, po peti put, prodati „Novu tvornicu prečistača“ iz Rogatice koja je procijenjena na 7,9 miliona maraka. Prethodno je Vlada RS krajem marta dala saglasnost za prodaju, a IRB je polovinom aprila odlučila da na prodaju ponudi 7.994.975 akcija iz portfelja Akcijskog fonda u „Novoj tvornici prečistača“, ukupne nominalne vrijednosti 7.994.975 KM, što iznosi 100% osnovnog kapitala.

Krajem jula 2022. godine Investiciono razvojna banka Republike Srpske objavila je da ponovo nije uspjela prodaja državnog kapitala u Novoj tvornici prečistača iz Rogatice.

Što se tiče Istočne Ilidže nema podataka iz kojih je vidljivo da je Vlada RS ulagala u industrijsku proizvodnju na ovom području.

Iako su odobrena dva miliona KM finansijske pomoći Gradu Istočno Sarajevo radi kupovine vlasničkog udjela preduzeća “Mofas” d.o.o., problemi koji su vežu uz ovu fabriku nisu riješeni. U julu 2022. godine radnici radnici ove fabrike okupili su se u znak protesta zbog, kaku su anveli, lažnih obećanja vezanih za platu jer im od 11. aprila ove godine nije isplaćena nijedna tekuća zarađena plata. Vlada RS se ogradila od navedenih problema ističući da Vlada Republike Srpske nije u direktnom suvlasničkom odnosu sa kompanijom „Mofas“. S većinskim vlasnikom, Ministarstvo privrede i preduzetništva RS je u više navrata pokušavalo uspostaviti komunikaciju, ali se nisu odazvali”, kazali su za N1 iz Vlade RS. 

Poskupljenja u 2022. godini odrazila su se na proizvodnju mlijeka na Sokocu. U odnosu na isti period 2021. godine, koja je bila rekordna, u ovoj se bilježi blagi pad u proizvodnji mlijeka na području općine Sokolac. Nisu dostupni podaci da je Vlada RS tokom ovog perioda pomogla ovoj proizvodnji.

Prema informacijama sa portala klix.ba iz februara 2022. godine na Sokocu će se uskoro graditi dvije solarne elektrane. Ukupna vrijednost investicija, za obje elektrane, će, kako je istakao načelnik Bjelica, biti do 200 miliona eura, a kompanije koje će raditi na izgradnji solarnih elektrana već su krenule sa registracijom u općini Sokolac, a uradili su i određene studije. Načelnik Bjelica je u julu 2022. godine za Oslobođenje izjavio kako je nedavno imao razgovor i sa premijerom RS-a Radovanom Viškovićem koji je potvrdio interes Vlade RS-a da sa Opštinom krene u osnivanje poslovne zone.

Mljekari iz Han Pijeska u 2021. godini oborili su dvodecenijski rekord te su isporučili mljekarama 1,3 miliona litara mlijeka. Međutim, ovaj porast prozivodnje podržala je Opština, dok nije poznato da li je Vlada RS uputila neki vid podrške mliječnoj proizvodnji na ovom području.

Opština Han Pijesak planira da gradi novu industrijsku zonu, odnosno, da proširi postojeću zonu Mekote gdje se zadržava sadašnja infrastruktura, što je predviđeno u okviru predloženog Nacrta Prostornog plana za period od 2020. do 2039. godine. Nacrt Prostornog plana opštine Han Pijesak 2020-2039 godine je izradio Institut za građevinarstvo IG Banjaluka, a dokument je bio na javnom uvidu od sredine oktobra do sredine novembra. Sljedeća faza bila je izrada Prijedloga Prostornog plana opštine Han Pijesak. Prijedlog plana se dostavlјa Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju na saglasnost, a po dobijanju saglasnosti Prijedlog plana se dostavlјa Skupštini opštine na usvajanje. Međutim, u zadnjoj godini mandata nema informacija da se radilo na realizaciji predmetnog plana. 

Na 162. sjednici održanoj u martu 2022. godine, Vlada Republike Srpske usvojila je Odluku o isplati finansijskih sredstava nerazvijenim i izrazito nerazvijenim jedinicama lokalne samouprave u iznosu od 750.000,00 KM, za period od 1.1 – 31.3.2022. godine. Finansijska sredstva biće isplaćena za 15 jedinica lokalne samouprave, koje imaju status nerazvijene opštine između kojih su Rogatica i Han Pijesak.