Nove velike hidroelektrane u Hercegovini

U predizbornim obećanjima Socijalističke partije RS, navedeno je i ulaganje u razvoj energetskog sektora u Hercegovini. 

“Nastavićemo sa politikom koja će doprinijeti razvoju Hercegovine, posebno u oblasti energetike i projekata iz te oblasti”, dodao je Đokić.

Projekat „Gornji Horizonti“ započeo je 2016. godine, a investitor je kineska kompanija China International Water and Electric Corporation. Ključni objekti višenamjenskog sistema „Gornji Horizonti“ su HE Nevesinje koja koristi vode akumulacije Zalomka i upušta ih u akumulaciju Nevesinje; HE Dabar koja koristi vodu iz akumulacije Nevesinje i prevodi vode rijeke Zalomke u Dabarsko polje; kanal kroz Dabarsko polje; derivacioni tunel koji povezuje Dabarsko i Fatničko polje; i derivacioni tunel koji povezuje Fatničko polje sa Bilećkom akumulacijom HE Bileća. 

U okviru realizacije prve faze izgradnje završena je izgradnja tunela Dabar – Fatnica ukupne dužine 3.235 m i tunela Fatničko polje – Akumulacija Bileća dužine 15. 650 m, a u toku su pripremni radovi za izgradnju HE „Dabar“, centralnog objekta „Gornjih Horizonata“, kako se navodi u Programu javnih investicija RS za period 2019 – 2021. 

U proteklom perodu, „HE Dabar“ kao projekat izgradnje u vrijednosti od 430 milona KM (u periodu 2019-2021 se planira uložiti oko 30 miliona KM), imao je raspisan tender sa rokom prijave do 1. marta 2019. godine. Usljed žalbenog postupka kineskog konzorcija „CNEEC-RIKO“ tenderska procedura je obustavljena, te je konzorcij podnio tužbu Sudu BiH, navode mediji. Ono što ostaje otvoreno pitanje, je da li će u narednom periodu preduzeće „HE Dabar“ potpisati ugovor sa pobjednikom prethodnog tendera te platiti odštetu drugom konzorciju, ili će se pak i dalje čekati na odluku Suda BiH o sudbini projekta predloženog još 2011. godine.

U septembru 2021. godine preduzeće Hidroelektrane na Trebišnjici – HET, koje posluje u okviru Elektroprivrede Republike Srpske (ERS), predale su entitetskom Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju zahtev za prethodnu procenu uticaja na životnu sredinu za projekat izgradnje hidroelektrane Bileća. Međutim, nema novih informacija o izgradnji navedene hidroelektrane.

Prema Privrednoj komori RS energetski sektor RS raspolaže sa 7 hidroelektrana. U rubrici PROJEKTI navedeno je da je Projekat „Gornji horizonti rijeke Trebišnjice“ veliki projekat koji uključuje izgradnju tri hidroelektrane na teritoriji Republike Srpske: HE Nevesinje instalisane snage 61 MW, HE Dabar instalisane snage 160 MW i HE Bileća instalisane snage 36 MW. Za izgradnju malih hidroelektrana dodijeljeno je 56 koncesija, a trenutno je 10 MHE u komercijalnom radu. 

Izgradnja novih hidroelektrana uvrštena je i u dokument Strategija Razvoja Energetike Republike Srpske do 2035. godine. 

Međutim, nema informacija o realizaciji navedenih planova.

Na 20. redovnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske koja je održana 10.2.2022. godine usvojen je novi Zakon o obnovljivim izvorima energije RS kojim se ukida davanje podsticaja za male hidroelektrane veće snage od 150 kW.