Kvalitetnije upravljanje vodama

Projekat razvoja navodnjavanja u BiH sa Svjetskom bankom započeo je 2012. godine. Projekat se provodi u RS i u FBiH.

Prema dokumentu Izvod iz godišnjeg izvještaja o radu Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede u 2014. godini i Izvod iz programa rada Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede za 2015. godinu, iz projekta razvoja navodnjavanja koji se provodi sa Svjetskom bankom, u 2014 realizovana je izgradnja sistema za navodnjavanje u Novom Selu i Pelagićevu, te je najavljeno da će se u 2015. projekat nastaviti na dodatnih 1.000 hektara.

U Izvještaju o reviziji Zbirnog finansijskog izvještaja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske, navodi se da u 2015. godini u okviru Projekta razvoja navodnjavanja (IDP) nisu povučena nikakva sredstva. U Izvještaju o provedenoj finansijskoj reviziji Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske za period 01.01-31.12.2016. godine navodi se da je u 2016. godini povučeno 540.413 KM za ovaj projekat.

Na 85. sjednici (04.08.2016.), Vlada Republike Srpske usvojila je Informaciju o razvoju i izgradnji irigacionih sistema u okviru Projekta razvoja navodnjavanja, koji se finansira kreditnim sredstvima Svjetske banke (85%) i učešćem entiteta i opština (15% ), a završava se 31.12.2017. U informaciji se navodi da su sistemi za navodnjavanje na parcelama u Novom Selu i Pelagićevu završeni 2014. godine i da je u toku revizija tehničke dokumentacije za sisteme druge faze projekta (Ljubinje, Laktaši-Maglajani i Bratunac); priprema tehničke dokumentacije za kanal Vrbas – Osorna; idejnog projekta za sistema na području Potkozarja; te analiza mogućnosti za izgradnju sistema na novim lokacijama (Trebinjsko polje i Rudo) u sklopu treće faze projekta.

Tada je saopšteno da se revizija glavnih projekata za tri lokacije II faze očekuje u avgustu 2016, nakon čega slijedi zahtjev za građevinsku dozvolu, procedure za izbor izvođača radova i obezbjeđenje udjela finansijskih sredstava lokalnih zajednica i korisnika. Radovi na izgradnji su trebali otpočeti nakon što se završe pobrojane aktivnosti, početkom 2017. godine.

U izvještaju Svjetske banke iz juna 2017, za drugu fazu projekta (Bratunac, Maglajani i Ljubinje) navedeno je da su projekti odabrani 2015. godine, dokumenti su pripremljeni 2016, a očekuje se da će radovi biti završeni početkom 2018. U Bratuncu su radovi započeti u maju 2017, a završetak se očekuje u januaru 2018. Opštine Maglajani i Ljubinje tada još nisu obezbijedile finansijsko učešće za projekat. Potpisivanje ugovora o izgradnji dogovoreno je za kraj avgusta 2017. godine, nakon što opštine ispune ovaj uslov. Navedeno je da će u suprotnom biti isključene iz projekta. U julu 2017. godine, objavljen je poziv za dostavljanje ponuda  za izgradnju sistema za navodnjavanje na teritoriji opštine Ljubinje. Sistem za navodnjavanje u Bratuncu pušten je u rad u junu 2018. godine.  

Vlada Republike Srpske usvojila je na 124. sjednici (11.05.2017.) Informaciju o razvoju i izgradnji irigacionih sistema u okviru Projekta razvoja navodnjavanja i zaključila da je potrebno nastaviti realizaciju projekata u Bratuncu, Ljubinju i Maglajanima, uključujući projekat u Trebinjskom polju. U saopštenju sa sjednice navodi se da je potrebno završiti odabir projektanata za Idejne i Glavne projekte sistema za navodnjavanje na dvije nove lokacije, u Potkozarju i Semberiji, uz mogućnost fazne realizacije ovih projekata tokom 2018. i 2019. godine.  

U izvještaju Svjetske banke iz juna 2017. godine, za treću fazu projekta u RS (Trebinje, Potkozarje i Semberija) se navodi da  je u toku javni poziv i izbor izvođača za Trebinje, potpisivanje ugovora se očekuje krajem jula 2017, a završetak projekta u julu 2018. godine. Za Potkozarje i Semberiju se očekuju idejni projekti do kraja decembra 2017. godine, javni poziv za izvođače u januaru 2018, a završetak radova u avgustu 2019. godine.

U vezi sa drugom komponentom projekta (modernizacija navodnjavanja), navedeno je da je produžen ugovor međunarodnog konsultanta u novembru 2016. godine, sa ciljem da, između ostalog, doprinese optimalizaciji institucionalnog sistema projkata u Bratuncu i Ljubinji, te da se urade procjene naplate i prikupljanja takse za navodnjavanje koje bi se mogle primjeniti i na druge sisteme.

Implementacija projekta je od strane Svjetske banke u junu 2017. godine ocijenjena kao “umjereno nezadovoljavajuća”, kao što je bio slučaj i u prethodnim izvještajima. U izvještaju iz januara 2018 progres je ocijenjen kao umjereno zadovoljavajući, kao i u izvještaju iz juna 2018. godine. U izvještajima se navodi da je, zbog kašnjenja u impelmentaciji, trajanje projekta produženo za 23 mjeseca, do kraja novembra 2019. U posljednjem izvještaju rečeno je da se očekuje da će radovi na izgradnji biti završeni do septembra 2019. godine.

Projekat zaštite od poplave rijeke Drine provodi se sredstvima iz kredita Svjetske banke. U izvještaju Svjetske Banke o implementaciji projekta iz aprila 2015, dinamika njegove implementacije ocijenjena je kao zadovoljavajuća.

Na Sedmoj sjednici NSRS,  održanoj u oktobru 2015, poslanica Neda Petrić (Klub poslanika DNS-SRS) postavila je  pitanje Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede kada se može očekivati početak izgradnje drinskog nasipa. Resorni ministar  je u odgovoru naveo da je u toku izrada idejnog i glavnog projekta lijevog drinskog nasipa, te da će se izgradnja raditi u tri faze, od kojih je druga prioritetna (od magistralnog puta “Bijeljina – Badovinci” Pavlovića most do objekta Vodozahvata na rijeci Drini, kanal “Drina –Dašnica”, u dužini od 16,05 km).

Ministar je naveo korake koje je neophodno poduzeti da bi radovi na drugoj fazi otpočeli u maju 2016. godine, uključujući plan parcelacije i eksproprijacije, izradu plana preseljenja i izradu glavnih projektnih planova. U aprilu 2016. godine SB je ponovo ocijenila implementaciju projekta kao zadovoljavajuću.  

Vlada Republike Srpske usvojila je na ​​112. sjednici (16.02.2017.) Informaciju o napretku projekta zaštite od poplavnih voda rijeke Drine na području grada Bijeljine i potrebnim sredstvima za rješavanje imovinsko pravnih odnosa, sa prijedlogom mjera. U saopštenju sa sjednice navedeno je da se za početak izgradnje drinskog nasipa u okviru projekta sa Svjetskom bankom, moraju obezbijediti sredstva za rješavanje imovinsko-pravnih odnosa u iznosu od 4.200.00,00 KM. Takođe je naglašeno da je potrebno obezbijediti 1.500.000 KM. da bi se sa radovima izgradnje nasipa započelo u 2017 godini.

Tokom 2017. godine, izrađeni su planovi preseljenja za drinski nasip. U aprilu i decembru 2017. godine, progres u ostvarivanju ciljeva ocijenjen je kao umjereno zadovoljavajući. U izvještaju iz aprila, navedeno je da su određeni podaci pogrešno prijavljeni i da će tačna ocjena u progresu ispunjavanja ciljeva biti data u narednom izvještaju.

U decembru 2017. objavljeno je da su pripremni radovi za izgradnju nasipa u toku, ali da imovinsko-pravna pitanja još nisu u potpunosti riješena. Projekat je u međuvremenu revidiran, te je najavljeno da će radovi na izgradnji početi sredinom 2018. godine, što se nije desilo.

U aprilu 2018, mještani Janje, Popova i Amajlija pokrenuli peticiju za izmjenu trase drinskog nasipa. Vlasnici zemljišta odbili su da da potpišu eksproprijaciju, zbog nesaglasnosti sa trasom drinskog nasipa, smatrajući da će značajan broj kuća ostati u plavnom području između nasipa i rijeke, ali i uništavanja poljoprivrednog zemljišta. U junu 2018, ocjena implementacije projekta od strane Svjetske banke umanjena je na umjereno nezadovoljavajuću. U izvještaju se navodi da je proces raspisivanja tendera odložen dok se ne riješe problemi sa vlasnicima zemljišta koji su pokrenuli peticiju. Takođe je konstatovano da završetak projekta neće biti moguć u predviđenom roku, ali sam rok nije promijenjen.

Ministar poljoprivrede RS Stevo Mirjanić je u aprilu rekao da će izgradnja početi u junu, što se nije desilo. U julu 2018. je objavljeno da su dogovorena tehnička rješenja za izgradnju drinskog nasipa. Početkom jula, 5.7.2018., ministar je održao sastanak u Janji, nakon čega je pomoćnik za vodoprivredu Republike Srpske Čedomir Stojanović rekao da je SB spremna je da produži rok za izgradnju nasipa, za koji je evidentno da neće biti završen na vrijeme (kraj 2019. godine). Stojanović je takođe rekao da postoji rok do kraja septembra da se “dobrim dijelom završi eksproprijacvija parcela za izgradnju drinskog nasipa”, da se mogu izvršiti manje prilagodbe, ali da je nemoguće pomjeranje trase nasipa. Ministarstvo je 10.7.2018. saopštilo da su postigli dogovor sa mjesnom zajednicom Janja i da će time otvorena mogućnost za početak radova, ali je iz zbora građana u Janji, održanom krajem jula, očigledno da je lokalno stanovništvo ostalo skeptično prema dogovoru.   

Razvojni program Ujedinjenih nacija (UNDP) u BiH provodi projekat “Integrisanje klimatskih promjena u smanjenje rizika od poplava u slivu Vrbasa”, u okviru kog je 2016. godine predstavljena prva jedinstvena Metodologija za izradu Mapa opasnosti i Mapa rizika od poplava u BiH.  U saopštenju UNDP navedeno je da je Metodologija prethodno predstavljena agencijama za upravljanje rječnim slivovima u BiH (Agencija za vodno područje rijeke Save i JU “Vode Srpske”) koje su se složile sa predloženim integralnim pristupom kako bi se ovaj pristup koristio i za izrade mapa opasnosti i rizika na poplave za druge slivove u BiH, kroz različite projekte koji su već najavljeni kroz Western Balkans Investment Framework (WBIF). Navedeno je da će krajnji korisnici projekta, AVP Sava i JU “Vode Srpske”, uz mape opasnosti i mape rizika, po završetku aktivnosti dobiti i sve obrađene korištene podatke, geodetske snimke, te izrađene hidrološke i hidrauličke modele. Ovim alatima upravljanje poplavnim rizikom u BiH će biti značajno poboljšano s krajnjim ciljem smanjenja štetnog uticaja poplava na najosjetljivije grupe stanovništva.

Vlada Republike Srpske donijela je na 156. sjednici (14.12.2017.), Uredbu o sadržaju i osnovnim elementima procjene i upravljanja rizicima od poplava, kojom je propisan sadržaj i postupak izrade Preliminarne procjene rizika od poplava, izrada, sadržaj i izgled mapa opasnosti od poplava i mapa rizika od poplava, ciljevi upravljanja rizicima od poplava i mjere za postizanje utvrđenih ciljeva, sadržaj programa aktivnosti na pripremi Plana, sadržaj prvog Plana upravljanja rizicima od poplava i elementi za njegovo ažuriranje i druga pitanja od značaja za procjenu i upravljanje rizicima od poplava. Nakon toga nije bilo pomena ovog pitanja na sjednicama Vlade RS do kraja monitoringa.

Ministarstvo poljoprivrede je 22.2.2018. održalo sastanak sa predstavnicima UNDP-a povodom pomenutog projekta.

Vlada RS je svake godine usvajala godišnje planove odbrane od poplava (na ​6. sjednici Vlade Republike Srpske (05.02.2015.), Vlada Republike Srpske usvojila je Plan odbrane od poplava u Republici Srpskoj u 2015. godini.

57. sjednici Vlade Republike Srpske (21.01.2016.), 108. sjednici Vlade Republike Srpske (19.01.2017.), te 161. sjednici Vlade Republike Srpske (23.01.2018.))

Na državnom nivou provodi se projekat izrade mapa rizika od poplava, koji koordinira Ministarstvo civilnih poslova BiH. U programu rada ministarstva za 2017. godinu navedeno je da ministarstvo planira unaprijediti “koordinaciju aktivnosti sa nadležnim institucijama u Bosni i Hercegovini, harmonizovati planove entitetskih tijela vlasti, pripremiti Projekat nivelmana visoke tačnosti, izvršiti pripremu i snimanje LIDAR metodom”. U Izvještaju o radu Ministarstva civilnih poslova BiH za 2017.godinu navedeno je da su tokom prošle godine izvršene pripreme za snimanje LIDAR metodom i usaglašeni su svi tehnički detalji, te da se snimanje LIDAR planira na proljeće 2018. godine, koje je u FBiH obavljeno u maju.

Projekat Hitne pomoći i zaštite od poplava u Republici Srpskoj sredstvima Evropske investicione banke (EIB) provodi se, prema saopštenju Vlade RS sa 187. sjednice  (26.07.2018.), po projektnim mjerama kojih je bilo u startu 134, a naknadno je odobreno i novih 10 mjera nakon poplava 2014. godine. Do jula 2018. ukupno su aktivirane 83 mjere; ukupna vrijednost do sada ugovorenih radova je 90,421,375.97 KM, a ukupni iznos koje je isplaćen izvođačima radova (avansne i situacije za radove ) je 55,554,937,47 KM. Zaključen je ukupno 31 ugovor, 7 za pružanje usluga i 24 za izvođenje radova.

Na 100. sjednici Vlade Republike Srpske (17.11.2016.) razmatrana je informacija Ministarstva finansija Srpske o potencijalno mogućoj novoj donaciji u iznosu od sedam miliona evra za nastavak otklanjanja posljedica poplava.  

Na 147. sjednici (12.10.2017.) Vlada Republike Srpske usvojila je Informaciju o nastavku saradnje sa Evropskom komisijom i Razvojnim programom Ujedinjenih nacija (UNDP) u okviru nove faze Projekta oporavka od poplava u Republici Srpskoj i donijela Odluku o prihvatanju donatorskih sredstva Evropske unije u iznosu od 6.800.000,00 EUR (13.294.000,00 KM) odobrenih Republici Srpskoj po Sporazumu o bespovratnoj pomoći Evropske unije broj 2017/388-193 zaključenim sa Razvojnim programom Ujedinjenih nacija (UNDP) radi realizacije nove faze Projekta oporavka od poplava u Republici Srpskoj. Ukupna procijenjena vrijednost Projekta iznosi do 7.701.524,88 EUR (15.062.873,40 KM). Sufinansiranje Vlade Republike Srpske za realizaciju Projekta iznosi do 1.300.000,00 KM (664.679,44 EUR) ili 8,63%, a preostali iznos do 463.229,40 KM (236.845,44 EUR) ili 3,08% obezbijediće jedinice lokalne samouprave uključene u Projekat.  

Vlada Republike Srpske usvojila je na 58. sjednici (29.12.2017.) Informaciju o ulaganjima u vodoprivredne sisteme putem EIB-a, Fonda solidarnosti, Svjetske banke i IPA 2014. U saopštenju sa sjednice je navedeno da je u posljednje tri godine sanirano oko 140 kilometara obodne kanalske mreže i regulisano oko 60 kilometara vodotoka raznih nivoa; izgrađeno i nadograđeno oko 40 kilometara nasipa, te 12 kilometara obaloutvrda.

Kada su u pitanju projekti koji se finansiraju sredstvima Fonda solidarnosti, radi se o 93 mjere na području 19 opština u Republici Srpskoj. Ukupna vrijednost izvedenih radova na projektu “Hitne sanacije vodoprivrednih objekata oštećenih u majskim poplavama iz 2014. U Republici Srpskoj” je 27.149.217 KM, od čega se na vrijednost radova odnosi 21.749.234 KM, a ostalo na sredstva za rješavanje imovinskih odnosa na savskim nasipima i troškove odbrane od poplava na šest vodnih područja.

Vlada Republike Srpske usvojila je na  187. sjednici  (26.07.2018.) Informaciju o projektnoj mjeri “Sanacija pumpnih stanica” u okviru Projekta Hitne pomoći i zaštite od poplava u Republici Srpskoj i zadužila JU “Vode Srpske” da odmah izvrši analizu realizacije Ugovora o sanaciji pumpnih stanica sa izvođačem radova “OCIDE” Španija i da o rezultatima analize putem Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede informiše Vladu Republike Srpske, u roku od 30 dana. “Vode Srpske” i Tim za implementaciju projekta zaduženi su da odmah  preduzmu sve neophodne aktivnosti u cilju realizacije aktivnosti na sanaciji pumpnih stanica u okviru projekta Hitne pomoći i zaštite od poplava u Republici Srpskoj. Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede zaduženo je da prati aktivnosti i o tome informiše Vladu Republike Srpske. U saopštenju je navedeno da je u planu da se do kraja godine ugovore svi poslovi u vrijednosti od 55.000.000 eura, što ukazuje i dobru ocjenu od Evropske Investicione Banke za realizaciju ovog projekta. Ovim projektom biće urađena rekonstrukcija nasipa na dionicama gdje isti nemaju obezbijeđen rang zaštite na stogodišnje vode na oko 25 km. Osim planirane rekonstrukcije nasip pojedine dionice savskog nasipa će biti sanirane u smislu sanacije klizišta, popravke krune nasipa, servisnih puteva i objekata na samom nasipu u dužini od 30 km.