Jačanje i izgradnja institucija kulture

Vlada Republike Srpske, na 118. sjednici održanoj 30.03.2017. godine usvojila je Nacrt strategije razvoja kulture Republike Srpske 2017-2022.  Cilj Strategije narednih pet godina je stvoriti uslove za nesmetan rad i razvijanje, kako umjetnosti tako i samih umjetnika koji je stvaraju, zatim osnažiti i popularizovati našu kulturnu baštinu kao i aktivno učestvovati u razvoju publike kao neodvojivog, integralnog dijela sociokulturnog lanca. Ciljevi Strategije su: Uspostavljanje sistema transparentne kulturne politike; visok stepen umjetničke produkcije i profesionalizacija; kulturna pismenost (medijska, pozorišna, filmska…) u zajednici-aktivna publika; internacionalizacija i prisustvo na međunarodnoj sceni i decentralizacija.

Sredinom juna 2017. godine, na 130. sjednici Vlada Republike Srpske usvojila je Prijedlog strategije razvoja kulture Republike Srpske 2017-2022. godine.

Kako je iz Vlade saopšteno, razlozi za donošenje Strategije proizlaze, prije svega, iz činjenice da je period važenja prethodne Strategije istekao 31. decembra 2015. godine, a to je nametnulo potrebu izrade novog strateškog dokumenta koji će obuhvatiti period strateškog djelovanja u oblasti kulture i umjetnosti do kraja 2022. godine.

Jedan od osnovnih zadataka Strategije, odnosno institucija i ustanova kulture (kao glavnih nosilaca aktivnosti) u narednom periodu bi trebalo da bude podizanje stvaralačkih kvaliteta i nivoa umjetničke produkcije domaćeg kadra, ne samo zato što je analizom stanja utvrđeno da Republika Srpska, u ovom trenutku može, kao svoj potencijal, izdvojiti infrastrukturu, te brojan umjetnički kadar koji se školuje kako u Republici Srpskoj, tako i u inostranstvu.

Narodna skupština Republike Srpske usvojila je Strategiju u julu 2017. godine.

Sredinom oktobra, na 148 sjednici Vlada Republike Srpske usvojila je Akcioni plan Strategije razvoja kulture Republike Srpske 2017-2022.

Na 167. sjendici Vlade Republike Srpske (08.03.2018.) utvrđen je Nacrt zakona o kulturi.

Riječ je o zakonu koji do sada nije postojao u zakonodavstvu Republike Srpske. Donošenje Zakona o kulturi je stvarna potreba da se jasno definiše način ostvarivanja opšteg interesa u kulturi i obavljanja kulturnih djelatnosti, prava, obaveze i odgovornosti svih subjekata u kulturi, uslovi za obavljanje djelatnosti u kulturi, uslovi i postupak za sufinansiranje i finansiranje djelatnosti u kulturi, kulturna politika kao i druga pitanja od značaja za kulturu.

Ovim zakonom prvi put se definiše pojam umjetnika i stručnjaka u kulturi i uvodi Registar umjetnika i Registar stručnjaka u kulturi, što bi trebalo da doprinese jačanju njihove pozicije u kulturi Republike Srpske. Predmet ovog Zakona je takođe uređivanje materijalnopravnog, procesnog i organizacionog statusa udruženja u kulturi, koje je Ministarstvo prepoznalo kao veoma važnog partnera u razvoju kulture. Ovim zakonom se propisiju oblici izvora finansiranja kulture u Republici Srpskoj i definišu konkretni načini ostvarivanja kulturne poltike, gdje su dokument strategije razvoja kulture i institucija javnog konkursa prepoznati kao ključna sredstva u procesu ispunjavanja prethodno utvrđenih i zacrtanih kulturnih potreba.

Na 179. sjednici Vlade Republike Srpske (29.05.2018.), Vlada je razmatrala je i usvojila Prijedlog zakona o kulturi. Donošenje Zakona o kulturi je stvarna potreba da se sistemski uredi opšti interes i načela u kulturi, obavljanje kulturnih djelatnosti, prava, obaveze i odgovornosti svih subjekata u kulturi, uslovi za obavljanje djelatnosti u kulturi, uslovi i postupak za sufinansiranje i finansiranje djelatnosti u kulturi, kulturnu politiku, kao i druga pitanja od značaja za kulturu, i da isti nije postojao u zakonodavstvu Republike Srpske. Dosadašnja iskustva kroz primjenu pojedinačnih zakona koji definišu pojedine djelatnosti iz oblasti kulture, su pokazala nedostatak definisanja određenih pojmova, opšteg interesa u kulturi, kao i utvrđivanja opštih načela, koja su zajednička za sve djelatnosti iz oblasti kulture,  te oblasti u kulturi. Nepostojanje jasne definicije svih subjekata u kulturi Republike Srpske kao glavnih faktora u ostvarivanju razvoja kulture, kao i nedostataka definisanja kulturnih potreba u skladu sa realizacijom strategije razvoja kulture kroz postupak kreiranja, podrške i sufinansiranja programa i projekata u kulturi prepoznaju. Pored toga, ovim Zakonom se definišu konkretni načini ostvarivanja kulturne politike, gdje su dokument strategije razvoja kulture i institucija javnog konkursa prepoznati kao ključna sredstva u procesu ispunjavanja prethodno utvrđenih i zacrtanih kulturnih potreba, koje će se realizovati prvenstveno kroz postupak kreiranja, podrške i sufinansiranja programa i projekata u kulturi, čime će se kulturna scena značajno ojačati. Posebno treba istaći da se ovim zakonom prvi put definiše pojam umjetnika i stručnjaka u kulturi, te da se uvodi Registar umjetnika i Registar stručnjaka u kulturi što bi prema mišljenju obrađivača Zakona, trebalo da doprinese jačanju njihove pozicije u kulturi Republike Srpske. Koristeći ovu klasifikaciju, kao svoju polaznu tačku, a u cilju praćenja i analiziranja rada i doprinosa udruženja u kulturi, izvršiće se i kategorizacija, odnosno procedura dodjeljivanja određenog statusa udruženja, što je neophodno za profilisanje i unapređenje nezavisne kulturne scene.

Zakon je usvojen u Narodnoj skupštini RS 24.07.2018. godine.