Gradonačelnik Banjaluke Draško Stanivuković je u proteklom periodu boravio u Crnoj Gori, gdje je tokom jednog govora ustvrdio da je crnogorska nacija izmišljena, a par dana kasnije, nakon povratka u Banjaluku, osporio je i referendum o nezavisnosti Crne Gore.
Naime, Stanivuković je na konferenciji za novinare 17. augusta 2021. godine izjavio da je referendum, kojim je 2006. godine izglasana nezavisnost Crne Gore, “lažan”:
Ja imam 28 godina, 25 godina nijedno ljeto nije prošlo da od deset dana do tri mjeseca ne budem tamo i obilazim svaku svetinju i svaku plažu i svako more. Svaku svetinju, znači. Evo, kada sam tada bio kao mlad čovjek, moji su mi govorili da je to naše more i ja to znam. Pa i bilo je do 2006, jel, a onda lažnim referendumom neko kaže da nije.
Draško Stanivuković, 17.8.2021.
Državna zajednica Srbije i Crne Gore osnovana je 2002. godine, kao država nasljednica Savezne Republike Jugoslavije. Ustavna povelja državne zajednice, članom 60, nalagala je da se pitanje nezavisnosti bilo koje od članica može pokrenuti tri godine nakon formiranja državne zajednice, i to putem referenduma:
Po isteku perioda od tri godine, države članice imaju pravo da pokrenu postupak za promenu državnog statusa, odnosno za istupanje iz državne zajednice Srbija i Crna Gora. Odluka o istupanju iz državne zajednice Srbija i Crna Gora donosi se nakon referenduma. Zakon o referendumu donosi država članica, vodeći računa o međunarodno priznatim demokratskim standardima.
Ustavna povelja državne zajednice Srbije i Crne Gore, 2002.
Skupština Republike Crne Gore, 2. marta 2006. godine, donijela je odluku o raspisivanju republičkog referenduma o državno-pravnom statusu Republike Crne Gore, kojom je utvrđeno da će se građani Republike Crne Gore 21. maja 2006. godine izjasniti o referendumskom pitanju koje glasi: “Želite li da Republika Crna Gora bude nezavisna država sa punim međunarodno-pravnim subjektivitetom?”.
Zakonom o referendumu o državno-pravnom statusu Republike Crne Gore (ZRDPS) definisano je da je za izglasavanje nezavisnosti neophodno da na referendumskom pitanju opciju “da” izabere 55% od broja važećih glasova, pod uslovom da je na referendumu glasala većina od ukupnog broja upisanih glasača.
Referendum je sprovela troslojna administracija koju je ustanovio ZRDPS: Republička referendumska komisija (RRK), 21 opštinska referendumska komisija i 1.118 glasačkih odbora. Konsenzusom svim partija, Parlament je 16. marta 2006. godine imenovao Františeka Lipku iz Slovačke za predsjedavajućeg RRK-a.
Prema izvještaju Posmatračke misije za referendum OSCE/ODIHR-a, “referendum je sproveden u skladu sa OESC-ovim i drugim međunarodnim standardima vezanim za demokratski izborni proces”. Kako su naveli iz OSCE/ODIHR-a, “pravni okvir za referendum obezbijedio je solidnu osnovu za sprovođenje referenduma koji poštuje fundamentalna ljudska prava i uopšte zadovoljava međunarodne standarde za izborne procese koji se primjenjuju na održavanje referenduma”, a “tokom referendumskog procesa, Republička referendumska komisija (RRK) i 21 opštinska referendumska komisija dobro su funkcionisale i radile na način koji je bio u potpunosti transparentan”.
Na sjednici održanoj 31. maja 2006. godine, RRK je utvrdio konačne rezultate referenduma, prema kojima je na referendumu glasalo 419.240 ili 86,5% od ukupno upisanih birača u Crnoj Gori, a da je 230.661 ili 55,5% od broja važećih glasova glasalo za nezavisnost Crne Gore, dok je 185.000 ili 44,5% od broja važećih glasova podržalo opstanak državne zajednice Srbije i Crne Gore.
U skladu s rezultatima referenduma, odnosno činjenicom da je zadovoljen uslov da minimalno 55% glasova bude u korist nezavisnosti države Crne Gore, Skupština Republike Crne Gore, na sjednici održanoj 3. juna 2006. godine, donijela je Odluku o proglašenju nezavisnosti Republike Crne Gore. Konačno, 28. juna 2006. godine, Crna Gora je postala 192. država članica Ujedinjenih nacija.
Shodno navedenim činjenicama i hronologiji dešavanja, tvrdnju gradonačelnika Banjaluke Draška Stanivukovića, da je referendum o nezavisnosti Crne Gore “lažan”, Istinomjer ocjenjuje neistinitom.
(Istinomjer.ba)