Gost emisije “Špica” na TVSA 22. februara 2023. godine bio je Jugoslav Brdar, član Glavnog odbora i Predsjedništva SDP-a BiH, koji je, između ostalog, iznio i određene tvrdnje o broju žena koje se nalaze na čelnim pozicijama ministarstava odbrane u EU i nordijskim zemljama.
Na pitanje voditeljice da li je zadovoljan novim sazivom Vijeća ministara BiH, Brdar je istakao da jeste te se osvrnuo na ministra odbrane BiH i stranačkog kolegu Zukana Heleza, izjavivši kako smatra da će Helez biti dobar ministar odbrane. Tom prilikom iznio je i tvrdnju o broju žena koje se nalaze na čelu ministarstava odbrane zemalja EU, ali i nordijskih zemalja.
Vidite vi kako mi u BiH kasnimo za zapadnim svijetom, spočitavaju mu njegovu naobrazbu da to nema veze sa sustavom odbrane. Dakle, vidite koliko smo daleko iza Zapada, kada uzmete da je danas u Evropskoj uniji, ne znam koliko na čelu ministarstava odbrane, poglavito u nordijskim zemljama, vi imate masu žena. Tamo treba sposoban menadžer koji će upravljati ministarstvo, osigurati sredstva…
Jugoslav Brdar, 22.2.2023.
U sedam zemalja EU žene su na čelu ministarstava odbrane
Evropska unija trenutno broji 27 članica, od čega sedam žena trenutno obnaša funkciju ministrice odbrane u nekim od ovih EU država.
Na ovoj poziciji najduže se nalazi Margarita Robles Fernández, koja obnaša funkciju ministrice odbrane Španije od 2018. godine.
Tokom 2020. godine na poziciju ministrice odbrane imenovane se Klaudia Tanner u Austriji i Ludivine Dedonder u Belgiji.
Od kraja 2021. godine ministrica odbrane Češke je Jana Černochová, a od početka 2022. godine na čelne pozicije ministarstava odbrane Nizozemske, Portugala i Latvije imenovane su Kajsa Ollongren, Helena Carreiras i Ināra Mūrniece.
Naravno, treba istaći da su i druge članice EU imale žene koje su bile na čelnim pozicijama ministarstava odbrane u prošlosti, poput Francuske, Italije i Njemačke. Tako su na čelu Ministarstva oružanih snaga Francuske bile dvije žene u periodu od 2017. do 2022. godine, no od maja 2022. godine na toj poziciji je muškarac. U Njemačkoj je na čelu Ministarstva odbrane bila Christine Lambrecht, ali od početka 2023. godine na čelu ovog ministarstva je muškarac. Na čelu italijanskog Ministarstva odbrane bila je Elisabetta Trenta, ali treba istaći da Italija nije imala ministricu odbrane od 2019. godine, od kada su ovu funkciju obnašala dva ministra.
Koliko je žena na čelu ministarstava odbrane nordijskih zemalja?
Nordijske zemlje su geografska i kulturna regija u sjevernoj Evropi i sjevernom Atlantiku. Uključuje suverene države Dansku, Finsku, Island, Norvešku i Švedsku, autonomne teritorije Farskih ostrva i Grenlanda i autonomnu regiju Aland. I dok su Danska, Finska i Švedska članice EU, Norveška i Island nisu.
Trenutno se na čelu Ministarstva odbrane Danske, Finske, Švedske i Norveške ne nalaze žene.
U Danskoj je ovu funkciju obnašala Trine Bramsen u periodu od 2019. do početka 2022. godine, dok je u Finskoj posljednja žena na čelu Ministarstva odbrane bila Anneli Taina u periodu od 1995. do 1999. godine. Ministrica odbrane u Švedskoj bila je Karin Enström u periodu od 2012. do 2014, a Ine Eriksen Søreide je funkciju ministrice odbrane u Norveškoj obnašala od 2013. do 2017. godine.
Kada je u pitanju Island, treba istaći da ova zemlja nema ministarstvo odbrane, ali je Aktom o odbrani br. 34/2008 utvrđeno da je ministar vanjskih poslova Islanda organ za odbranu i zadužen je za primjenu ovog akta te formuliše politiku odbrane u okviru ovog akta i odgovoran je za vršenje procjene opasnosti u pogledu odbrane. Na čelu Ministarstva vanjskih poslova Islanda od novembra 2021. godine nalazi se žena – Thórdís Kolbrún Reykfjörd Gylfadóttir.
Dakle, od 27 članica EU, trenutno sedam država Evropske unije ima ženu na čelu ministarstva odbrane – Španija, Portugal, Austrija, Belgija, Nizozemska, Latvija i Češka. S druge strane, kada su u pitanju tzv. nordijske zemlje, od pet suverenih država njih četiri trenutno na poziciji ministra odbrane imaju muškarce, dok je na Islandu situacija specifična s obzirom na činjenicu da ne postoji ministarstvo odbrane te je za odbranu zadužen ministar vanjskih poslova, na čijoj se funkciji trenutno nalazi žena.
Shodno navedenom, Istinomjer će tvrdnju Jugoslava Brdara da “danas” u EU i nordijskim zemljama funkciju ministra/ice odbrane obnaša “masa” žena ocijeniti kao većim dijelom neistinitu.
(Istinomjer.ba)