Usljed situacije sa širenjem pandemije novog koronavirusa u BiH i sve većeg broja registriranih oboljelih, te u tom kontekstu poduzetih mjera izolacije za određeni broj građana, u domaćoj javnosti pojavili su se zahtjevi za objavom spiskova osoba koji se nalaze u izolaciji. Zahtjevi ove vrste došli su sa svih nivoa vlasti u BiH, te su se u proteklim danima u javnosti pojavili i spiskovi sa imenima onih koji nisu prekršili ranije određene mjere izolacije.
Među prvima se u tom pravcu oglasila SDA, koja je nakon zasjednja stranačkog kolegija održanog 22. marta 2020. godine, pozvala “nadležne institucije da u interesu sprečavanja širenja epidemije objave imena osoba kojima je određena mjera izolacije”. U narednim danima uslijedile su objave spiskova osoba kojima je određena mjera izolacije u Kantonu 10, Trebinju, Konjicu i Čeliću, dok su Ministarstvo uprave i lokalne samouprave RS i Federalna uprava za inspekcijske poslove objavili spiskove sa imenima osoba koje nisu poštovale mjeru izolacije.
Nakon sastanka na kome je razmatrana trenutna epidemiološka situacija u vezi s pojavom koronavirusa u RS-u, održanog 22. marta 2020. godine, javnosti se obratio premijer tog entiteta, Radovan Višković koji je tom prilikom istakao da će lični podaci prekršioca kućne izolacije u jeku pandemije koronavirusa biti objavljeni.
Svima koji ne budu poštovali mjeru kućne izolacije biće objavljeni lični podaci, a takve osobe biće smještene u šatorski karantin. Ne možemo dozvoliti da neki neodgovorni pojedinci svojim neodgovornim ponašanjem ugrožavaju naše građane i one koji se ponašaju u skladu s preporukama koje dajemo.
Radovan Višković, 22. mart 2020.
Dan kasnije, Ministarstvo uprave i lokalne samouprave RS najavilo je da će “od sutra imati podatke sa terena i javno objavljivati imena lica koja krše rješenja o kućnoj izolaciji”. Shodno najavama, Ministarstvo uprave i lokalne samouprave RS 24. marta saopćilo je da su objavljena imena lica koja su “u proteklih 24 časa prekršila mjeru kućne izolacije”.
Osim Ministarstva uprave i lokalne samouprave RS i Federalna uprava za inspekcijske poslove objavila je 23. marta “spisak osoba za koje je od strane policijskih službenika utvrđeno da se ne pridržavaju rješenja federalnih inspektora kojim su stavljeni pod zdravstveni nadzor i izolaciju i protiv kojih će biti pokrenuti prekršajni postupci”.
U vezi sa objavljivanjem ličnih podataka osoba u kućnoj izolaciji, Agencija za zaštitu ličnih podataka BiH izdala je Saopćenje za javnost u kojem je kao odgovor na pitanje “da li se smiju objaviti podaci o licima koja krše zakone odnosno određene zabrane nadležnih organa” navedeno:
Agencija je mišljenja da nije protivzakonito objaviti minimum podataka o licima koja krše zakone odnosno određene zabrane nadležnih organa. Radi se o evidentnom kršenju zakona i to onih kojima se štite i spašavaju životi ljudi. Samim tim javni interes je nadjačao pravo na zaštitu ličnih podataka a tome je aktivno doprinijelo i lice koje krši zakon.
Saopćenje, Agencija za zaštitu ličnih podataka BiH, 23. mart 2020.
Dan kasnije, 24. marta, Agencija za zaštitu ličnih podataka BiH donijela je Rješenje kojim se “zabranjuje nadležnim organima na svim nivoima vlasti u BiH, uključujući entitetske i kantonalne štabove civilne zaštite kao i drugim organima, koji djeluju u vanrednoj situaciji u vezi sa pandemijom virusa korona, da objavljuju lične podatke o licima koja su pozitivna na korona virus kao i licima kojima su određene mjere izolacije i samoizolacije”. U obrazloženju pomenutog Rješenja dalje se navodi:
Javno objavljivanje ličnih podataka lica koja su pozitivna na korona virus te lica kojima su izdate naredbe o izolaciji i samoizolaciji, a koja ne krše izdate naredbe, ne može se opravdati javnim interesom. Naročito se ne može opravdati objavljivanje podataka na način kao što su to pojedini javni organi učinili.
Saopćenje, Agencija za zaštitu ličnih podataka, 24. mart 2020.
Pomenutim rješenjem Agencija za zaštitu ličnih podataka BiH nalaže da se “odmah uklone i blokiraju lični podaci o licima koja su pozitivna na koronavirus kao i licima koja poštuju određene mjere izolacije i samoizolacije, čiji podaci su javno objavljeni”. Podsjećamo, pored Kantonalnog štaba civilne zaštite Kantona 10, koji je objavio lične podatke osoba kojima je izdata naredba o izolaciji i samoizolaciji, i nadležni organi u Trebinju, Konjicu i Čeliću su na isti ili sličan način objavili spiskove osoba koje su pozitivna na koronavirus, kao i osoba kojima je određena izolacija ili samoizolacija.
S tim u vezi, oglasila se i Inicijativa za monitoring evropskih integracija Bosne i Hercegovine koja u svom saopćenju, objavljenom 23. marta, “osuđuje naredbu Štaba civilne zaštite Kantona 10 kojom su objavljena imena osoba u kućnoj izolaciji u ovom kantonu”, te poziva “sve nadležne da odustanu od dalje primjene ovakvih mjera” s obzirom na to da bi “objavljivanje imena osoba kojima je određena mjera izolacije moglo izazvati etiketiranje, stigmatiziranje i eventualni poziv na linč, kako onih koji se te mjere ne pridržavaju, tako i onih koji je se pridržavaju”.
Kako Radio Sarajevo prenosi “Općina Konjic je sa svoje stranice uklonila spisak osoba pozitivnih na virus i osoba koje su u samoizolaciji, uz obrazloženje da je to učinjeno u skladu s rješenjem Agencije za zaštitu ličnih podataka, a iz Općine Čelić su za BIRN BiH potvrdili da su uklonili objavljeni spisak iz istih razloga”. I Vlada Kantona 10 također je uklonila spiskove osoba u izolaciji sa svoje web stranice.
Ipak, do momenta objavljivanja ovog članka na web stranici Grada Trebinje i dalje je dostupan članak “Lista osoba iz Trebinja koje se nalaze u kućnoj izolaciji”, no samom spisku nije moguće pristupiti sa pomenute stranice, već sa portala Trebinje live info.
U kontekstu lica koja krše mjere izolacije i Krizni štab FBiH je 25. marta preporučio “kantonalnim organima za inspekcijske poslove i unutrašnjih poslova da za osobe koje krše mjere izolacije, pored prekršajnih mjera, koriste i odredbe Krivičnog zakona FBiH za djela protiv zdravlja ljudi i širenja zaraze te sprečavanja službene osobe u vršenju dužnosti i napad na službenu osobu”.
I dok je javnost podijeljena po pitanju objave imena osoba kojima je određena mjera izolacije gdje, sa jedne strane, vlada mišljenje da je javni interes i zaštita zdravlja građana iznad prava pojedinca i ljudskih prava, a sa druge da takvi postupci vlasti predstavljaju kršenje prava na zaštitu ličnih podataka građana, stav Agencije za zaštitu ličnih podataka BiH je jasan: “Javno objavljivanje ličnih podataka lica koja su pozitivna na koronavirus te lica kojima su izdate naredbe o izolaciji i samoizolaciji, a koja ne krše izdate naredbe, ne može se opravdati javnim interesom”.
(Istinomjer.ba)