Govoreći o sukobima pozicije i opozicije unutar Narodne skupštine Republike Srpske, predsjednik RS Milorad Dodik spomenuo je i Radio Televiziju Republike Srpske kao jednu od institucija koja se, po njegovim navodima, nalazi na udaru opozicionih stranaka u ovom entitetu.
Mi i dalje mislimo da je na sceni opšti napad na institucije Srpske. Malo su umanjili pritiske na predsjednika Republike i Vlade, sad su navalili na Narodnu skupštinu i RTRS. Napadaju ključne institucije u Srpskoj i to ne može biti dio dogovora.
Milorad Dodik (20.11.2017.)
Ali, može li se zaista RTRS svrstati u istu kategoriju kao i Narodna skupština RS? Da li je zaista RTRS institucija Republike Srpske? Naime, postoji bitna razlika između institucije u bilo koja od tri segmenta vlasti – zakonodavnoj, izvršnoj i sudskoj – i javnog emitera. Tačno je da je osnivač RTRS-a Republika Srpska, kako to kaže Član 4. Zakona o Radio-Televiziji Republike Srpske iz maja 2006. godine:
Član 4. (1) Osnivač Radio televizije Republike Srpske je Republika Srpska.
(2) Prava i obaveze prema Radio televiziji Republike Srpske vršiće Narodna skupština Republike Srpske u skladu sa ovim zakonom i Zakonom o javnom radiotelevizijskom sistemu Bosne i Hercegovine.
Zakon o Radio-Televiziji Republike Srpske (11.05.2006.)
Međutim, ostali članovi ovog zakona eksplicitno negiraju bilo kakvu vezu RTRS-a sa bilo kojim nivoom vlasti. Tako, primjera radi, Član 8, Samostalnost, kaže da RTRS ima potpunu autonomiju u obavljanju praktično svih svojih djelatnosti:
Član 8. (1) RTRS je samostalna u obavljanju djelatnosti, ima uredničku nezavisnost i institucionalnu autonomiju, naročito u oblastima kao što su:
a) Utvrđivanje programske šeme;
b) Koncepcija i produkcija programa;
v) Uređivanje i prezentacija vijesti i informativnog programa;
g) Upravljanje i raspolaganje imovinom;
d) Zapošljavanje i prava i obaveze zaposlenih;
e) Uređivanje djelatnosti i unutrašnje organizacije;
ž) Priprema i izvršenje budžeta;
z) Pregovori, pripreme i potpisivanje pravnih akata vezanih za funkcionisanje RTRS;
i) Predstavljanje u pravnim postupcima;
k) Kupovina, iznajmljivanje, prodaja i korištenje roba i usluga.
Zakon o Radio-Televiziji Republike Srpske (11.05.2006.)
Isto kaže Član 13. u stavci 6, gdje se garantuje da institucije RS ne mogu i neće imati bilo kakvog uticaja na programski sadržaj RTRS-a, te se ovim još jednom potvrđuje autonomija ovog javnog emitera od institucija RS:
Član 13. (6) RTRS će proizvoditi i uređivati programe u skladu sa najvišim profesionalnim kriterijima… nezavisno od stavova državnih organa, političkih stranaka i drugih interesnih grupa.
Zakon o Radio-Televiziji Republike Srpske (11.05.2006.)
Dalje, zakon o RTRS-u je decidan i kada je u pitanju upravljačka struktura, posebno članovi Upravnog odbora, koji u osnovi snose odgovornost kod najvažnijih odluka, uključujući, primjera radi, postavljanje i smjenu generalnog direktora (koji je dio drugog glavnog organa RTRS-a, Poslovodnog odbora). U ova dva tijela ne mogu se birati funkcioneri sa bilo kog nivoa vlasti, visokopozicionani članovi političkih stranaka, niti bilo koja osoba koja bi imala sukob interesa pri obavljanju ovih funkcija. Također, iako članove Upravnog odbora bira Narodna skupština RS, tačka 4 Člana 45, Sastav Upravnog odbora, jasno definiše da članovi Upravnog odbora ne primaju uputstva u svom radu od Narodne skupštine:
Član 45. (4) Članovi Upravnog odbora samostalni su u obavljanju svoje funkcije i ne primaju upute od organa koji ih je imenovao.
Član 46. (1) Narodna Skupština Republike Srpske imenuje članove Upravnog odbora sa liste kandidata, a koju dostavlja Regulativna agencija za komunikacije, u roku od trideset (30) dana od dana dostavljanja liste.
(4) Za članove Upravnog odbora ne mogu biti imenovani:
a) nosioci funkcija u zakonodavnoj, izvršnoj i sudskoj vlasti, na bilo kom nivou vlasti,
b) članovi organa političkih stranaka na bilo kom nivou organizovanja
…
g) zaposleni u drugim firmama koje obavljaju djelatnost radijskog ili televizijskog emitovanja, uključujući i agencije koje prikupljaju RTV taksu, članovi njihovih uprava ili nadzornih odbora, ili lica koja obavljaju poslove zbog kojih bi moglo doći do sukoba interesa.
Član 51. (4) Za generalnog direktora ne može biti imenovano lice koje obavlja izvršnu, zakonodavnu ili sudsku funkciju na svim nivoima vlasti u Bosne i Hercegovine… i ukoliko je njegova funkcija nespojiva sa Zakonom o sukobu interesa.
Zakon o Radio-Televiziji Republike Srpske (11.05.2006.)
Isto tako, način finansiranja svih javnih emitera u BiH, od entitetskih do državnog, putem prikupljanja takse, namjerno je definisan tako da se izbjegne manipulacija ukoliko bi se finansirali iz nekog javnog budžeta. Također, Zakon o komunikacijama, za čiju je sprovedbu zadužena Regulatorna agencija za komuniciranje (RAK), a čija je pravila i propise dužna poštivati i RTRS po Članu 11 svog zakona, decidno odvaja principe telekomunikacija od političkog uticaja bilo kakve vrste:
Član 4. Regulatorni principi emitiranja i telekomunikacija
1. Regulatorni principi emitiranja obuhvataju:
…
c) odvojenost emitera od političke kontrole i manipulacije, u cilju jačanja demokratskih principa i uspostavljanja tržišne ekonomije.
Zakon o komunikacijama (21.10.2003.)
Iz navedenog, postaje jasno da nikakve tvrdnje, uključujući implikacije da je RTRS, kao javni emiter i medijska kuća, entitetska institucija u ravni sa Narodnom skupštinom RS, nemaju osnove u samom zakonu o njenom osnivanju, kao ni u regulacionim aktima. Stoga, ovu tvrdnju Milorada Dodika Istinomjer ocjenjuje kao neistinitu.
(Istinomjer.ba)