Tačno je da je ukupni dug Republike Srpske manji od ukupnog duga Federacije BiH i da je procentualno u odnosu na entitetski BDP ispod dozvoljene granice zaduženosti. Međutim ako se ovi podaci stave u koleraciju s brojem stanovnika oba entiteta, onda je slika o dugu RS znatno drugačija.
U posljednje vrijeme zvaničnici, ali i mediji u Republici Srpskoj često govore na temu zaduženosti entiteta, a u svojim izjavama tvrde kako je RS manje zadužena od Federacije BiH. Takve tvrdnje iznijeli su nedavno u prilogu RTRS-a emitovanom 10. marta u Dnevniku 2 ministrica finansija RS Zora Vidović i premijer tog entiteta Radovan Višković.
Republika Srpska ima ukupan dug 6,2 milijarde, i to je 40 % od bruto domaćeg proizvoda, a javni dug je 5,1 milijardu ili 34% bruto društvenog proizvoda. Mi znamo da javni dug po zakonu može da ide do 55, a ukupan dug do 60, što znači da nismo ni blizu te gornje granice niti planiramo da idemo do gornje granice.
Zora Vidović, 10.3.2024.
Višković je ponovio sličnu tvrdnju poput one koju je istinomjer početkom ove godine ocijenio neistinitom – da se u dug FBiH ne ubraja dug kantona.
Federacija zbog svoje organizacije unutar same federacije u ukupan dug ili dug entiteta Federacije ne ulaze kanton. A kad uzmete sve te pokazatelje, u ovom momentu dug federacije je negdje za 200 miliona konvertibilnih maraka veći nego što je Republike Srpska.
Radovan Višković, 10.3.2024.
Selektivan prikaz podataka o dugu
Prema posljednjim podacima o dugu za IV kvartal 2023. godine koje objavljuje državno Ministarstvo finansija, ukupnan dug RS iznosio je oko 6,2 milijarde, dok je ukupni dug Federacije BiH iznosio oko 6,6 milijardi.
Zakon o zaduživanju, dugu i garancijama Republike Srpske prepoznaje ukupan dug i javni dug RS. Ukupan dug ovog entiteta na kraju fiskalne godine ne može biti veći od 60% ostvarenog BDP-a u toj godini. Procentualno u odnosu na entitetski BDP koji je prema posljednjim podacima u 2022. godini iznosio oko 14,5 milijardi, dug RS iznosi 42,9%. S druge strane, BDP FBiH duplo je veći i iznosi oko oko 29,4 milijarde, a dug procentualno u odnosu na BDP iznosi skoro duplo manje – 22,4%.
Slika postaje dosta jasnija kada se podaci o ukupnom dugu dovedu u odnos s procijenjenim brojem stanovnika u oba entiteta. Kako je u RS prema posljednjim podacima RZS iz sredine 2022. godine živjelo 1.120.236 stanovnika, dug po glavi stanovnika u ovom entitetu iznosio je 5,574 KM. U FBiH, prema podacima FZS iz sredine 2023. godine, živi 2.150.054 stanovnika, pa dug po glavi stanovnika iznosi 3,070 KM.
Iz odnosa duga prema iznosu entitetskih BDP-a i broju stanovnika može se zaključiti da su građani/ke FBiH dosta manje zaduženi od građana/ki RS, iako je dug tog entiteta veći za više od 350 miliona KM.
Dug kantona ulazi u dug FBiH
Tvrdnja Radovana Viškovića da u dug FBiH ne ulazi dug kantona nije tačna, što je jasno iz javno dostupnih podataka.
Ukupan dug Federacije BiH sastoji se od dugova Federacije BiH, kantona, gradova, općina i javnih poduzeća, a ti podaci sačinjavaju Informaciju o unutrašnjem i vanjskom dugu FBiH.
Posljednja dostupna informacija jeste ona za 2022. godinu, a u grafici ispod prikazano je kretanje visine duga spomenutih nivoa od 2015. do 2022. godine, kada je ukupan dug iznosio 6.475 miliona KM.
Da su dugovi svih nivoa vlasti u FBiH uračunati u ukupni dug ovog entiteta, za Istinomjer su ranije potvrdili i iz Federalnog ministarstva finansija.
Kada se u obzir uzmu svi navedeni parametri, da se zaključiti da su podaci o dugu, a koje su u prilogu RTRS-a iznijeli entitetski premijer Radovan Višković i ministrica finansija Zora Vidović, iako približno tačni, predstavljeni su manipulativno ne uzimajući u obzir iznos BDP-a u FBiH, ali i broj stanovnika u entitetima.
(Istinomjer.ba)