U svjetlu posljednjeg slučaja plagiranja uvodnog dijela ekspozea novog premijera KS, Adema Zolja, Istinomjer podsjeća na neke ranije i mnogo eksplicitnije slučajeve u kojima su sadašnji ili bivši domaći politički akteri posegnuli za tuđim radovima i predstavili ih kao vlastite.
Podsjećamo, tokom sjednice Skupštine KS na kojoj je Zolj imenovan za novog premijera, zastupnica Naše stranke, Sabina Čudić ukazala je na činjenicu da su dijelovi ekspozea kojeg je čitao Zolj ustvari plagijat i to star 13 godina. Dokaze za to na svom facebook profilu podijelila je i Neira Dizdarević, također zastupnica NS u Skupštini KS.
I zaista ako se pogleda ekspoze Adema Zolja, može se veoma lako utvrditi da je njegov uvodni dio prepisan iz rada pod nazivom “Timovi i timski rad” koji je na svom sajtu objavio Dr. Mile Vasić, inače profesor na Slobomir Univerzitetu iz Bijeljine i izvanredni i opunomoćeni ambasador Bosne i Hercegovine u Rumuniji, još 2005. godine.
Međutim, slučaj Zolja definitivno nije niti najgori niti najveći slučaj plagiranja u nedavnoj političkoj prošlosti BiH. Jedan od možda najčudnijih primjera te vrste bio je onaj dugogodišnjeg načelnika Općine Novo Sarajevo, Nedžada Koldže.
Koldžo 2012. godine “prepisivao” od Slobodana Miloševića
Iako Koldžo nije imao izborni program za mandat 2012-2016, te je kampanju uglavnom zasnivao na priči o onome što je uradio u prethodnim mandatima, na svojoj online prezentaciji je ipak napravio rubrike Socijalna politika, Vladavina prava i Ekonomija, u kojima su navedeni određeni stavovi koji nalikuju programskim ciljevima.
Međutim, programske ciljeve iz rubrika “Ekonomija” i “Vladavina prava” nije napisao ni Nedžad Koldžo ni njegova partija – već Socijalistička partija Srbije, i to prije 24 godine! Naime, identičan tekst nalazi se u Programskoj deklaraciji koju je ova stranka usvojila na Drugom kongresu, održanom u oktobru 1992. godine, na kom je za predsjednika ove partije po drugi put izabran Slobodan Milošević.
Koldžo je, iz nekog razloga, od riječi do riječi prepisao nekoliko pasusa iz programske deklaracije SPS-a iz 1992. i postavio ih na svoju ličnu prezentaciju, na čijoj se početnoj stranici nalaze i danas.
Tačnije, kako se može vidjeti iz uporednog prikaza sajta načelnik.ba i teksta SPS-ove deklaracije, većina toga je prepisana od riječi do riječi, uz nekoliko manjih intervencija u rubrici Ekonomija, kako bi se tekst prilagodio Koldžinim potrebama. Tako je umjesto “Socijalistička partija Srbije se suprotstavlja” napisano “mi se suprotstavljamo”, te je izbačen dio o carinskoj politici koji je elaboriran u SPS-ovom programu iz 1992.
Sa druge strane, rubrici Vladavina prava nije posvećeno toliko pažnje, pa tamo još uvijek stoji da je u pravnoj državi, za koju se socijalisti zalažu, nedopustiva “bilo kakva proizvoljnost i samovolja u odlučivanju.”
“Posuđeni” program SPRS-a
Socijalistička partija Republike Srpske (SPRS) skoro cijeli svoj predizborni program za Opšte izbore 2010. godine prepisala je iz programa Socijalističke narodne partije Crne Gore (SNP) za 2009. godinu. Prepisivanje izbornog programa ne bi bilo toliki problem da je prepisivano bilo primjenjivo na Bosnu i Hercegovinu, no prepisana su mahom i obećanja koja se odnose na zakone i institucije koji postoje u Crnoj Gori, ali ne i u Republici Srpskoj ili na nivou BiH.
Tako se, na primjer, u programu SPRS spominjala “reorgаnizаcija kаtаstаrske službe u okviru Direkcije zа nekretnine, rаdi poboljšаnjа njene efikаsnosti i tаčnosti”, u identičnom obliku kao i kod SNP-a. Direkcija za neretnine postoji u Crnoj Gori, ali ne i u RS. Pored nepostojeće Direkcije za nekretnine, SPRS prepisao je i SNP-ovu najavu da će “dalje razvijati Državnu revizorsku instituciju” koja u Bosni i Hercegovini također ne postoji.
No, da SPRS tada nije sve prepisao mehanički i “bez razumijevanja”, vidjelo se iz narednog primjera.
Obećanje SPRS-a koje je glasilo “u svim potrošаčkim jedinicаmа budžetа lineаrno izvršiti rаcionаlizаciju troškovа nа nаčin dа se zа 25% smаnje plаnirаni troškovi zа službenа putovаnjа, reprezentаciju, investicionа održаvаnjа, troškove kаncelаrijskog mаterijаlа, telefonа, gorivа zа službene аutomobile, izdаtke i ugovorene usluge” moglo se u identičnom obliku naći i kod SNP-a, s tim što je ova partija u svom obećanju najavila da će materijalne troškove administracije umanjiti za 40%. Ispada, dakle, da SPRS tada nije našao za shodno da provjeri da li u njihovoj državi i entitetu postoje zakoni i institucije koje je SNP pomenuo u svom programu, ali se ipak našlo dovoljno vremena da se razmisli o tome da li je ova partija spremna da troškove sopstvenih kadrova, ukoliko nakon izbora uđu u vlast, umanji za 40%.
Rajin izbor
Znatno čuveniji je plagijat koji je bio jedan od viralnih internet “hitova” na izborima 2012. godine. Kandidat SBB-a za odbornika u općini Novi grad Sarajevo, Nedim Dizdarević, tada je napravio predizborni plakat tako što je na sliku glumca Ivana Hercega iz serije “Larin izbor” naprosto “nalijepio” svoje lice i dodao slogan “Rajin izbor”.
Slučajeva plagiranja dakle bilo je i ranije, a kako nam se bliži predizborna kampanja za oktobarske izbore, vođeni primjerima iz prethodnih kampanja, možemo očekivati da ćemo sličnim stvarima svjedočiti i u narednom periodu.
(Istinomjer.ba)